بزرگنمايي:

راه ترقی - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شهاب شهسواری/ با اعلام کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، چند روز مانده به امضای توافق کاهش خشونت میان امریکا و گروه شبه‌نظامی طالبان، اشرف غنی به عنوان برنده انتخابات جنجالی افغانستان معرفی شد؛ نتیجه‌ای که رقبای اشرف غنی تاکید کرده‌اند به آن تن نخواهند داد و از هیچ اقدامی برای ابطال آن فروگذار نمی‌کنند. اشرف غنی با کسب مجموعا 923 هزار و 592 رای، به عنوان برنده انتخابات در دور اول معرفی شد. به گفته کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، اشرف غنی نزدیک به 12 هزار رای بیشتر از حدنصاب 50 درصدی برای پیروزی در دور اول کسب کرده است و به همین دلیل، بدون نیاز به رقابت در دور دوم، رییس‌جمهور افغانستان می‌شود. رقیب اصلی اشرف غنی، عبدالله عبدالله، پیش از این اعلام کرده ‌بود که در صورت اعلام چنین نتیجه‌ای حاضر به پذیرش آن نخواهد شد و یک «حکومت موازی» در افغانستان تشکیل خواهد داد. هر چند فریدون خزون، سخنگوی تیم انتخاباتی عبدالله عبدالله، بعد از اعلام نتایج تاکید کرد که این گروه فعلا قصد تشکیل حکومت موازی ندارد، اما ممکن است این گزینه در آینده استفاده شود. بعد از اعلام نتایج نهایی شمارش آرا، توسط حوا نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، فضل‌الله معنوی، از اعضای ارشد تیم انتخاباتی عبدالله عبدالله، خروج این ائتلاف انتخاباتی از روند انتخابات در افغانستان را اعلام و تاکید کرد از این پس «نهادی به عنوان کمیسیون مستقل انتخابات را به رسمیت نمی‌شناسد.» نمایندگان تیم انتخاباتی عبدالله عبدالله، حاضر به شرکت در جلسه اعلام نتایج انتخابات توسط کمیسیون مستقل نشده ‌بودند.
مشروعیت مورد تردید
در حالی که طرف‌های دیگر سیاسی در افغانستان به نحوه برگزاری، شمارش آرا و اعلام نتایج انتخابات اعتراض دارند، اشرف غنی با کمتر از یک میلیون رای قرار است جایگاه ریاست‌جمهوری در کشوری با بیش از 32 میلیون نفر جمعیت را در اختیار بگیرد. او در شرایطی قرار است بار دیگر زمام امور در ارگ کابل را در اختیار بگیرد که رقبای سیاسی مشروعیت انتخابات را رد می‌کنند، تعداد هوادارانش بسیار ناچیز است، گروه‌های شبه‌نظامی بیش از 50 درصد از خاک کشور را در اختیار دارند و دولت‌های خارجی حامی دولتش در حال سازش با گروه‌های مسلح مخالف دولت هستند. 6 سال پیش زمانی که بعد از انتخابات جنجالی پیشین در افغانستان، دولت امریکا برای تشکیل یک دولت وحدت ملی در این کشور پادرمیانی کرد و دو رقیب انتخابات را برای تشکیل یک حکومت وحدت ملی پای میز مذاکره نشاند، اشرف غنی و عبدالله عبدالله، مجموعا بیش از 8 میلیون رای در سراسر افغانستان داشتند، اما بعد از گذشت 6 سال، مجموع آرای این دو مدعی قدرت، یک پنجم گذشته است و به یک میلیون و 600 هزار رای کاهش یافته است. حتی استمرار توافق میان این دو رقیب سیاسی و تشکیل یک حکومت وحدت ملی جدید، نمی‌تواند چندان بر محبوبیت ارگ اضافه کند، چرا که میلیون‌ها نفر از مردم افغانستان اصولا در تشکیل این دولت نقشی نداشته‌اند.
