بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد / « بازسازی خسارت‌های کرونا » عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم اشکان رسولیان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
کرونا جهانگردی از دیار چشم‌‌بادامی‌ها بود که مهمان ناخوانده سفره اقتصادهای زیادی شد. این مهمان سرزده نمونه‌ای از اتفاقاتی است که در علم اقتصاد به آن شوک می‌گویند؛ مشخص نیست چه زمان از راه می‌رسد، خوش‌قدم هستند یا بدقدم و چند روز می‌مانند. اما کشورها باید آمادگی میزبانی از آنها را داشته باشند؛ زیرا دیر یا زود چنین مهمانانی از راه می‌رسند.
با توجه به تاثیر انکارناپذیر شوک‌های برون‌زا بر رفاه افراد جامعه، سیاست‌گذاران تلاش کرده‌اند نهادهایی را طراحی کنند که امکان مدیریت اثرات این شوک‌ها را به‌طور خودکار و کارآمد فراهم کند. بیمه بیکاری، پرداخت‌های انتقالی و مالیات‌های فزاینده از تثبیت‌کننده‌های خودکار هستند که می‌توانند باعث کاهش اثر شوک‌‌ها بر عملکرد اقتصاد شوند. اگر افزایش بیکاری در نتیجه یک شوک منفی عرضه باعث کاهش درآمد خانوارها و افت تقاضای آنها شود، پرداخت بیمه بیکاری به کارگران بیکار شده باعث می‌شد تا حدودی از عمق رکود کاسته شود و تاثیر شوک منفی محدود شود. اگر نهاد بیمه بیکاری ایجاد نشده باشد یا نتواند به‌طور موثری منابع را میان کارگران بیکار توزیع کند و از افت تقاضا جلوگیری کند، تاثیر شوک منفی بیشتر خواهد بود.
نظام مالیات‌ستانی نیز می‌تواند به گونه‌ای طراحی شود که نقش تثبیت‌کننده خودکار را ایفا کند. اگر سود شرکتی در نتیجه پدیده‌ای برون‌زا کاهش یابد (سیل، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، تحریم، بیماری فراگیر و...)، باید مالیات کمتری به بنگاه تعلق گیرد تا بنگاه بتواند ظرفیت تولید خود را بازسازی کند. اگر به هر دلیلی، بنگاه‌ مجبور باشد مالیات بیشتری را در دوره‌ رکودی بپردازد باید انتظار داشت تا تاثیر منفی شوک تقویت شود. اگر نظام مالیات‌ستانی به دلیل معافیت‌های متنوع مالیاتی فراگیر نباشد یا نرخ مالیاتی به اندازه کافی فزاینده نباشد، نباید انتظار داشت که این نظام به‌صورت یک تثبیت‌کننده خودکار عمل کند.
علاوه بر طراحی انفرادی این تثبیت‌کننده‌های خودکار، مازاد یا کسری مالی دولت که فضای سیاست‌گذاری بودجه‌ای را تعیین می‌کند در عملکرد این تثبیت‌کننده‌های خودکار موثر هستند. با کسری بودجه مستمر، دولت فضای سیاست‌گذاری محدودی در اختیار دارد و مسلما نمی‌تواند در مواجهه با شوک‌های منفی مالیات‌ها را کاهش یا پرداخت‌های انتقالی را افزایش دهد. در نتیجه باید به اقداماتی روی آورد که حتی از کارآیی تثبیت‌کننده‌های خودکار کاسته شود.
طرح هدفمندی یارانه‌ها که از یک دهه پیش آغاز شد، می‌تواند نقش تثبیت‌کننده خودکار را برای اقتصاد ایفا کند. حال که خانوارها بخش قابل توجهی از درآمد خود را به دلیل شیوع کرونا از دست داده‌اند، افزایش یارانه نقدی برای دوره‌ای محدود می‌تواند خانوارها را در برابر این بیماری و اقتصاد را در برابر شوک منفی تقاضا محافظت کند؛ بدون آنکه اثرات شدیدی بر بودجه دولت و نظام بانکی داشته باشد. همچنین ایجاد فرآیندی برای شناسایی مشمولان دریافت یارانه‌ها که پویایی فقر (ورود و خروج خانوارها به محدوده فقر) را نیز شامل شود، می‌تواند علاوه بر تقویت نقش هدفمندی یارانه‌ها به‌عنوان تثبیت‌کننده خودکار، آن را به مکانیزمی برای مبارزه با فقر مطلق تبدیل کند.