بزرگنمايي:

راه ترقی- خون پُر هفت سالش باشد. موهایش را با ربان چرک قرمزی از پشت بسته. به اطراف نگاه می کند. به نظر می‌رسد برای قرمز شدن چراغ خیابان لحظه شماری می کند. ماشین‌ها که متوقف می‌شوند، مثل قرقی می‌پرد جلوی اولین ماشین شاسی بلند. روی پنجه پاهایش می‌ایستد تا قدش به شیشه جلو برسد.

راننده با اخم سعی می‌کند مانع دخترک شود. اما دیر شده. دخترک روی شیشه کف اسپری می‌کند و با ابزاری که به همراه دارد شروع می‌کند به تمیز کردن شیشه. زن جوان کنار راننده دست در کیفش می‌کند و یک اسکناس پنج هزار تومانی را به دست دخترک می دهد. راننده اما ابروهایش در هم گره خورده. با سبز شدن چراغ پایش را روی گاز می‌گذارد و در انتهای خیابان محو می شود. دخترک اما خوشحال پول را مچاله و در جیبش فرو می کند.

خیلی از ما در طول روز شاهد این صحنه سر چهارراه های شهر هستیم. دختران و پسران کم سن و سالی که محکوم به فعالیت بیرون از خانه و نان آوری هستند. تا دیروز مشکل کار این کودکان چه سرچهارراه ها، چه داخل سطل‌های زباله یا مکان های دیگر بود اما امروز مشکل کرونا نیز به انبوه مشکلات این کودکان دامن زده است.

در این مدت انجمن‌های حامی حقوق کودکان مستقیم و غیرمستقیم از دولت درخواست کردند که به وضعیت این کودکان رسیدگی کرده و مانع کار آنها و ابتلایشان به کرونا شود اما همچنان امروز تصویر کودکان کار در کوچه‌ها و خیابان‌های این شهر به قوت خود باقی است. آن‌ها محکوم به فعالیت هستند. چه کرونا باشد چه نباشد.

به همین جهت انجمن‌های مردم نهاد و حامی کودکان جور دیگری دست به کار شده‌اند تا با آموزش نکات بهداشتی و توزیع پک های بهداشتی میان این کودکان، حافظ سلامت آن‌ها شوند.  

چنین انجمن هایی به خوبی می‌دانند مانع کار کردن این کودکان نمی توانند بشوند اما می‌توانند با آموزش نکات بهداشتی، شیوع ویروس در میان آن‌ها را کاهش دهند.

یکی از این انجمن‌های مردم نهاد، جمعیت طلوع بی نشان ها است. جمعیت طلوع از همان روزهای نخست زمزمه شیوع ویروس در کشور یعنی از اوایل اسفند ماه دست به کار شد.

آنها طی جلساتی و با گرفتن مشاوره از هلال احمر اقدام به تولید ژل ضدعفونی کننده کردند و بعدها به دامنه فعالیت هایشان تولید ماسک در خانه‌های جمعیت و توسط مددجویان تحت پوشش آن‌ها اضافه شد.

حال از همان روزهای آغازین اسفند ماه تا کنون جلساتی را برای عملکردشان در زمان شیوع کرونا برپا کرده‌اند و امروز در قالب تیم های 20 تا 30 نفره از شمالی ترین نقطه شهر به جنوبی ترین نقطه می‌روند و اقدام به پخش و توزیع اقلام بهداشتی شامل ژل ضدعفونی کننده، ماسک، دستکش و… در میان کودکان کار چهارراه‌ها، کودکان زباله گرد، کودکان کار در مناطق آجرپزی و خانواده‌های نیازمندشان در خرابه‌ها و دیگر مناطق حاشیه می کنند.

کار، راحت نیست. آنها هر چند روز یکبار باید مجدد به همان مناطق بروند و اقلام را شارژ کنند و مطمئن شوند که خطر جان کودکان را تهدید نمی‌کند اما هدف بزرگ گروه آموزش رعایت مسائل بهداشتی به کودکان است.

اکبر رجبی مدیرعامل جمعیت طلوع بی نشان ها می گوید: قصد ما این است با آموزش این کودکان، هر کدام از آنها سفیران ما در خانه هایشان شوند و مسائل بهداشتی را به دیگر اعضای خانواده‌شان انتقال دهند.

دست‌هایی که از شدت کار زخم شده‌اند

مکان: بلوار کشاورز. زمان از سه بعدازظهر گذشته. داوطلبان گروه اغلب در حالی که به ماسک، دستکش، عینک و کلاه مجهز هستند در گوشه‌ای ایستاده و سرپرست گروه بار دیگر آموزش‌ها را برای بچه‌ها تکرار می کند.  

آنها به خوبی می‌دانند چطور با بچه‌های کار ارتباط گرفته و به سمتشان بروند. مطهره روابط عمومی و یکی از اعضای فعال جمعیت چند کیسه از لوازم بهداشتی را به دست گرفته. همراه با وی به سمت محل چراغ می رویم. چند کودک دختر و پسر منتظر قرمز شدن چراغ هستند.  

دخترکی که موهایش را با ربان قرمز چرکی بسته با دیدن اعضای گروه پشت سر پسر جوانی که برادرش است پنهان می شود.

بچه‌ها وقتی مطمئن می‌شوند که گروه برای جمع آوری آنها نرفته، برای گرفتن پک ها به سمت اعضا می‌آیند.  

