بزرگنمايي:

راه ترقی - اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ندا جعفری/ حذف چهار صفر از پول ملی بالاخره کلید خورد. این لایحه پس از کشمکش‌های فراوان در اواخر فروردین ماه 1399به تصویب دولت و تایید مجلس شورای اسلامی رسید. این در حالی است که این طرح اولین‌بار در سال 1372 مطرح شده بود. البته از پانزدهم بهمن ماه سال 1398 اسکناسی تحت عنوان اسکناس 50 هزار تومانی جدید، توسط بانک مرکزی در کشور توزیع شد و اخیرا هم اسکناس‌های صد هزار تومانی با کمرنگ شدن چهار صفر توزیع شده است.
این طرح از همان ابتدا با انتقاداتی هم همراه بود و برخی کارشناسان همچنان معتقدند که حذف چهار صفر به دلیل اینکه تغییری در ارزش پول و کالا ایجاد نمی‌کند یک طرح خنثی به شمار می‌رود و اجرای این طرح نمی‌تواند تاثیر بزرگی بر متغیرهای اقتصادی کشور داشته باشد.
تبدیل واحد پولی از ریال به تومان، در واقعیت تاثیر چندانی بر ارزش پول ملی نخواهد داشت، زیرا ارزش آن تغییر نمی‌کند. مخالفان این طرح می‌گویند دولت در لایحه حذف چهار صفر از پول ملی، ساده‌سازی نحوه محاسبه حساب‌های ملی و اثر روانی حذف صفر از پول ملی را دنبال می‌کرد، در صورتی که اولویت امروز کشور اصلاح ساختار اقتصادی است و این اقدام می‌تواند در کوتاه‌مدت از نظر روانی تاثیر مثبتی داشته باشد.
کاهش پی در پی ارزش پول ملی در سال‌های گذشته و قرار گرفتن صفر‌های متعدد جلوی ردیف‌های بودجه و هزینه در دفاتر حسابداری، از گلایه‌های فعالان رسته حسابداری است. وجود صفر‌های متعدد و طولانی شدن رقم‌های مربوط به بودجه بخش‌های مختلف گاهی اوقات باعث اشتباه نیز شده است. البته برخی کارشناسان موافق این طرح معتقد هستند حذف چهار صفر گام بزرگی برای اصلاح این روند و تسهیل امور حسابداری مهم است.
صرفه‌جویی در چاپ اسکناس
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان و استاد دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار «اعتماد» درمورد حذف 4 صفر از پول ملی می‌گوید: چند سالی است که این موضوع داغ شده و امیدوارم که اجرایی شود، زیرا می‌تواند در چاپ اسکناس صرفه‌جویی شده و در حسابداری‌ها موثر باشد.
او با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر نسبت ریال در برابر پول‌های رسمی دنیا به‌شدت نازل است و در عین حال سکه و به اصطلاح پول خرد نیز از چرخه مبادلات خارج شده است با تاکید بر اینکه ارزش پول ملی در اوایل انقلاب بسیار بیشتر بود، می‌گوید: در ابتدای انقلاب اسکناس 1000 تومانی درشت‌ترین اسکناس آن زمان بود در امریکا هم درشت‌ترین اسکناسی که چاپ می‌شد 100 دلاری بود البته برای دوره کوتاهی 1000 دلاری هم چاپ شد که خیلی زود انتشار آن را متوقف کردند. او ادامه می‌دهد: در اوایل انقلاب هر دلار امریکا 7 تومان بود و 1000 تومان ایران معادل 140 دلار امریکا می‌شد و درشت‌ترین پول ما در ایران یعنی 1000 تومان با درشت‌ترین پول امریکا یعنی
100 دلار تقریبا برابر بود. البته در آن زمان هم قدرت خرید مردم در امریکا 2 تا 3 برابر ایران بود.
خیرخواهان ادامه می‌دهد: در حال حاضر و پس از 40 سال درشت‌ترین پولی که در ایران چاپ می‌شود 10 هزار تومانی است البته به جز چک‌پول‌ها که این 10 هزار تومان معادل نیم دلار یا 50 سنت است و این نشان می‌دهد که چقدر ما جا مانده‌ایم.
این اقتصاددان می‌گوید: حداقل باید شرایط به‌گونه‌ای پیش برود که درشت‌ترین پول ایران معادل 10 یا 50 دلار امریکا باشد. شرایطی را درنظر بگیرید که یک گردشگر خارجی به ایران بیاید و بخواهد اسکناس خود را تبدیل به پول ایران کند. برای تبدیل یک 100 دلاری باید به این گردشگر چقدر اسکناس 10 هزار تومانی بدهیم. اگر هر بسته اسکناس
100 تایی باشد باید بیشتر از دو بسته 100 تایی 10 هزار تومانی بابت یک اسکناس به او بدهیم.
