بزرگنمايي:

راه ترقی- فوت کردن شمع تولد مجموعه تئاترشهر در جشن تولد 40 سالگی در سال 1386، مصادف با آغاز نخستین روند بازسازی و به‌سازی این مجموعه بود. روندی که بعد از 12 سال و رسیدن عمر این عمارت به 52 سالگی هنوز هم ادامه دارد!

تک تک سالن‌های اقماری این مجموعه گرفته تا راهروها و راه پله‌ها، از کارگاه دکور تا تالارهای به نسیان سپرده شده‌ای چون «خانه خورشید» در پسِ این 12 سال، هنوز رد و نشان مهندسان و معماران و زخم‌های متعدد تیشه و کلنگ را با خود حمل می‌کنند. بخش دراماتیک ماجرا آنجاست که هنوز هم روند جریان آن خاطرات با همان نمایشنامه تکراری نوسازی و به‌سازی این مجموعه ادامه دارد!

در بهمن ماه 1397 و همزمان با برگزاری سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، زمزمه تعطیلی سالن اصلی مجموعه برای بازسازی و به‌سازی دوباره میان هنرمندان و علاقمندان به تئاتر پیچید؛ اما قرارداد اجرای نمایش «ملاقات» به کارگردانی پارسا پیروزفر مانع از آن شد.

با رسیدن به نیمه اردیبهشت ماه 1398 و اتمام قرارداد اجرای نمایش پیروزفر، بار دیگر درهای سالن اصلی مجموعه تئاترشهر برای روند بازسازی و به‌سازی به روی مخاطبان بسته شد.

چهار ماه وعده داده شده تا اتمام بازسازی و به‌سازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر، ماجرا هنوز به نیمه نرسیده بود که از گوشه و کنار، مساله افزایش بودجه تخصیص یافته از پنج میلیارد به شش میلیارد و 200 میلیون تومان شنیده شد اما از سوی دیگر سایه شوم و سنگین تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز باعث شد که بار دیگر این زمزمه‌ها شنیده شود که ممکن است روند بازسازی این مجموعه بیشتر از زمان مقرر باشد.

این نجواها و پچپچه‌های ریز و درشت ادامه داشت تا آنکه سعید اسدی مدیر مجموعه تئاترشهر؛ شهرام کرمی مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ زهرا نوروزی سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در نهایت مهندس محمدعلی سلیمانی مدیر پروژه بازسازی و نوسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر؛ یکصدا خبر دادند که تحویل سالن اصلی مجموعه تئاترشهر مطابق وعده تا پایان شهریورماه محقق خواهد شد!

بر این اساس مخاطبان و علاقه‌مندان به هنر نمایش و همچنین هنرمندانی که این مجموعه را با آثار هنری شأن، طی 52 سال از گذاران عمر این عمارت هنری زنده و ماندگار نگه داشته‌اند به این مساله ایمان پیدا کردند که افتتاح سالن اصلی تئاترشهر پیش از آغازِ مهمانی باران (فصل پاییز) محقق خواهد شد.

به همین سبب در راستای رسالت کار خبرنگاری، اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی اتفاقات این حماسه بازسازی و به‌سازی؛ درست در میانه راه وعده چهار ماهه برای اتمام این پروژه سراغ مدیران، مسؤولان و پیمانکار این پروژه رفتیم تا از آنچه تاکنون صورت گرفته و قرار است در دو ماه آینده صورت بگیرد بپرسیم و بشنویم و صحت تحقق وعده گشودن درهای سالن اصلی مجموعه تئاترشهر تا پایان شهریور ماه را بار دیگر جویا شویم.