دخترک پا به پای برادرش به جلو قدم برمی دارد. لبخند محوی روی صورتش نقش می‌بندد و بسته‌ای را از مطهره می گیرد. مطهره اما پس از دادن پک می‌ایستد و با دخترک و برادرش صحبت می کند.  

گفت وگو آنقدر دوستانه است که کم کم یخ کودکان آب می‌شود و وارد بحث می شوند. سؤال می‌پرسند و دلیل ژل زدن به دست یا شستن مداوم دست و صورتشان با صابون را جویا می شوند.

مطهره با حوصله و شمرده به بچه‌ها می‌گوید: مدام بعد از کار دست‌هایتان را با ژل ضدعفونی کنید. هنگام کار دستکش به دست کرده و از ماسک استفاده کنید. به خانه رسیدید دست و صورتتان را با صابون های داخل بسته بشویید. این ویروس از طریق دهان، بینی و چشم وارد بدن می شود. پس حواستان باشد موقع کار دست هایتان را به صورتتان نزنید و تا جایی که می توانید از همدیگر یا رهگذران فاصله داشته باشید.  

به گفته مطهره، یکی از مشکلات اساسی این بچه‌ها زخم دست هایشان است.  

«آنها آنقدر کار می‌کنند که دست هایشان زخم زیادی دارد. به همین دلیل زمان استفاده از ژل ممکن است احساس سوزش کنند و خودشان علاقه‌ای به استفاده از ژل را نداشتند. به همین دلیل داخل پک بهداشتی مان، چسب زخم، باند و کرم هم قرار دادیم تا بچه‌ها زخم دست هایشان هرچه زودتر بهبود پیدا کند. در این میان از آن‌ها خواستیم تا بهبود زخم دست هایشان دستکش بپوشند و در خانه از آب و صابون استفاده کنند».

از توزیع پک بهداشتی تا پخش ارزاق

ژل های ضدعفونی کننده را خود اعضا و مددجویان تحت پوشش جمعیت تولید کرده اند.  

مطهره می‌گوید: از آنجایی که ژل در بازار نبود، خودمان باید دست به کار می شدیم. الکل طبی تهیه کرده و طبق فرمول هلال احمر و با نظارت آن‌ها شروع به ساخت ژل ضدعفونی کردیم.

در این مدت اما مددجویان تحت پوشش جمعیت که در سرای نور، امید، مهر و… قرنطینه هستند و رفت و آمدها به محل استقرار آن‌ها محدود و کنترل شده انجام می‌شود زحمت تهیه ماسک‌ها و ژل ضدعفونی کننده را بر عهده گرفتند.  

«مددجویان خود جمیعت نیز برای حفظ سلامتشان قرنطینه هستند و هیچ کس اجازه رفت و آمد به این مراکز را ندارد. به همین دلیل تاکنون یک مورد ابتلا به کرونا نیز نداشته ایم».

حال این ژل ها و ماسک‌ها و بسته های بهداشتی سر از چهارراه ها، کوره‌های آجرپزی، تولیدی های غیرمجاز، خرابه‌ها و… پیدا کرده است. «اعضا و داوطلبان جمعیت به چند تیم و دسته تقسیم شده و نقطه به نقطه این شهر اقدام به توزیع بسته های بهداشتی کرده‌اند».

به گفته مطهره، اغلب کودکان و خانواده‌هایشان می‌دانستند کرونا چیست اما یکسری موارد را رعایت نمی کردند.  

«در مدرسه ای که ما مادران را برای آموزش گردهم آورده بودیم، با هم دست می‌دادند یا روبوسی می کردند. به همین دلیل با جزئیات کامل توضیح دادیم که باید از دست دادن و روبوسی خودداری کرده و فاصله شان از هم حدود دو متر باشد».

توزیع 50 هزار بسته ارزاق

جمعیت طلوع بی نشان ها سعی دارند تا پایان شکست کرونا، به کار خود به صورت مستمر ادامه دهند.  

«ما در حال حاضر حدود سه هزار ماسک، 10 هزار دستکش، چهار هزار قالب صابون، 10 هزار نوشیدنی، 16 هزار بسته خوراکی، 46 هزار عدد محلول ضدعفونی کننده، سه هزار عدد مایع دستشویی و چهار هزار لیتر الکل میان کودکان کار، خانواده‌های کم برخوردار و حاشیه نشین و… توزیع کرده ایم».

آنها همچنین در کنار پخش پک های بهداشتی و خوراکی قصد دارند در قدم بعدی بسته ارزاق میان جامعه هدفشان توزیع کنند. «وضعیت کسب و کار خیلی از خانواده‌های کم برخوردار و حاشیه نشین به خاطر شیوع کرونا بی رونق شده و محل درآمدی ندارند و زندگی‌شان سخت شده. به همین دلیل توزیع بسته ارزاق می‌تواند بخشی از نیازهای این خانواده‌ها را برطرف کند».

به گفته مطهره، آنها هدف دیگرشان توزیع و پخش 50 هزار بسته ارزاق میان خانواده است که تاکنون هفت هزار بسته آن توزیع شده است.  

وی گفت: «این رقم بزرگی است که نیاز به هزینه بالایی دارد و ما با همت و کمک مردم و خیرین در تلاش هستیم به زودی این بسته ها را میان خانواده‌هایی که می‌شناسیم توزیع کنیم».