بزرگنمايي:

راه ترقی- «لعیا جنیدی»، معاون حقوقی رئیس جمهوری چندی پیش از موافقت رهبر معظم انقلاب با درخواست دولت برای تمدید مهلت بررسی لوایح «اف ای تی اف» در مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد.

هفته گذشته نیز «محسن رضایی»، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام از نامه دولت به رهبر معظم انقلاب درباره تمدید مهلت بررسی لوایح «اف ای تی اف» خبرداده بود.

این درحالی است که از حدود یک سال پیش و با پایان مهلت بررسی دو لایحه باقی مانده در مجمع تشخیص مصلحت نظام، در مناقشه بین مجلس و شورای نگهبان به طور خودکار نظر شورای نگهبان تأیید و موضوع اف ای تی اف دست کم برای مخالفان، خاتمه یافته بود.

اکنون موافقت رهبر معظم انقلاب با درخواست دولت این امید را ایجاد کرده که مخالفان دست از هیاهوی سیاسی بردارند و در این موضوع، منافع ملی را به منافع شخصی و گروهی ترجیح دهند.

گام بلند دولت برای خروج همیشگی از لیست سیاه اف.ای.تی.اف 

هرچند تلاش برای پیوستن ایران به کنوانسیون‌های مختلف از دهه 1380 آغاز شده بود، اما در دولت تدبیر و امید و به ویژه با دستیابی به توافق برجام تلاش‌ها برای عبور از سد مخالفان و تصویب لوایح مختلف اف ای تی اف در کشور شدت بیشتری گرفت.

در سال 1395 با تعهد سیاسی دولت به گروه ویژه اقدام مالی، ایران توانست، بطور موقت از لیست سیاه این گروه خارج شود. در نتیجه فرصت پیدا کرد که تصویب لوایح مختلف را تا پایان ژانویه 2018 تکمیل کند.

 از آن زمان تاکنون به رغم تصویب همه لوایح اف ای تی اف در مجلس دهم شورای اسلامی دو لایحه مهم «پالرمو» و «سی اف تی» هنوز توسط مجلس تشخیص مصلحت نظام تأیید نشده است.

به همین خاطر در بهمن ماه سال گذشته گروه ویژه اقدام مالی به ایران اعلام کرد که برنامه اقدام خود را در رابطه با لایحه پالرمو و کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم(CFT) هماهنگ با استانداردهای این نهاد تصویب نکرده، در نتیجه  تعلیق اقدامات متقابل را لغو و ایران در لیست سیاه قرار می‌گیرد.

بعد از این رخداد، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رییس جمهوری در گفتگو با روزنامه ایران بر این که دولت تمامی تلاشش را بر جلوگیری از قطع ارتباط مالی بین المللی به کار خواهد بست تأکید کرد.

حال به نظر می‌رسد دولت در یکی از آخرین تلاش‌های خود در قالب نوشتن نامه به مقام معظم رهبری  و درخواست تمدید مهلت بررسی گامی بلند برای تصویب لوایح باقی مانده برداشته است.

برجام منهای اف ای تی اف معنا ندارد

دودسته با خروج ایران از لیست سیاه اف ای تی اف مخالف هستند: کشورهایی مانند آمریکا، رژیم صهیونیستی، رقبای منطقه‌ای و گروه‌های اپوزیسیون، جلوگیری از پیوستن ایران به کنوانسیون‌های اف ای تی اف را در راستای تقویت جایگاه اقتصادی و سیاسی بین المللی ایران می‌دانند، لذا از هیچ اقدامی برای ایجاد ممانعت از این اتفاق دریغ ندارند.

اما دسته‌ای هستند که در داخل بدون توجه به پیامدهای احتمالی پیوستن یا نپیوستن ایران و تنها بر اساس منافع، علائق و نظرات شخصی و گروهی با آن مخالفت دارند.

