بزرگنمايي:

راه ترقی- شاید سال 1973 که نخستین تلفن همراه یک کیلوگرمی ساخت شرکت آمریکایی موتورلا به قیمت حدود چهار هزار دلار به بازار آمد، کمتر کسی تصور می کرد که این وسیله ارتباطی روزی جزو ضروری ترین ابزار زندگی مردم شود. وسیله ارتباطی که امروز با مدل های بسیار جذاب و متنوع در دسترس بسیاری از کاربران دنیا قرار گرفته و به جزو جدایی ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده است.

اما با شیوع ویروس کرونا در دنیا و شرایط قرنطینه خانگی و همچنین استفاده از شبکه های آموزش مجازی برای دانش آموزان و دانشجویان، کاربرد تلفن همراه و تبلت در بین گروه کودک و نوجوان و همچنین جوانان به شدت افزایش یافته است.

کودکانی که باید در خانه با تبلت یا گوشی با کلاس های درسی خود ارتباط برقرار کنند و گاها اوقات اضافی خود را صرف بازی های موبایلی می کنند.

خانواده هایی که دغدغه درس بچه ها را دارند و بسیاری از آنها نیز اوقات فراغت خود در دنیای مجازی را سپری می کنند و البته بسیاری از جوانانی که امروزه گوشی همراه به همدم و مونسی برای گذران اوقات فراغت آنها تبدیل شده است.

این درحالی است که گفته می شود درصد بالایی از این کاربران، با فرم صحیح و بهداشت استفاده از گوشی همراه و رعایت برخی نکات برای جلوگیری از آسیب های ستون فقرات و گردن آشنایی لازم را ندارند.

استفاده ناصحیح از موبایل و شیوع بیماری دیسک گردن

یک فوق تخصص درد با بیان اینکه، عارضه دیسک گردن یکی از شایع ترین مشکلاتی ناشی از استفاده غیرصحیح از موبایل و تبلت در بین خانواده هاست، به استفاده روزافزون و غیرصحیح از تجهیزات الکترونیکی از جمله گوشی همراه و تبلت به خصوص در بین کودکان و نوجوانان اشاره کرد و نسبت به بروز بیماری فتق (بیرون زدگی) دیسک گردن در آینده نزدیک هشدار داد.

دکتر مجید حیدریان روز شنبه  با بیان اینکه، در طول سال های اخیر گوشی های همراه نقش ویژه ای در گذران اوقات فراغت خانواده ها پیدا کرده است، افزود: هر کدام از ما در طول شبانه روز ساعات زیادی را از این وسیله استفاده می کنیم، این درحالی است که فرم صحیح و بهداشت استفاده از این گوشی را آموزش ندیده ایم.

این فوق تخصص درد با اشاره به ورود انواع و اقسام مدل های تلفن به بازار گفت: امروزه شاید کمتر کسی را بتوان یافت که در طول شبانه روز، چندین بار سرگرم بازی، استفاده از شبکه های اجتماعی و نوشتن و خواندن پیام نباشد.

وی اظهار کرد: این درحالی است که بسیاری از کاربران هنگام استفاده از موبایل گردن خود را خم کرده و در این حالت ستون فقرات در وضعیت نامناسبی قرار می گیرد.

عضو انجمن مطالعه درد آمریکا با تاکید بر اینکه، هنگام استفاده از موبایل باید گردن به طور طبیعی با مهره ها در یک خط صاف قرار گیرد، افزود: در حال حاضر گردن بیشتر کابران گوشی در حالت خواندن و نوشتن پیام، بسیار جلوتر از مهره ها قرار می گیرد.

خم شدن سر و فشار تصاعدی به مهره‌های گردن

حیدریان در ادامه با بیان اینکه، سر انسان به طور متوسط بالغ بر 4 تا 6 کیلو وزن دارد، تصریح کرد: خم کردن سر و نگاه به پایین برای استفاده از گوشی همراه یا تبلت معادل وزن حداقل چهار تا پنج برابر وزن سر نیرو به مهره های گردن وارد می کند.

وی با ذکر مثالی افزود: هنگامی که سر روی گردن حدود 15 درجه به جلو خم می شود، وزن سر و فشاری که روی مهره های گردن وارد می شود، حدود 12 کیلوگرم است. به دلیل اینکه محور گردن به جلو خم می شود و ما این وزن را به صورت عمودی روی مهره ها احساس نمی کنیم.

