بزرگنمايي:
راه ترقی- «پیرمحمد ملازهی» درباره آغاز مذاکرات صلح بین‌الافغانی در دوحه قطر گفت: در 19
سالی که از حادثه 11 سپتامبر به وسیله نیروهای وابسته به القاعده می‌گذرد و
متعاقب آن آمریکا به افغانستان حمله کرد و طالبان را از صدر قدرت به زیر
کشید، از همان سال‌های ابتدایی روشن شد که مشکل افغانستان از طریق
راهکارهای نظامی حل نمی‌شود.
وی ادامه داد: از همان ابتدای اشغال
افغانستان توسط آمریکا، بن بستی در این کشور ایجاد شد به طوری که نه طالبان
قدرت اخراج آمریکا و شکست دولت مرکزی را دارد و نه طرف مقابل قادر به حذف
طالبان است. تقریبا دو طرف به این واقعیت رسیده‌اند که راه‌حلی جز توافق
سیاسی وجود ندارد.
آمریکا به دنبال کاهش هزینه‌ها در افغانستان است
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان
اینکه آمریکا از زمان اشغال تا به امروز بارها استراتژی خود را در مورد
افغانستان تغییر داده است، اظهار داشت: آمریکا از زمان ریاست جمهوری ترامپ
به دنبال این است که از هزینه‌های خود در افغانستان بکاهد. ترامپ از همان
زمان مطرح کرد که ارتش آمریکا ژندارم دنیا نیست و نباید هزینه اضافی پرداخت
کند. از او طرفی به شدت منتقد حمله آمریکا به عراق و افغانستان بود و به
همین خاطر، درصدد خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان برآمد.
ملازهی با بیان اینکه ترامپ برای پیشبرد فاز
سیاسی در افغانستان زلمای خلیل‌زاد، دیپلمات افغانی‌الاصل را بعنوان
نماینده ویژه خود انتخاب کرد، تصریح کرد: خلیل‌زاد در رایزنی‌های مختلفی که
در پاکستان و طالبان داشت، توانست طالبان را متقاعد به مذاکره با آمریکا
کند؛ به همین خاطر، آمریکا و طالبان به توافقی دست یافتند که براساس آن
پیش‌بینی شده بود ظرف یک ماه مذاکرات بین‌الافغانی آغاز شود اما این مسئله
انجام نشد چراکه طالبان دولت کابل را به رسمیت نشناخت.
شکست آمریکا در افغانستان موجب آغاز مذاکرات بین‌الافغانی شد
به گفته این کارشناس مسائل افغانستان، با
انتخاب دولت جدید افغانستان و روی کار آمدن دولت فراگیر و حل منازعه میان
اشرف غنی و عبدالله عبدالله و همچنین فشارهای واشنگتن بر اسلام‌آباد و
فشارهای پاکستان بر طالبان، طرفین وارد فاز گفت‌وگو با یکدیگر شده‌اند.
وی افزود: علت اصلی اینکه پس از 19 سال از
11 سپتامبر، آمریکا طالبان را پذیرفته و طالبان هم راضی شده با دیگر
گروه‌های افغانستانی وارد گفت‌وگو شده، به خاطر بن‌بست ایجاد شده در
افغانستان، شکست سیاست‌های آمریکا و خلاصی ایالات متحده از تعهداتش در
افغانستان است.
ملازهی در پاسخ به این سوال که توافق آمریکا
تا چه اندازه به دلیل ناکامی این کشور در رسیدن به توافق با کره شمالی و
ایران بوده است، ابراز داشت: سیاست‌های ترامپ موجب تردیدهای جدی در انتخاب
مجدد وی شده است. نظرسنجی‌ها حاکی از برتری بایدن در رقابت‌های انتخاباتی
است. شیوع کرونا هم وضعیت ترامپ را وخیم‌تر کرده است.
وی با بیان اینکه کمتر از دو ماه به برگزاری
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باقی مانده است، عنوان کرد: ترامپ به شدت
نیازمند دستاورد جدی در سیاست خارجی است تا بتواند جایگاه خود در عرصه
داخلی را بهبود بخشیده و بتواند از فاصله خود با بایدن بکاهد.
دستیابی به توافق میان طالبان و دولت افغانستان دشوار است
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان
اینکه ترامپ در مورد ایران و کره شمالی ناکام مانده و فشارهای واشنگتن
نتوانسته ترامپ را به هدف‌هایش برساند، یادآور شد: ترامپ برای کسب دستاورد
در سیاست خارجی بر دو مسئله مناقشه فلسطین و صلح طالبان متمرکز شده است.
اگر ترامپ در این فاصله بتواند مذاکرات بین‌الافغانی را به جایی برساند، تا
از آن به عنوان برگ برنده در انتخابات استفاده کند.
