بزرگنمايي:

راه ترقی - جام جم / ناصرالدین‌شاه ارادت ویژه‌ای به اهل‌بیت(ع) به‌ویژه امام‌حسین(ع) داشت و بیش از سایر شاهان قاجار خود را پایبند به عزاداری در محرم می‌دانست. او در دوران سلطنت خود تکیه دولت را بنا نهاد که از آن با عناوین دیگری همچون تکیه همایونی دولتی، تکیه قصر و تکیه بزرگ شاهی نیز نام برده شده‌است. این بنا که گفته می‌شود با الهام از ساختمان رویال‌آلبرت‌هال لندن ساخته‌شده، به‌منظور اجرای مراسم تعزیه و برگزاری آیین‌های سوگواری و روضه‌خوانی در ایام عاشورا در تهران قدیم برپا شد. گفته می‌شود مراسم ویژه عزاداری در تکیه دولت از روز اول محرم و با حضور ده‌ها روضه‌خوان که برای گرم‌کردن مجلس یکی پس از دیگری به منبر می‌رفتند، آغاز می‌شد و آنان اشعاری در رثای سیدالشهدا(ع) با صدایی خوش قرائت می‌کردند؛ در ادامه با حضور ناصرالدین‌شاه مراسم تعزیه‌خوانی آغاز می‌شد و تعزیه‌خوان‌ها در سکوی مرکزی تکیه به نقل و اجرای مصیبت عاشورا می‌پرداختند.
ناصرالدین‌شاه طبعی روان در حوزه شعر نیز داشت و این طبع را در راستای عقایدش و عشقش به امام‌حسین(ع) نیز به‌کارگرفت. دستگاه گرامافون، اواخر عصر ناصری به ایران آمد و در آن زمان به این دستگاه، «حافظ‌الصوت یا حبس‌الصوت» می‌گفتند. از دوره ناصری چندین صوت باقی‌مانده که یکی از آنها نوحه «جبرئیل» است. گفته می‌شود این نوحه که خواننده آن مشخص نیست،‌ براساس شعری از ناصرالدین‌شاه ساخته شده‌است.
این نوحه قدیمی در دستگاه همایون اجرا می‌شود که در نوع خود می‌تواند الگویی برای استفاده درست از موسیقی ایرانی در مجالس سوگواری باشد.
به‌مدت بیش از یک قرن، دستگاه‌های موسیقی ایرانی، حامل اشعار و نوحه‌های سوگواری واقعه عاشورا بودند و نوحه‌خوانان، هنرمندانی خوش‌صدا، آموزش‌دیده و آگاه به علم موسیقی به شمار می‌آمدند.
ابیات آغازین این نوحه چنین است:
از عرش با ملائک سیار، جبرئیل
آمد به یاری شه بی‌یار جبرئیل
وقتی رسید دید حسین را میان خون
گفتا فدای جان تو، صدبار جبرئیل
برگو به پیکری که منش پروریده‌ام
بینی چه سان جراحت بسیار، جبرئیل
این گفت و سایه بر بدن آن جناب کرد
از شه‌پری به دیده خونبار جبرئیل