این فوق تخصص درد ادامه داد: حال اگر سر به جلوتر خم شود، آن حالتی که ما به طور معمول از گوشی موبایل استفاده می کنیم، حدود 60 درجه سر از محور صفر به جلو خم می شود که در این حالت فشاری که روی ستون فقرات گردن وارد می شود، تا 27 کیلوگرم اضافه می شود، به عبارتی این فشار تقریبا حدود شش برابر وزن اصلی سر می شود.

وی با تاکید بر اینکه، هر 5 درجه خم کردن گردن، آسیب گردن را به صورت تصاعدی افزایش می دهد، افزود: البته در مراحل ابتدایی این حرکت ناصحیح، عضلات فشار ابتدایی وزن سر را که رو به جلو خم شده را می گیرند و به طور طبیعی تداوم این روند باعث سفت شدن عضلات ناحیه گردن می شود و انقباض و اسپاسم های ناحیه گردن ایجاد می کند و این نخستین علامتی است که بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن ناشی از استفاده غلط از گوشی همراه به کلینیک های درد مراجعه می کنند.

این فوق تخصص درد ادامه داد: در این حالت هنگام لمس گردن، بیمار در نقاط عضلانی گردن احساس درد دارد چراکه عضلات گردن سفت و ملتهب شده است.

وی در عین حال بیان کرد: البته در این مرحله اولیه می توان با استفاده از یکسری تمهیدات و روش ها همچون تغییر فرم استفاده از موبایل، وزش گردن و فیزیوتراپی، درمان های دارویی و همچنین استفاده از لیزرهای پرتوان بیمار را درمان کرد.

آسیب به دیسک‌های ستون فقرات

این فوق تخصص درد با تاکید بر اینکه، تکرار استفاده ناصحیح از گوشی های همراه یا تبلت در ساعات زیاد شبانه روز می تواند بسیار مشکل آفرین باشد، گفت:فرم نادرست سر به منظور استفاده از موبایل به تدریج لبه های مهره گردن را دچار ساییدگی می کند و به دیسک های ستون فقرات گردن آسیب وارد می کند.

حیدریان افزود: در نتیجه در مراحل بعدی ما مواجه می شویم با بیماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات و التهاب مفصل بین مهره ای ستون فقرات که در این مرحله دردهای بیماران متفاوت می شود.

وی ادامه داد: این بیماران دچار خشکی گردن و همچنین دچار سردردهای ناشی از درگیری مهره ای ستون فقرات شده و در مراحل شدیدتر دچار فتق یا بیرون زدگی دیسک می شوند که این روند منجر به انتقال دردهای عصبی روی گردن به دست ها می شود.

این فوق تخصص درد ادامه داد: در این حالت بیماران به تدریج در گردن سپس در شانه و بازو احساس درد و بی حسی می کنند که این نشان می دهد که دیسکی روی عصب گردن فشار وارد می کند.

بیماری سندروم گردن پیامکی و جلو آمدن گردن

حیدریان با بیان اینکه، به دلیل شیوع دردهای مربوط به ستون فقرات گردن که به دنبال استفاده غیرصحیح از موبایل و تبلت ایجاد می شود، گفت: در علم پزشکی یک بیماری را به نام سندروم گردن پیامکی نام گذاری کرده اند.

وی افزود: در واقع در این وضعیت در طولانی‌مدت به ستون فقرات و نخاع فرد اختلال و آسیب وارد و مشکلاتی ایجاد می کند، به طوریکه  گردن بیمار در اثر استفاده طولانی بیمار از گوشی به سمت جلو آمده است.

حیدریان تصریح کرد: از نشانه‌های این بیماری این است که فرد گاها دچار سردردهای مزمن شده و حتی در بخش‌های بالای کمر و شانه‌ها نیز احساس درد می کند.

سندروم تونل کارپال

این فوق تخصص درد همچنین با بیان اینکه، مراجعات زیاد به کلینیک های درد نشان داده است که استفاده از موبایل جدا از ناحیه گردن می تواند مشکلات دیگری را نیز ایجاد کند، تصریح کرد: گرفتن طولانی مدت موبایل در دست می تواند سندروم درگیری تحت عنوان تونل کارپال ایجاد کندکه التهاب در تونل مچ دست را به دنبال دارد و دست بیمار دچار گزگز و درد در ناحیه انگشتان می شود.