استراتژی جدید امریکا
اعلام نتایج انتخابات مهر ماه امسال در افغانستان، درست در آستانه امضای توافق با طالبان، این گمانه‌زنی را افزایش داده است که دولت امریکا و زلمی خلیل‌زاد، نماینده این کشور در امور افغانستان فعلا گزینه تشکیل یک حکومت با مشارکت طالبان را کنار گذاشته است. بسیاری از تحلیلگران افغان تصور می‌کنند که امریکا ترجیح می‌دهد فعلا حکومت در ارگ به همین شیوه ادامه پیدا کند تا راهکار جدیدی برای مشارکت طالبان در حکومت پیدا شود. رسانه‌های افغانستان پیش‌بینی می‌کنند که با نزدیک شدن موعد امضای توافقنامه امریکا با افغانستان، احتمال زیادی وجود دارد که عبدالله عبدالله، توسط واشنگتن، ناتو و سازمان ملل متحد، به نوعی راضی به پذیرش یک راهکار میانه برای تشکیل دولت وحدت ملی، مشابه حکومت کنونی شود که بعد از اعتراض تیم او به نتایج انتخابات پیشین با میانجیگری امریکا تشکیل شد. برنا صالحی، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان به آواپرس می‌گوید: «تیم ثبات و همگرایی [حامیان عبدالله عبدالله] با پا در میانی امریکا و نماینده سازمان ملل، به نحوی قناعت داده می‌شوند.» به باور این کارشناس، دولت امریکا تلاش برای مشارکت طالبان در ساختار حکومت بعدی افغانستان را کنار گذاشته است و تلاش می‌کند در ادامه روند مذاکرات دوحه، دولت آینده را به طرف مذاکرات با طالبان تبدیل کند تا این دولت در یک بازه دو ساله یا پنج ساله، بتواند به توافقی برای مشارکت با طالبان یا ایجاد یک حکومت جدید قانع شود.
توافق احتمالی امریکا با طالبان در شرایطی قرار است امضا شود که گروه شبه‌نظامی مسلط بر نیمی از خاک افغانستان، اصولا جایگاه دولت مرکزی این کشور را به رسمیت نمی‌شناسد و اعلام کرده است در هیچ شرایطی حاضر به مذاکره «با دولت دست‌نشانده نیروهای اشغالگر خارجی» نیست. طالبان همواره تاکید کرده فقط حکومتی را قبول دارد که بعد از خروج کامل نظامیان خارجی از این کشور تشکیل شود و در صورت تن دادن به مذاکرات بین‌افغانی در مذاکراتی که نمایندگان دولت در قالب مقام رسمی مشارکت کرده ‌باشند، حضور نخواهد یافت.
توافق مشقی
مقام‌های کابل تاکنون تلاش کرده‌اند توافق زلمی خلیل‌زاد با طالبان را نه یک توافقنامه صلح بلکه یک آزمایش برای ارزیابی اراده طالبان معرفی کنند. عبدالله عبدالله، رییس اجرایی دولت افغانستان گفته است که «این فرصتی برای طالبان است تا روشن کند که آنان نیز، صلح می‌خواهند.» صدیق صدیقی، سخنگوی رییس‌جمهور افغانستان هم گفته است: «ما آرزو داریم که این فرصت، منجر به صلح در کشور شود.» به گفته سخنگوی رییس‌جمهور افغانستان، تمام مواد توافقنامه میان امریکا و طالبان مشروط است. او در پاسخ به سوالی در مورد جزییات این توافقنامه حاضر به پاسخگویی نشد و گفت: «ما نمی‌توانیم در مورد محتوای توافق توضیحی بدهیم، اما در طول زمان متوجه جزییات آن خواهید شد.» اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان از امضای این توافق تا آخر هفته جاری سخن گفته است، ملاعبدالسلام حنفی، معاون سیاسی دفتر طالبان در دوحه تاریخ امضا را تا «پیش از پایان ماه جاری میلادی» عنوان کرده است، سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی «امارت اسلامی افغانستان (نام دولت خودخوانده طالبان در افغانستان)» در دوحه از نهایی شدن متن توافقنامه و پایان گفت‌وگوها میان امریکا و طالبان خبر داده و تاکید کرده که توافق مذکور برای امضا آماده است، عبدالله عبدالله رییس اجرایی دولت افغانستان از نهایی شدن توافق گفته است. اما هنوز هیچ کس محتوای این توافق و عقب‌نشینی‌هایی که از سوی طرفین انجام شده است را نمی‌داند. بسیاری از ناظران، کاهش خشونت یک هفته‌ای بعد از 18 سال جنگ را بسیار کمتر از آن چیزی می‌دانند که طرف‌های گفت‌وگوهای دوحه وعده داده ‌بودند. نه پایان جنگ، نه عقب‌نشینی نیروهای خارجی و نه آغاز گفت‌وگوها میان طالبان و دولت افغانستان، قرار نیست در هفت روز بعد از امضای توافقنامه انجام شود. به گفته گروه طالبان بخشی از این توافق به آزادی 5 هزار نیروی این گروه به ازای آزادی چند ده نفر از نیروهای اسیر دولتی می‌پردازد.
