بزرگنمايي:

راه ترقی- در بخشی از این نشست، دکتر علی‌محمد نائینی تاریخ شفاهی در مرکز اسناد را به‌عنوان یک  پژوهش بسیار مهم و ماندگار برشمرد و گفت: تاریخ شفاهی در مرکز اسناد متفاوت از تاریخ شفاهی درجاهای دیگر است، البته منظور این نیست که درجاهای دیگر تاریخ شفاهی نیست بلکه چون اینجا مرکز اسناد است، یک مطالعه تاریخی مستند و مستحکم را برای مجریان ایجاب می کند یعنی یک روایت واقعی مبتنی بر اسناد و واقعیت‌های میدانی که مسئله مهمی است.

وی با اشاره به اینکه تاریخ شفاهی را گونه‌ای از تاریخ‌نگاری مستند در حوزه دفاع مقدس می‌بینیم، بیان کرد: فرماندهان و مسئولین جنگ در تاریخ‌نگاری موضوعیت دارند و سند هستند، مقام معظم رهبری نیز در فرمایشات اخیرشان به این موضوع اشاره کردند. درگذشته در این مرکز دیدگاهی بود که مثلا اگر با 20، 30  نفر فرماندهان عالی و ارشد گفتگو کنیم، تاریخ جنگ کامل شده  است  در صورتی که در رویکرد جدید این نگاه را تغییر دادیم و سطح گفتگوها از فرماندهان عالی به قرارگاه ها، لشکر ها، تیپ ها ی مستقل و رسته های تخصصی مثل بهداری، لجستیک، ادوات، تبلیغات جبهه و جنگ، توپخانه، اطلاعات، طرح و عملیات ، نیروی انسانی، آموزش، حفاظت، گسترش یافت.

تاریخ شفاهی400 فرمانده گردان، گام دوم مرکز اسناد 

وی ادامه داد: در حال حاضر یک لیست 200 نفره تهیه‌شده و محصول کار اولمان است و 400 فرمانده گردانی که در جنگ بوده‌اند و کمتر کسی به سراغ آن‌ها رفته، فهرست کرده‌ایم که در گام بعدی به سراغ آن‌ها خواهیم رفت. حوزه‌های تخصصی جنگ بسیار مهم است.همان‌طور که فرمانده لشکر، جنگ را در سطح لشکر هدایت کرده، رئیس ستادی که این لشکر را آماده کرده و آن واحدهای تخصصی که این یگان را برای عملیات آماده کردند از اهمیت زیادی برخوردارند اما متأسفانه به این موضوع کمتر توجه شده است.

ورود مرکز اسناد به تاریخ شفاهی محور مقاومت

وی بابیان اینکه مرکز اسناد علاوه بر تاریخ شفاهی دفاع مقدس به تاریخ شفاهی محور مقاومت نیز ورود کرده است، گفت: در محور مقاومت فرماندهانی را داریم که برخی سه، چهار سال و بعضی هفت الی هشت سال در جبهه مقاومت حضور داشتند و نقش‌آفرینی‌هایی که کردند قطعا از امثال شهید همت و باکری نقش جدی‌تری داشته‌اند و هم‌اکنون نیز این نقش را ایفا می‌کنند.

سردار نائینی بر ضرورت وجود شیوه‌نامه برای تاریخ شفاهی تأکید کرد و توضیح داد: ما نیازمند نقشه راهی برای توسعه کارها هستیم و مهم‌ترین مشکلی که اکنون در این زمینه داریم، پژوهشگر و مجری است.

وی نقش مجریان در پروژه‌های تاریخ شفاهی را مهم برشمرد و گفت: مجری حرفه‌ای، باید قبل از گفتگو خودش طرح داشته باشد و پژوهش کند و بر اساس پژوهش نحوه گفتگو را طراحی کند و سپس در اجرا، یک اجرای حرفه‌ای داشته باشد و سپس بتواند متن را به‌خوبی پیاده و تدوین کند و به یک اثر خوب تبدیل نماید.

مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران تأکید کرد: معتقد هستم نقش مجریان از اهمیت بیشتری نسبت به راویان برخوردار است، چون در بسیاری از مواقع، گفتگوها با فرماندهان و بعضی از راوی‌ها، بسیار سخت است. یک مجری باید در انسجام دقیق مطالب دقت کند و با توجه به فراموشی راوی، تعارض‌ها، تناقض‌ها، اغراق‌ها، کم‌گویی و زیاده‌گویی‌ها، همه این موارد را مدیریت کند تا خروجی کار بسیار خوب باشد.

وی از عدم سازمان‌دهی اسناد به‌صورت تخصصی به عنوانی را یکی از مشکلات در این حوزه نام برد و بابیان مثالی توضیح داد: مثلا مبحث لجستیک در متن 1400 الی 1500 جلسه، در چندین جلسه بحث شده ولی به‌عنوان یک فایل جداگانه استخراج ‌نشده است.

ضرورت توجه به همه ابعاد زندگی فرماندهان در تدوین تاریخ شفاهی

سردار نائینی توجه به همه ابعاد زندگی فرماندهان را از دیگر نکات مهم در تدوین تاریخ شفاهی مطرح کرد و بیان کرد: هر فرماندهی دارای جلوه‌های ویژه‌ای هم در دوره مسئولیت و هم در زندگی  شخصی اش می‌باشد، سعی کنید آن جلوه‌های ویژه را فهرست کنید و به آن جلوه‌های مفید و موثر بپردازید. یعنی هر فردی که تاریخ شفاهی یک فرماندهی را می‌خواند ضمن اینکه این‌ها همه‌اش روایت جنگ است، جذابیت‌های متفاوتی هم به خاطر روحیات و منش و خصوصیات و نحوه زندگی‌هایی که این‌ها با همدیگر داشتند، در هرکدام از روایت‌ها باشد.

رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بابیان اینکه یاد از شهدا بسیار مهم است، به مجریان یادآور شد: سعی کنید راویان، خاطرات خودشان را از شهدا و دوستانشان مطرح کنند، تاریخ‌نگاری صرف و خشک نباشد بلکه جنبه‌های عاطفی و حماسی بخصوص از رفقا و شهدا، خیلی مهم است.نکته بسیار مهم این است که بعضی از فرماندهان ما بعد از جنگ، تحصیل‌کرده‌اند و با دانش امروزی‌شان سخن می‌گویند و با دانش امروزی‌شان به آن تصمیمیات زمان جنگ، خدشه وارد می‌کنند و این غلط است و نباید مجری این اجازه را بدهد که این‌چنین روایت کند و روایت با دید همان زمان جنگ باشد.

تاریخ شفاهی باید روان، جذاب و مخاطب پسند باشد

وی در خاتمه با ذکر این نکته که متن تاریخ شفاهی باید روان، جذاب و مخاطب پسند باشد و مخاطب عمومی داشته باشد، بر استمرار چنین نشست‌هایی تأکید کرد و گفت: اگر در هر جلسه چند نکته مطرح شود به معنای چند مهارت جدید در کار است و باعث افزایش کیفیت کار می‌شود و این ارزشمند است و امیدواریم این جلسات استمرار داشته باشد.