ملازهی اضافه کرد: البته دستیابی به توافق
میان دولت و گروه‌های افغانستانی با طالبان کار بسیار سختی است و اگر
توافقی هم در این مدت نیامد، من فکر می‌کنم باز هم ترامپ توانسته باشد از
این مسئله بهره‌برداری لازم تبلیغاتی را کرده باشد.
دولت و طالبان برای یکدیگر خط قرمز تعیین کرده‌اند
وی بیان کرد: دستیابی به توافق کار آسانی
نیست. شاید طالبان مسئله‌ای را مطرح کند که بن بست ایجاد شود و مذاکرات را
متوقف سازد مثلا آنها بگویند دولت کنونی کابل استعفا داده و دولت موقت
تشکیل شود.
این کارشناس ارشد مسائل شبه قاره با بیان
اینکه هم طالبان و هم دولت کابل برای مذاکره با یکدیگر خطوط قرمزی تعیین
کرده‌اند، گفت: اشرف غنی قانون اساسی افغانستان را خط قرمز اعلام کرده و
تاکید داشته که از پیشرفت‌های ایجاد شده در مورد حقوق زنان، حقوق اقلیت‌ها،
نظام حزبی و... نمی‌توان صرف نظر کرد. طالبان هم امارات اسلامی افغانستان
را هدف خود برشمرده و آن را تلویحا خط قرمز برشمرده است.
طالبان یکدست نیست
وی با اشاره به ترکیب هیات طالبان در
مذاکرات اظهار داشت: طالبان برخلاف تصور بسیاری از افراد، یکدست نیست بلکه
طالبان در درون خود جناح‌بندی‌های خاصی دارند و همه آنها موافق مذاکره با
دولت کابل و آمریکا از طریق سیاسی نیستند بلکه برخی از آنها معتقدند طالبان
در عرصه نظامی دست برتر را دارد و می‌توانند دولت آمریکا را اخراج و کابل
را تصرف کنند. برخی از نیروها در طالبان هم معتقدند نباید فرصت گفت‌وگو را
از دست داد.
خروج آمریکا به معنای خروج 100 درصدی از افغانستان نیست
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: از
سوی دیگر در مقابل طالبان هم دولت مرکزی قرار دارد که دارای ارتش و نیروهای
مسلح و امنیتی است. اقوام و گروه‌های مختلفی از جمله ائتلاف شمال قرار
دارند که به سادگی تسلط طالبان در افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسند.
ملازهی در مورد شکل حضور آمریکا در صورت
رسیدن توافق میان طالبان و دولت افغانستان خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها تصمیم
گرفته‌اند هزینه انسانی و مادی خود را کاهش دهند ولی افغانستان محل تلاقی
رقابت‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است که اگر این رقابت‌ها را در
کنار یکدیگر قرار دهیم، معنای خروج آمریکا از افغانستان به معنای خروج 100
درصدی نیروهای نظامی‌اش از افغانستان نیست.
آمریکا نمی‌خواهد صحنه افغانستان را به نفع چین و روسیه واگذار کند
وی با بیان اینکه آمریکا با دولت افغانستان
دارای یک توافق امنیتی تا سال 2024 است، ابراز داشت: آمریکا به دنبال کاهش
حضور نیروهای نظامی از افغانستان است اما بخشی از نیروهایش را در این کشور
باقی خواهد گذاشت. آنها به طور کامل صحنه را ترک نخواهند کرد و نمی‌خواهند
صحنه را به نفع روسیه و چین واگذار کند.
این کارشناس ارشد مسائل افغانستان بیان کرد:
ادامه حضور نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان به سود ایران نیست چراکه
برخی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در امتداد با مرزهای ایران است. اگر
افغانستان از حضور نیروهای آمریکایی تخلیه شود، همسایگان این کشور
می‌توانند به صلح، ثبات و امنیت افغانستان کمک کنند.
طالبان کنونی با طالبان پیش از اشغال افغانستان تفاوت‌های زیادی دارد
ملازهی در مورد سود و زیان‌های توافق طالبان
و دولت مرکزی افغانستان یادآور شد: تردیدی نیست طالبان گروه ایدئولوژیکی
است و با ایران شیعی مشکل دارد ولی در این چند سال طالبان به ایران، روسیه و
چین نزدیک شده است. همین مسئله موجب شده تا ایران امیدوار باشد که
سیاست‌های معقولانه‌تری از سوی طالبان اتخاد شود.
به گفته این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست
خارجی، موضوع دیگر که باید به آن توجه کرد این است که طالبان کنونی با
طالبان پیش از اشغال افغانستان تفاوت‌های بسیاری زیادی دارد و سیاست‌های
متعادل‌تری نسبت به ایران خواهد داشت به ویژه آنکه توسعه بندر چابهار برای
خروج افغانستان از حصر خشکی است و افغانستان به ایران نیازمند است.