ضمایم محرمانه
هم دولت امریکا و طالبان، تاکنون از ارایه هرگونه جزییاتی در مورد توافق‌شان خودداری کرده‌اند. هر چند وزرای خارجه و دفاع امریکا در حاشیه نشست امنیتی مونیخ، با رییس‌جمهور افغانستان در مورد محتوای این توافق گفت‌وگو کردند، اما اشرف غنی، رییس‌جمهور اسلامی افغانستان هم در گفت‌وگوها و سخنرانی‌های خود چیزی از محتوای این توافق مطرح نکرده است. اشرف غنی در حالی به عنوان یک بازیگر حاشیه‌ای بعد از توافق میان واشنگتن و طالبان در دوحه از آمادگی طرفین برای امضای آن باخبر شد که دولت افغانستان در طول یک سال و نیم گذشته کوچک‌ترین نقشی از مذاکرات میان دولت امریکا و گروه شبه‌نظامی طالبان بازی نکرده است. مشخص نیست طفره رفتن مقام‌های افغانستان از توضیح در مورد محتوای توافق امریکا و طالبان به دلیل ناآگاهی از جزییات آن است یا اینکه تعهدی مبنی بر مخفی ماندن مواد این توافق وجود دارد. پنهان‌کاری طرفین در افشای محتوای توافق «کاهش خشونت» میان طالبان و امریکا باعث شده است تا گمانه‌زنی‌هایی در مورد مواد و ضمائم محرمانه این توافق بیشتر شود. هفته‌نامه تایم امریکا از وجود یک ضمیمه محرمانه در توافق میان طالبان و واشنگتن خبر داده است که در آن طالبان وعده می‌دهد به ماموران آژانس اطلاعات مرکزی امریکا (CIA) برای فعالیت در مناطق تحت کنترل این گروه مجوز دهد. واشنگتن‌پست هم به نقل از منابع آگاه می‌نویسد که اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در جلسه‌ای با نمایندگان کنگره امریکا از هر دو حزب گفته است که 4 ضمیمه محرمانه در توافق مذکور وجود دارد. با نزدیک شدن موعد امضای توافق کوتاه‌مدت کاهش خشونت میان امریکا و طالبان، گمانه‌زنی‌ها در مورد محتوای توافقنامه محرمانه‌ای که میان نمایندگان دولت خودخوانده گروه شبه‌نظامی طالبان با زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه وزارت امورخارجه امریکا در امور افغانستان امضا شده است، افزایش می‌یابد. بر اساس آنچه در اخبار و گزارش‌های پراکنده در مورد محتوای این توافقنامه منتشر شده است، تعداد کمی از مسوولان امریکایی، افغان و شبه‌نظامیان طالبان هستند که از محتوای این توافقنامه باخبر باشند. به نوشته واشنگتن‌پست، نمایندگان کنگره امریکا - که کاملا از روند گفت‌وگوهای صلح دولت‌شان با گروه شبه‌نظامی طالبان کنار گذاشته ‌شده‌اند - در حاشیه کنفرانس مونیخ و در جلسه با رییس‌جمهور افغانستان از بخشی از جزییات این توافق باخبر شده‌اند. در عین حال، رییس‌جمهور افغانستان هم به آنها گفته است که توافق پیش رو میان واشنگتن و طالبان، دست‌کم 4 ضمیمه محرمانه دارد که کسی از محتوای دقیق آنها و تعهدات طرفین باخبر نیست. به نوشته هفته‌نامه تایم در امریکا، در یکی از ضمایم توافق خلیل‌زاد با طالبان گروه شبه‌نظامی طالبان وعده داده است که اجازه فعالیت ماموران سازمان‌های اطلاعاتی امریکا را با ماموریت مبارزه با تروریسم در مناطق تحت کنترل خود بدهد. مشخص نیست در صورت وجود چنین‌بندی در ضمیمه‌های محرمانه توافق امریکا، آیا شوراهای طالبان و رهبران تندروتر این گروه حاضر به پذیرش این شرایط باشند. به نوشته واشنگتن پست، اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان در دیدار با نمایندگان کنگره امریکا در مونیخ، نسبت به آثار منفی این توافقنامه هشدار داده است. باب منندز، سناتور ارشد حزب دموکرات امریکا که در جلسه با اشرف غنی حضور داشت، تایید کرده که رییس‌جمهور افغانستان در مورد ضمایم محرمانه این توافق سخن گفته است. به گفته منندز «او فقط از محتوای یکی از این ضمایم صحبت کرد و آن، این بود که طالبان پذیرفته است همکاری با القاعده را متوقف کند، اما قرار نیست این موضوع را علنا اعلام کند.» با این حال یک مقام ارشد دولت امریکا به واشنگتن‌پست گفته است که هیچ ضمیمه محرمانه‌ای در این توافق وجود نخواهد داشت. مقام آگاه امریکایی، برخلاف مقام‌های افغان و طالبان که از پایان مذاکرات و آماده شدن متن نهایی توافق خبر داده‌اند، گفته است: «این توافق هنوز نهایی نیست و نباید در مورد محتوای آن پیش‌داوری شود.» او در مورد رابطه طالبان و القاعده گفته است: «قطع رابطه طالبان و القاعده باید علنی باشد و در متن توافق مورد اشاره قرار گرفته ‌باشد.»