از پاییز 97 تا اردیبهشت 98

سعید اسدی مدیر مجموعه تئاترشهر در پاسخ به این پرسش که آیا بازسازی و به‌سازی ماشینری سالن اصلی و همچنین تعویض صندلی‌های این سالن، طبق وعده تا پایان شهریورماه محقق خواهد شد گفت: اولویت روند بازسازی تئاترشهر به ویژه سالن اصلی این مجموعه به تعمیر بخش ماشینری – موتوری (بخش‌های مکانیکی، ابزار و ادوات این سالن) و تعویض صندلی‌های آن به سال پیش باز می‌گردد.

وی ادامه داد: بودجه پنج میلیارد تومانی سال 96 که برای این امر محقق شده بود به دلیل فراهم نشدن امکانات کافی به سال 97 منتقل شد و به همین سبب نخستین فعالیت مهندسان برای نقشه برداری و روند کار از پاییز سال 97 آغاز شد؛ اما به مناسبت برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر فجر، مقرر شد بعد از جشنواره شاهد آغاز روند بازسازی باشیم. اما به دلیل قراردادمان برای میزبانی از نمایش ملاقات، در نهایت پانزدهم اردیبهشت ماه امسال (1398) سالن را آنگونه که مد نظر پیمانکار بود به شکل کامل تخلیه کردیم و کار بازسازی رسماً آغاز شد.

خوشبختانه از برنامه عقب نیستیم

اسدی با اشاره به آنکه در کنار بحث ماشینری و تعویض صندلی‌های سالن اصلی مجموعه تئاترشهر برای نهایی شدن روند بازسازی و نوسازی این مجموعه نیازمند اصلاحات بخش آکوستیک و همچنین بازسازی پشت صحنه این سالن هستیم خاطرنشان کرد: نکته اصلی اینجاست که قرارداد دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یکی از بزرگترین و مهمترین شرکت‌های دانش بنیان کشورمان با حضور مهندسان متخصص و تحصیلکرده‌های جوان ایرانی تنها مختص بحث ماشینری و صندلی‌های مجموعه تئاترشهر است و مابقی قسمت‌ها نیازمند بودجه متفاوت؛ کار کارشناسانه و بازه زمانی دیگری خواهد بود.

وی افزود: بودجه پنج میلیاردی اختصاص یافته برای این مهم که از سال 96 به 97 منتقل شده بود تا همین امروز نیز به رقم شش میلیارد و 250 میلیون تومان افزایش یافته است که مابقی این بودجه هنوز به شکل کامل به دست ما نرسیده است. چون تخصیص اعتبارات حوزه تئاتر در سال 98 هنوز محقق نشده است. به همین سبب برخی از این فراز و نشیب‌ها باعث زمزمه‌هایی شد که ممکن است روند بازسازی مجموعه بیش از تاریخ مقرر - پایان شهریور ماه - به طول بیانجامد.

اسدی با اشاره به آنکه خوشبختانه با همراهی و مساعدت سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور هنری، مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی و همچنین دفتر طرح‌های عمرانی وزارتخانه تا به امروز از برنامه عقب نبوده‌ایم و اگر روند بازسازی به همین شکل صورت گیرد می‌توان در سطح بالایی اطمینان داشت که بحث ماشینری و تعویض صندلی‌های سالن اصلی مجموعه تئاترشهر مطابق وعده از پیش گفته شده تا پایان شهریورماه محقق خواهد شد.

فراموش نکنیم در کنار «بازسازی» به «نوسازی» توجه ویژه ای داریم

در کنار صحبت‌های مدیر مجموعه تئاترشهر و برای آشنایی نزدیک با روند بازسازی و آنچه که تاکنون در حوزه به‌سازی بحث ماشینری و صندلی‌های مجموعه تئاترشهر انجام شده است و در راستای تبعیت از ضرب المثل «شنیدن کی بود مانند دیدن؟» به سراغ مهندس محمدعلی سلیمانی مدیر پروژه بازسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر رفتیم.