به گفته حیدریان، مچ دست از چندین استخوان کوچک تشکیل شده که در مجموع به آنها استخوان‌های کارپال گفته می‌شود. استخوان‌های کارپال بواسطه رباط‌ها و بافت‌های همبند نیرومندی به نام فلکسور رتیناکولوم به یکدیگر متصل شده‌اند. این مجموعه، در کنار یکدیگر فضایی را تشکیل می‌دهند که به آن تونل کارپال گفته می‌شود.

وی همچنین التهاب در محل اتصال تاندون های آرنج را یکی دیگر از عوارض ناشی از نگهداری طولانی مدت گوشی همراه در دست عنوان کرد.

کرونا، کم تحرکی کودکان و نوجوانان را به دنبال داشت

حیدریان در بخش دیگری یکی از مشکلات مربوط به گروه سنی کودکان و نوجوانان را بی تحرکی و کم تحرکی و مشکلات ناشی از این وضعیت ذکر کرد و افزود: شاید این یک هشداری است برای این گروه های سنی که اتفاقا بیماری کرونا استفاده بیشتر آنها از گوشی های همراه را بدنبال داشته است.

وی می گوید: در واقع فرم ثابت نشستن و بی تحرک بودن روی تمام مفاصل و عضلات بدن تاثیر می گذارد و دردهایی را ایجاد می کند.

این فوق تخصص درد با اشاره به یک کار مطالعاتی در یکی از کشورهای اروپایی روی 500 دانشجویی که از موبایل استفاده می کردند، نتیجه این مطالعات را جالب دانست و افزود: این گروه تحقیقاتی که دانشجویان را به دو گروه تقسیم کرده بودند به این نتیجه رسیدند که 52 درصد یعنی بیش از نیمی افرادی که بیش از 5 ساعت در روز از موبایل استفاده می کنند دچار دردهای ناحیه ستون فقرات گردن می شوند و این یک آمار بالایی است.

بهترین راهکار استفاده صحیح از موبایل کدام است؟

از حیدریان در خصوص راهکارهای صحیح استفاده از گوشی همراه و تبلت به خصوص برای کودکان و نوجوانان برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های دیسک گردن پرسیدیم.

وی با تاکید بر اینکه، بهترین راهکار جلوگیری از ابتلا به بیماری های دیسک گردن استفاده صحیح از موبایل و تبلت و آموزش صحیح به مردم به خصوص کودکان و نوجوان است، تاکید کرد: صفحه موبایل در حالت های مختلف از جمله وضعیت ایستاده و نشسته باید روبروی صورت کاربر قرار گیرد.

وی تصریح کرد: هنگامی که می خواهیم روی زمین بنشینیم و از موبایل استفاده کنیم باید پاها را خم کرده و آرنج های دست را روی زانوی پا بگذاریم که باز هم گردن و شانه ها را عقب می دهیم و در واقع گردن را در حالت صفر و بدون هیچگونه خم کردن نگاه داریم.

وی با بیان اینکه، در حالت ایستاده و کوتاه مدت شاید فرد در مراکز عمومی قصد استفاده از گوشی همراه خود را داشته باشد، تصریح کرد: بهترین حالت برای جلوگیری از خم شدن گردن آن است که کاربر یک دست را خم کرده و کف دست را بعنوان ستون زیر بغل دست دیگر قرار دهد تا تکیه گاه آرنج باشد.

بهترین حالت برای  استفاده طولانی مدت از گوشی همراه 

حیدریان با بیان اینکه، به طور حتم افرادی هستند که در طول شبانه روز بیش از 5 و 6 ساعت از گوشی همراه یا تبلت استفاده می کنند، تصریح کرد: بهترین حالت در این موقعیت استفاده از گوشی پشت میز است.

وی افزود: فردی که قرار است چندین ساعت از گوشی استفاده کند باید پشت میز روی صندلی نشسته و آرنج ها را روی میز قرار دهد و ترجیحا با دو دست موبایل را بگیرد.

حیدریان ادامه داد: چراکه به طور طبیعی هنگامی که آرنج روی میز قرار گیرد، موبایل جلوی صورت قرار گرفته و اگر با دو دست  این کار را انجام دهد بصورت قرینه این کار انجام خواهد شد.

وی همچنین با اشاره به نحوه صحیح قرار گرفتن گردن در وضعیتی که برای ساعات زیادی که پشت کامپیوتر نشسته ایم بیان کرد: در این حالت لازم است پشت خود را به صندلی تکیه داده و مطمئن شوید مانیتور کامپیوتر در سطح چشم های شما قرار گرفته باشد.