بزرگنمايي:

راه ترقی- شبکه‌های 5G نه تنها حجم دیتا روی شبکه‌ها را چندصد برابر می‌کنند، بلکه سرعت انتقال دیتاها را نیز بسیار زیاد می‌کنند و تأخیر آن کمتر از یک میلی‌ثانیه خواهد بود، در حالی که تأخیر در 4G برابر 25 تا 40 میلی‌ثانیه است. استانداردهای 5G هم‌چنین امکان استفاده از طیف پهن 30 تا 300 گیگاهرتز را در اختیار می‌گذارد. سازمان GSMA یا سیستم جهانی برای ارتباطات تلفن همراه (Global System for Mobile Communications) در گزارش خود، تعداد اتصالات 5G را تا سال 2025 حدود 1.4 میلیارد در کل جهان پیش‌بینی کرده است.

محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته درباره اینترنت نسل پنج‌ گفته بود مقدمات پیاده‌سازی 5G در ایران انجام شده است و از اجرایی کردن اولین نسخه 5G و ارائه خدمات اینترنت نسل پنج، به‌عنوان یک مطالبه جدی و نیازمندی کسب‌وکارها در کشور خبر داده بود.

آذری جهرمی همچنین 16خرداد ماه سال جاری، درباره وضعیت اینترنت نسل پنج در ایران گفت: «فکر می‌کنم اولین سایت 5G تا چهار هفته دیگر در ایران نصب شود. مطابق برنامه تا شهریورماه، پنج منطقه تاریخی تهران زیر پوشش نسل پنجم تلفن همراه قرار می‌گیرد.» او همچنین به تازگی از رونمایی از نسل پنجم تلفن همراه (5G) در تهران تا دو هفته آینده خبر داد.

در این راستا به نقل از وزارت ارتباطات، ستار هاشمی -معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات- با اشاره به مزایای فناوری 5G گفت: این فناوری سبب می‌شود تا علاوه بر افزایش سرعت و ارتقاء کیفیت ارتباطات و خدمات، ارائه سرویس‌های نوین و دور از دسترس حال حاضر، ممکن شود که این کاهش شکاف دیجیتالی بین شهرها و مناطق کم‌برخوردار را در پی دارد.

وی با بیان اینکه این فناوری بازیگران متنوعی دارد که نیازهای آن‌ها متفاوت است، افزود: ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات « tele Medicine و Smart Hospital» نظیر جراحی از راه دور؛ کمک به بهره‌وری تولید در محیط‌های صنعتی با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی؛ مدیریت مصرف انرژی در حوزه‌های مختلف از جمله مصارف حوزه کشاورزی؛ شکل‌گیری شهر هوشمند با استفاده از قابلیت‌های توأم این فناوری و همزیستی آن با فناوری اینترنت اشیا؛ دسترسی کاربران به سرویس پخش محتوای باکیفیت بالا (4K) از طریق تلویزیون‌های تعاملی، از جمله مواردی است که می‌توان به‌عنوان دستاوردهای عملکرد و نقش‌آفرینی آن‌ها اشاره کرد.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ضمن تأکید بر ارتقای کمی و کیفی ارتباطات و توسعه پهنای باند با استفاده از فناوری 5G، تصریح کرد: ارتباطات و دسترسی‌ها در این فناوری رشد قابل‌توجهی دارد و طبیعتاً در چنین شرایطی ارائه سرویس‌های موردنیاز جامعه از قبیل  Remote surgery(جراحی از راه دور) امکان‌پذیر خواهد شد. باید توجه داشت که این حوزه با جان افراد سر و کار دارد و واضح است که هرگونه قطعی ارتباط یا کاهش کیفیت ارتباط و سرویس، جبران‌ناپذیر است.

هاشمی اظهار کرد: در پیاده‌سازی فناوری 5G نقش سخت‌افزارهای خاص و منحصر، کمتر و اهمیت بخش نرم‌افزاری زیست‌بوم این فناوری بیشتر و پررنگ‌تر است که خوشبختانه کسب‌وکارهای حوزه ICT کشور، تجربه موفقی در ارائه خدمات این بخش‌ دارند. نظر به این‌که معماری این فناوری Flat بوده و خدمات به‌صورت سرویس‌گرا ارائه می‌شود، با توجه به محوریت توسعه «فکرافزاری» این فناوری، در بومی‌سازی شبکه ملی اطلاعات چشم‌انداز خوبی را برای بومی‌سازی زیست‌بوم آن و استفاده از محصولات داخلی پیش‌بینی می‌کنیم. در زمان قرنطینه ناشی از بیماری کرونا، توان ارائه خدمات را در داخل کشور مشاهده کردیم و معتقدیم که توسعه‌دهندگان نرم‌افزار خوبی در کشور داریم و این فرصتی است که باید به آن توجه کنیم.

