بزرگنمايي:

راه ترقی- انعقاد توافقنامه تجارت ترجیحی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که از 5 آبان 1398 اجرایی شده است، زمینه را برای توسعه تعامل‌های بین‌المللی با هزینه اندک و سود بیشتر فراهم کرده است.

بدون شک تشکیل اتحادیه‌هایی از این دست، بسترهای لازم برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی را فراهم می‌آورد.  در سال‌های اخیر تشکیل این نوع اتحادیه‌ها در دنیا نسبت به گذشته از رواج بیشتری برخوردار بوده است.

همکاری ایران با چنین اتحادیه‌هایی برای کشور ما یک امتیاز محسوب شده و به توسعه روابط اقتصادی کمک شایانی می‌کند.

اتحادیه اوراسیا که یک اتحادیه منطقه‌ای-اقتصادی است، متشکل از کشورهایی است که هر کدام قابلیت‌ها و ظرفیت‌های قابل توجهی برای شراکت اقتصادی با ایران دارند. روسیه، ارمنستان، قرقیزستان، قزاقستان و بلاروس اعضای این اتحادیه هستند. ایران و چند کشور دیگر مثل سنگاپور، مولداوی و ویتنام نیز در مسیر همکاری با این اتحادیه قرار دارند.

از زمان آغاز بکار این اتحادیه در ژانویه 2015، وزیر وقت صنعت معدن و تجارت کشورمان ملاقاتی با مقامات این اتحادیه داشت و تفاهمی مبنی بر آغاز مذاکرات صورت گرفت. این گفت و گوها دو سال به طول انجامید و در نهایت در هفتم اردیبهشت سال 97 این توافق بین پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران منعقد شد.

از آن زمان تا کنون هر روز به میزان همکاری های همه جانبه میان دو طرف افزوده شده است تا حدی که بیماری مرگبار کرونا که تا کنون اقتصاد اکثر قدرت‌های بزرگ جهانی را فلج کرده، نتوانست از این مبادلات بکاهد که این مساله از پایداری تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و قابلیت توسعه روابط تجاری و اقتصادی با اتحادیه حکایت دارد.

سازمان توسعه تجارت در جدیدترین گزارش خود از افزایش حجم کل تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا از زمان آغاز همکاری با این اتحادیه (از 5 آبان 1398) تا 30 خرداد سال جاری به 2 میلیارد و 417 میلیون دلار خبر می‌دهد. این رقم در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل 14 درصد رشد داشته است.

گفتنی است کل میزان صادرات ایران به اوراسیا پس از اجرایی شدن موافقتنامه تا 30 خرداد 99 بالغ بر 681 میلیون دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 17 درصد رشد داشته و کل واردات نیز بالغ بر یک میلیارد و 736 میلیون دلار بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل با رشد 13 درصدی مواجه شده است.

صادرات ایران به اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی اوراسیا به ایران، از زمان اجرای موافقتنامه به پنج میلیارد و 383 میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه قبل 63 درصد رشد داشته است. همچنین در خصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه، افزایش یک درصدی در میزان صادرات ایران به اوراسیا و در کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، 79 درصد رشد مشاهده می‌شود.

از مجموع 383.51 میلیون دلار صادرات ایران به اوراسیا در اقلام ترجیحی در این مدت 49.73 میلیون دلار (معادل 13 درصد صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا) در اقلام ترجیحی مشمول تثبیت تعرفه و 333.79 میلیون دلار یعنی معادل 87 درصد صادرات در اقلامی بوده که مشمول کاهش تعرفه شدند.

واردات ایران از اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی ایران به اوراسیا،  نسبت به مدت مشابه قبل 15 درصد کاهش داشته است. همچنین در خصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه، کاهش 10 درصدی در میزان واردت ایران از اوراسیا و کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، 39 درصد کاهش را نشان می‌دهند.

از مجموع یک میلیارد و 120 میلیون دلار کل واردات ایران از اوراسیا در اقلام ترجیحی در مدت اجرای توافقنامه، فقط میزان 232 میلیون دلار معادل 21 درصد واردات ایران از اتحادیه اقتصادی اوراسیا در اقلام ترجیحی مشمول تخفیف تعرفه‌ای به آن اتحادیه شده‌اند و 888 میلیون دلار یعنی معادل 79 درصد واردات در اقلامی بوده که هیچ تخفیف تعرفه‌ای به اتحادیه اوراسیا تعلق نگرفته است.

جهش صادرات به بازارهای اوراسیا

 از دیگر سو آمارها نشان می‌دهد در سه ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال به سبب افزایش تجارت برون‌مرزی و نقش‌آفرینی تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی در بازارهای اوراسیا، شاهد افزایش 23 درصدی صادرات کالاهای غیرنفتی از مرزهای سه گانه آستارا در حاشیه دریاز خزر و همسایگی جمهوری آذربایجان بوده‌ایم.

به گفته «رسول امیدی» مدیر کل گمرک آستارا، بازار تقاضای اوراسیا فرصت بسیار ممتازی را برای صادرات کالاها و ارزآوری به کشور فراهم کرده است و تولیدکنندگان، تجار و بازرگانان از این ظرفیت و فرصت باید به خوبی استفاده کنند. وی اعلام کرد میزان مبادلات تجاری در سه ماه نخست امسال با 102 درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال گذشته مواجه شده است.

در واقع، دلیل اصلی رونق صادرات و تجارت در مرز آستارا همکاری اقتصادی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و کشش بازارهای جهانی ایجاب می‌کند که فعالان اقتصادی بیش از پیش برای تولید بهتر و صادرات بیشتر تلاش کنند.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا در 29 مه 2014 بین روسیه، بلاروس و قزاقستان ایجاد و جایگزین اتحادیه گمرکی اوراسیا شد و بعدها اعضای آن افزایش یافت و اکنون کشورهای عضو آن 20 میلیون کیلومتر مربع مساحت و بیش از 183 میلیون نفر جمعیت دارند و 5.2 درصد جمعیت جهان را شامل می‌شوند.