بزرگنمايي:

راه ترقی - دیپلماسی ایرانی / متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
دیوید اَکس-نشنال اینترست/ ایران همچنان به توسعه برنامه موشک های بالستیک دور برد خود ادامه می دهد و از موشک های بالستیک کوتاه برد در میدان های نبرد استفاده می کند و این در حالی است که ایالات متحده از جمهوری اسلامی دست کشیدن از هر سلاحی که در تئوری توانایی حمل کلاهک هسته ای را داشته باشد، خواستار شده است.
طبق برخی گزارش های منتشر شده، ایران 8 سپتامبر و 1 اکتبر 2018 موشک های ذوالفقار، قیام-1 و فاتح-110 را در کردستان عراق به سمت دشمنان شلیک کرد که این، شدیدترین حملات موشکی ایران در نزدیک به 20 سال گذشته بود. ایران در حملات ماه اکتبر شبه نظامیان داعش را در نزدیکی شهر ابوکمال در مرز سوریه با موشک های ذوالفقار و قیام-1 هدف گرفت. ایران این موشک ها را در میانه تشدید تنش ها با ایالات متحده شلیک کرد. دولت دونالد ترامپ در ماه مه سال 2018 ایالات متحده را از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، توافق بین المللی بین ایران، چین، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده، خارج کرد؛ توافقی که طبق آن، تحریم های اعمال شده علیه ایران در ازای محدودیت ها بر برنامه هسته ای این کشور لغو شده بودند. واشنگتن 5 نوامبر 2018 مجددا تحریم هایی را علیه تهران وضع کرد و بانک ها، شرکت های هواپیمایی، شرکت های حمل و نقل و آژانس انرژی اتمی ایران را هدف گرفت. وزارت امور خارجه آمریکا در توجیه این تحریم ها اعلام کرد که متعهد است اطمینان حاصل کند که ایران هرگز به داشتن سلاح هسته ای نزدیک نخواهد شد.
در حقیقت، زمانی که ایالات متحده از برجام خارج شد، ایران کاملا به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بود و هیچ برنامه ای هم برای تولید تسلیحات اتمی نداشت. با این حال، ایران همچنان به توسعه طیف گسترده ای از موشک های بالستیک ادامه داده است که قابلیت حمل بارهای غیر هسته ای را دارند و بنابراین، توافق هسته ای سال 2016 شامل آنها نمی شود. اما دولت ترامپ متوقف شدن تولید همه موشک های ایران را خواستار شده است. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در ماه مه 2018 در سخنرانی در بنیاد هریتج گفت که خواسته های آمریکا متوقف شدن هر گونه برنامه توسعه موشکی در ایران است. پومپئو همچنین به ایران دستور داد که به حمایت ها از حزب الله، حماس و حوثی ها پایان دهد و نیروهای خود را از سوریه خارج کند. او گفت: «می دانید، فهرست بسیار طولانی است. ما این فهرست را ایجاد نکردیم. آنها این کار را کردند.»
ایران خواسته های پومپئو را نپذیرفت و در واکنش به خروج آمریکا از برجام و تحریم های جدید ایالات متحده، حالت تدافعی به خود گرفت. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، گفت: «اگر ما نتوانیم کالاهای خود را به صورت علنی تجارت کنیم، اگر نتوانیم آنچه را که می خواهیم از معاملات بین المللی به صورت شفاف به دست آوریم، آرام نخواهیم نشست و در انتظار مرگ نخواهیم ماند. ما این کار را خواهیم کرد. ما این کار را از هر طریق ممکن انجام خواهیم داد.»
ایران زیرساخت ها و تخصص لازم برای ارتقای موشک های خود را دارد. مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن در این باره اینطور توضیح می دهد: «ایران بزرگ ترین و متنوع ترین زرادخانه موشکی در خاورمیانه را دارد که از هزاران موشک بالستیک و کروز با برد کوتاه و متوسط تشکیل شده که می توانند تا اسرائیل و جنوب شرقی اروپا برسند.» ایران موشک های بالستیک قاره پیما مانند نوعی که ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا از آن برای حمل کلاهک های اتمی در مسافت های جهانی استفاده می کنند، ندارد.
محققان موسسه مطالعات بین المللی میدلبری در مونتِری در کالیفرنیا در ماه مه سال 2018 اینطور اعلام کردند که ظاهرا ایران یک سایت آزمایش موشکی پنهانی در نزدیکی شهر کویری شاهرود دارد. مایکل الِمان، یک کارشناس موشکی در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک مستقر در لندن، به نیویورک تایمز گفت که اگر ایران تصمیم به تولید موشک های قاره پیما بگیرد، تاسیسات شاهرود در بازه زمانی 5 تا 10 سال قابلیت چنین کاری را خواهند داشت. به نظر می رسد دولت ترامپ معتقد است که تحریم ها و تهدید به استفاده از نیروی نظامی می تواند تهران را به دست کشیدن از موشک ها و زیرساخت های تحقیق و توسعه وادار کند.
اما المان و مارک فیتزپاتریک، مدیر اجرایی موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک، رویکردی واقع بینانه تر برای کاهش خطر موشک های ایران ارائه داده اند. آنها معتقدند ایالات متحده باید یک توافق جدید پیشنهاد کند که در آن، برد موشک های ایران تا 2هزار کیلومتر محدود شده باشد. با این حال، مساله این است که اگر دولت ترامپ واقعا خواستار توافقی دیپلماتیک برای مهار موشک های ایران بود، برجام را پاره نمی کرد. ترامپ می خواهد رژیم های کنترل تسلیحاتی کمتری در جهان وجود داشته باشند، حتی اگر عقب نشینی از توافق های به دست آمده در نتیجه چندین دهه مذاکرات دردناک به معنای مخاطره بیشتر رقابت تسلیحاتی باشد و به جنگ هسته ای بینجامد. از این رو، ایالات متحده احتمالا همچنان بدون نتیجه به تهدید ایران ادامه خواهد داد و ایران هم همچنان موشک های بیشتر و قدرتمندتری خواهد ساخت.