خیرخواهان با اشاره به جابه‌جایی اسکناس‌ها نیز می‌گوید: در کشور سودان یک گردشگر برای خرید در یک بازار محلی به ازای یک اسکناس 100 دلاری 2 تا 3 جعبه بزرگ اسکناس گرفته و از این اتفاق فیلم تهیه کرده و آن را در فضای مجازی منتشر کرده بود. این موضوع نشان از ورشکستگی و بی‌ارزش شدن پول ملی این کشور فقیر و جنگ‌زده دارد و ما هم برای اینکه بتوانیم از این آبروریزی‌ها جلوگیری کنیم راهی جز تغییرات در پول ملی نداریم. او با تاکید بر اینکه در سال‌های گذشته این اقدام مهم باید انجام می‌شد و نباید این موضوع این‌قدر عقب می‌افتاد، ادامه می‌دهد: شمارش اسکناس‌های کنونی در حوزه حسابداری زحمت و دقت بالایی را می‌طلبد و در صورتی که صفرها کم شوند برای جمع و ضرب و عملیات بانکی وضعیت آسان‌تر خواهد شد.
این اقتصاددان با تاکید بر تورم کنونی می‌گوید: زمانی که درشت‌ترین پول ایران معادل 10 دلار هم نیست برای 10 دلار باید 210 یا 220 هزار تومان پول پرداخت کرد. این اقدام باید از 10 یا 20 سال پیش به صورت جدی پیگیری می‌شد و اگر مسوولی کمی دانش اقتصادی داشته باشد به اهمیت این موضوع پی می‌برد اما متاسفانه با افرادی روبه‌رو هستیم که تاکنون از اجرای این اقدام سر باز زده‌اند و زیربار این زحمت و انتقادات آن نرفته‌اند.
او می‌گوید: متاسفم برای نماینده مجلسی که هنوز معنی تورم را نمی‌داند و این آتش تورم هر روز پول ایران را بی‌ارزش‌تر می‌کند. همه می‌دانیم که تورم 50 تا 70درصدی خوب نیست و باید کاری کرد تا بتوانیم تورم را یک‌رقمی کنیم و این نکته هم مهم است که نباید امروز 4 صفر را‌ برداریم و 5 سال بعد هم بخواهیم مجدد صفر‌های بعدی را ‌برداریم پس باید همه مسائل به صورت جزء به جزء با مطالعه و کارشناسی پیش برود.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که آیا چاپ اسکناس‌های جدید برای کشور هزینه‌بر است یا خیر؟ می‌گوید: این هزینه به نفع دولت است، زیرا به جای اینکه هزار تا اسکناس چاپ کند از این پس 10 اسکناس چاپ می‌کند.
فرهنگ‌سازی برای استفاده از اسکناس‌های جدید
خیرخواهان درخصوص فرهنگ‌سازی چاپ اسکناس‌های جدید در شهرها و روستاهای دورافتاده نیز می‌گوید: باتوجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی می‌توان با ساخت کلیپ‌هایی از این اسکناس‌ها مردم را آگاه کرد تا برای خرید و فروش آموزش‌های لازم را ببینند و سرشان کلاه نرود. البته تا مدتی اسکناس‌های قبلی در بازار خواهند بود و به تدریج اسکناس‌های جدید جایگزین خواهند شد.
او با بیان اینکه تصمیم به اجرا گذاشتن طرح حذف چهار صفر از پول ملی بسیار لازم است و باید زودتر از اینها انجام می شد، می‌گوید: باتوجه به شرایط کنونی اسکناس‌های قبلی باید به مرور جمع‌آوری شوند تا در ارتباطات خارجی تناسبی بین پول ملی با ارزهای خارجی برقرار شود، ضمن آنکه در بلندمدت این قضیه موجب صرفه‌جویی در بحث چاپ و کاغذ خواهد شد و حمل آن هم به مراتب آسان‌تر می‌شود.
براساس این گزارش به گفته همتی، رییس بانک مرکزی در حال حاضر 8 میلیارد اسکناس در کشورمان داریم که 5 میلیارد آن زیر 2 هزار تومانی است، سکه‌های دو تومانی به جای اسکناس دو هزار تومانی به مرور زمان وارد صحنه پولی و بانکی کشور خواهد شد، ضمن اینکه سکه 5 تومانی هم به جای اسکناس 5 هزار تومانی عملیاتی خواهد شد.
سالانه هزینه زیادی صرف امحای اسکناس‌های فرسوده و مستهلک قدیمی و چاپ اسکناس‌های جدید می‌شود به‌طوری که همتی، رییس کل بانک مرکزی هزینه 400 میلیارد تومان اعلام کرده است.