وی با بیان اینکه در فناوری 5G باید بتوانیم به تعداد زیادی از سنسورها در یک فضای محدود سرویس ارائه دهیم، اظهار کرد: در بخش رادیویی این فناوری باید پوشش بیشتر و بهینه‌تری را داشته باشیم؛ بنابراین بعضاً احتمال دارد که با طراحی متفاوت تا یک‌میلیون سنسور در مساحت یک کیلومترمربع قرار گیرند. طبیعی است که با افزایش طول موج فرکانس، میرایی سیگنال بیشتر و دامنه کارآیی آن کمتر خواهد بود؛ بنابراین طراحی از ماکروسل به میکروسل و در نهایت پیکروسل تبدیل می‌شود و سایت‌ها در فاصله نزدیک‌تری قرار می‌گیرند.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص بلوغ تکنولوژی‌هایی که به‌عنوان محرک این فناوری هستند نیز افزود: به‌منظور دستیابی به اهداف مدنظر در زیست‌بوم فناوری 5G، از تکنولوژی‌های مختلف استفاده می‌شود. نظیر «تکنولوژی MIMO»، به‌منظور طراحی و پیاده‌سازی آنتن‌ها و به‌عنوان تکنولوژی پیشرفته در بخش انتشار امواج در سیستم‌های مخابراتی بی‌سیم؛ همچنین تکنولوژی«Beamforming»، جهت مدیریت هدفمند سیگنال‌های رادیویی (به سمت کاربران و سرویس‌ها) و استفاده هم‌زمان از یک طیف فرکانس در زوایای مختلف. البته در راستای کاهش تأخیر و Latency سرویس‌ها، از قابلیت تکنولوژی‌های «Mobile Edge Computing»  و پیاده‌سازی راهکارهای «Small Cell» نیز استفاده می‌شود.

هاشمی با بیان اینکه 5G می‌تواند شکاف دیجیتالی را کاهش دهد به‌طوری که این خدمات در مناطق محروم توسعه داده می‌شود، در حالی که تحقق این موضوع در بستر 4G  به‌صورت کامل امکان‌پذیر نیست، افزود: پیاده‌سازی زیست‌بوم فناوری 5G در کشور بازیگران مختلفی دارد. در این حوزه سازمان‌های تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مانند سازمان تنظیم مقررات رادیویی برای رگولاتوری فرکانس، شرکت ارتباطات زیرساخت در خصوص ارائه زیرساخت‌های ارتباطی، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در رابطه با فعالیت‌های پژوهشی به‌اتفاق سایر ذی‌نفعان از جمله اپراتورهای همراه و ارائه‌دهنده خدمات سطح دسترسی، تشکل‌های بخش خصوصی، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان حوزه ICT و مجموعه‌های دانشگاهی، نقش‌آفرین هستند.

وی درباره ظرفیت بخش خصوصی در این زمینه تصریح کرد: در راستای پیاده‌سازی پایلوت این فناوری، با اصناف و بخش خصوصی جلسات متعددی برگزار کردیم و از توان و کمک آن‌ها برای تولید بخشی از تجهیزات بهره بردیم. در طراحی تست سناریوهای لازم و پیاده‌سازی آن از مراکز دانشگاهی و آزمایشگاه‌های داخلی و حتی لابراتورهای معتبر دنیا کمک می‌گیریم. در اجرا نیز از همه ذی‌نفعان در این زمینه استفاده کرده‌ایم تا پیشرفت کار با بهره‌وری بیشتر صورت پذیرد.

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: محل اجرای پایلوت 5G در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) است. کار جانمایی و حمل تجهیزات آغاز و نصب تجهیزات نیز در حال انجام است. در این مرکز، آموزش‌هایی نیز به افراد مختلف ارائه خواهد شد. با ارزیابی نتایج حاصل از پیاده‌سازی تست‌های مدنظر ذی‌نفعان، موضوعات مختلف تأثیرگذار در روند اجرای کامل این فناوری (از قبیل مسائل فنی- زیرساختی، کاربست‌ها، موضوعات اقتصادی و...) را بررسی می‌کنیم. یقیناً پس از پایلوت، باید فرصت‌ها را شناسایی و فرآیند اجرا را مدیریت کنیم.