سلیمانی که به همراه تعدادی دیگر از مهندسان و معماران در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر سخت مشغول کار بود با تأکید بر آنکه آن چنان که پیداست کار بازسازی سیستم ماشینری تئاترشهر و تجهیز کف صحنه این سالن آغاز شده است گفت: یکی از مهمترین تجهیزات سیستم ماشینری سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به «سن گردان» آن باز می‌گشت که بیش از 15 سال بود که خراب شده و نیازمند تعمیر است. به همین سبب گام نخست در مسیر بازسازی را از این نقطه آغاز کردیم و البته در میانه راه به بازسازی تجهیزات قدیمی که نیازمند نوسازی و جایگزینی قطعات جدید بودند چه در پشت صحنه و چه روی صحنه اقدام کردیم.

وی ادامه داد: در این میان تلاش کردیم که سیستم قدیمی و مکانیکی ماشینری مجموعه تئاترشهر را با امکانات دیجیتال و هوشمند تعویض کنیم تا این بار به واسطه سنسورهای اضافه شده در ماشین‌های این مجموعه به محض وقوع اتفاق یا رخدادی اطلاعات با سرعت بالا به مسؤولان منتقل شود تا با حضور به موقع بتوانیم با سرعت بالایی به واسطه اطلاعات این سامانه هوشمند کار تعمیرات را انجام دهیم. در این نکته شکی وجود ندارد که مهمترین اقدامات ما به عنوان پیمانکار این مجموعه با آنکه زیر چتر بازسازی تعریف می‌شود اما در بسیاری از موارد به نوسازی قطعات منتج شده است.

فراهم ساختن امکان میزبانی مجدد تئاترشهر از نمایش‌های موزیکال

مدیر پروژه بازسازی و به‌سازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر یادآور شد: همچنین افزودن بخش‌های جدیدی به امکانات ماشینری این سالن جهت میزبانی گسترده‌تر از گونه‌های مختلف آثار تئاتری با هدف رضایتمندی جامعه هنرمندان و مخاطبان از یک سو و از سوی دیگر گام نهادن در مسیر کسب بالاترین رضایت بهره‌بردار این پروژه (مجموعه تئاترشهر) مدنظر بوده است‌.

وی ادامه داد: به عنوان مثال یک لیفت (بالابر) محصور را جلوی صحنه اصلی تعبیه کردیم که باعث می‌شود بازیگر خیلی سریع به زیر سن و یا بالای سن آورده شود. همچنین جلوی این صحنه با قرار دادن لیفت بزرگی فضایی را زیر سن به وجود آوردیم تا این سالن به راحتی بتواند برای میزبانی از نمایش‌های موزیکال و استقرار گروه موزیک در پایین سن از نظر امکانات فنی مجهز باشد. تمامی این موارد به امکانات ماشینری این مجموعه افزوده شده است.

سلیمانی درباره دیگر تغییرات صورت گرفته در طراحی و اجرای بحث ماشینری سالن اصلی مجموعه تئاترشهر با اشاره به آنکه همچنین در کنار ارتفاع دهی به سن تلاش کردیم که رینگ‌های بالا و بغل سن مجموعه تئاترشهر را به شکل نویی احیا و بازسازی کنیم خاطرنشان کرد: بخش دیگری که در این روند بازسازی به امکانات سالن اصلی مجموعه اختصاص پیدا کرده و افزوده شده است به کوچک کردن قاب صحنه سالن برای نمایش‌هایی که تعداد بازیگران کمتر و یا دکور کوچک‌تری دارند باز می‌گردد.به واسطه این مهم کارگردانان در طراحی نمایش خود دست بازتری برای ارائه بهترین کیفیت اثر تئاتری برای مخاطبان خواهند داشت.