چنانچه طبق گزارش ایرنا محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در آخرین حضور خود در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: «نظام از پولشویی مبرا است، اما منافع گروهی که از خون مردم ارتزاق می‌کنند در پولشویی است. تحریم‌های آمریکا موجب افزایش پولشویی می‌شود.»

او همچنین گفته بود که برخلاف اکثریت هیات­‌های حاضر در آخرین نشست اف ای تی اف که در حمایت از ایران سخنرانی کردند، «3 رژیم حامی تروریسم یعنی آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی به دنبال فرستادن ایران به فهرست سیاه اف ای تی اف هستند.»

واقعیت این است که خروج ترامپ از برجام و درپیش گرفتن سیاست«فشار حداکثری» او در قبال ایران با اقدامات مخالفان  داخلی اف ای تی اف و جلوگیری از نهایی شدن آن همسو بود و در یک راستا قرار داشت. به همین خاطر مخالفان داخلی تقریباً به این نتیجه رسیده بودند که اف ای تی اف را دست کم تا پایان دولت دوازدهم به فراموشی بسپارند.

بر این اساس، ممکن است مخالفت‌ها صرفا تا پایان همین دولت باشد که بسیاری از مخالفان امروز مدافعان اصلی دیروزی هستند. در زمان دولت نهم ایران آمادگی کامل خود برای افزایش همکاری‌های بین المللی در زمینه مبارزه با تامین مالی تروریسم و پولشویی را اعلام کرد و حتی از اف ای تی اف خواست تا تیمی را به ایران بفرستد تا تمام اقدامات کشور در زمینه مبارزه با تامین مالی تروریسم و پولشویی را از نزدیک بازدید کنند.

حتی دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت نیز در سال 1389 از برخی نهادها و وزارتخانه‌ها درخواست می‌کند که مقدمات خروج از لیست سیاه را فراهم کنند.

 اکنون با رفتن ترامپ و مطرح شدن ادعای بازگشت به برجام از سوی بایدن، امید به بازشدن قفل‌های برجام بیش از پیش شده است. تقریباً تمامی طرف‌های درگیر در برجام، از این موضوع استقبال کرده و دولت تدبیر و امید نیز به خوبی می‌داند که بدون تصویب اف ای تی اف نمی‌توان در یک ارتباط طبیعی و سازنده با نظام بانکی جهان از مزایای برجام بهره مند شد.

شفافیت اقتصادی در سایه اف ای تی اف

سخن گفتن از مزیت‌های اقتصادی پیوستن ایران به اف ای تی اف توضیح واضحات است. امروزه هیچ مبادله مالی بین الملی خارج از سیستم بانکی و بهتر است بگوییم خارج از قلمرو گروه ویژه اقدام مالی امکان پذبر نیست.

بزرگترین شرکای تجاری ایران، از جمله چین که دومین اقتصاد دنیا را در اختیار دارد نیز به کنوانسیون‌های گروه ویژه  اقدام مالی پیوسته و بدون شک با بازگشت آمریکا به برجام، از ایران نیز خواهند خواست تا این کار را انجام دهد.

اما در صورتی که آمریکا به برجام باز گردد ولی ایران مسئله اف ای تی اف را حل نکند مثل این است که حودتحریمی کرده باشد. اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران بر هیچ کس پوشیده نیست و تقریباً صرف نظر از برخی شعاردهندگان، اکثر مقامات و علی الخصوص دولت به این امر اذعان دارند. 

حل مسئله اف ای تی اف تنها برای اقتصاد بین الملل ایران ضروری نیست. این کار حتی برای اقتصاد داخلی نیز حیاتی است.

حل این مسئله از طریق ایجاد شفافیت در اقتصاد کشور به رفع چالش‌هایی همچون پول شویی و فساد اقتصادی منجر خواهد شد.

 اقتصاددانان تاکید دارند شفافیت اقتصادی در بخش‌های مالی و بانکی اساسی ترین درمان مشکل فساد و پولشویی بوده و از این رو، همه نقل و انتقالات مالی باید به روشنی در اختیار نهادها و مراجع نظارتی قرار گیرد.