بخشی از اتفاقات و امور در دستان ما نیست

مدیر پروژه بازسازی و به‌سازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر در پاسخ به این پرسش که آیا تمامی این اقدامات تا پایان شهریور ماه مطابق وعده داده شده محقق خواهد شد گفت: من و تمامی همکارانم به شکل شبانه‌روزی در حال تلاش هستیم تا بتوانیم در کنار ارائه بهترین کیفیت متعهد به زمان مقرر باشیم. اما در کار فنی بخشی از اتفاقات و امور در دستان ما نیست؛ به عنوان مثال ممکن است که در روند فعالیت به واسطه خواست و نیاز بهره بردار برای افزودن و یا تغییر در بخشی از این طراحی روند کار ما دچار کندی و یا شتاب شود. اما با همه اینها تلاش می‌کنیم در کنار متولیان این امر در وزارتخانه، اداره کل هنرهای نمایشی و معاونت هنری بر اساس تاریخ و زمان مقرر سالن را تحویل دهیم.

حضور شرکت دانش بنیان ایرانی برای نخستین بار در پروژه‌های فنی بخش هنری

وی با تأکید بر آنکه برای نخستین بار است که یک شرکت دانش بنیان ایرانی با همراهی تیم متخصص از مهندسان تحصیلکرده کشورمان که تمامی نفرات آن از فارغ التحصیلان دانشکده شریف هستند دست به چنین اقدامی در روند بازسازی و به‌سازی یک سالن نمایشی می‌زنند گفت: با توجه به آنکه تمامی ابزار و مواد استفاده شده در این مسیر از بهترین اجناس ایرانی و سهم بالایی از آنها تولید شده توسط مهندسان داخلی است با اطمینان می‌توانم بگویم که اگر قرار بود این اتفاقات با توجه به نوسانات ارز محصولات خارجی صورت می‌گرفت مبلغ نهایی برای اتمام بازسازی 3 برابر آنچه که گفته شده است خواهد بود.

سلیمانی ادامه داد: شرکت دانش بنیان «دُرعلی» با اتکا به دانش و مهندسی ایرانی با یک سوم این قیمت به جای استفاده کردن از محصولات خارجی، بهترین و با کیفیت ترین محصولات ایرانی را در اختیار این پروژه قرار داده است. قول می‌دهم که نه تنها بهره‌بردار این پروژه که مدیران و متولیان و از همه مهم‌تر هنرمندان و مخاطبان بعد از اتمام کار بازسازی و نوسازی مجموعه از آنچه که تاکنون صورت گرفته رضایت کامل خواهند داشت.

امکانات صوتی، نور و پرده در تعهد قرارداد ما نیست

زهرا نوروزی سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأیید صحبت‌های مهندس و مدیر پروژه بازسازی و نوسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر گفت: در حال حاضر ما دو قرارداد کاری امضا شده و دارای تعهد در مسیر بازسازی و نوسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر داریم. بخش نخست آن آنچنان که استحضار دارید به ماشینری این مجموعه و بخش دیگر آن به تعویض صندلی‌های سالن اصلی باز می‌گردد. این دو مقوله محور مهمترین فعالیت ما از پانزدهم اردیبهشت ماه با بازه زمانی چهار ماهه و تحویل نهایی این روند بازسازی و نوسازی حداکثر تا پایان شهریور ماه است که قرارداد نهایی آن به شکل مکتوب وجود دارد.

وی ادامه داد: بر مقوله ماشینری و تعویض صندلی‌های سالن اصلی تاکید می‌کنم چراکه باید این نکته را در نظر داشت که روند نوسازی و به سازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به بخش‌های دیگری مانند امکانات صوتی، نور، امکانات صحنه و همچنین پرده این سالن باز می‌گردد که این موارد در قرارداد ما وجود ندارد! برای انجام آنها و تکمیل نهایی فرآیند نوسازی و بازسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر نیازمند تخصیص بودجه و ردیف بودجه متفاوت و قراردادهای دیگری هستیم.

بنای تئاترشهر به دلیل ثبت میراث نیازمند روندی متفاوت در مسیر نوسازی است

نوروزی خاطرنشان کرد: به دلیل عدم بازتاب صحیح اخبار روند بازسازی و نوسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر در شکل رسانه‌ای و عدم اطلاعات کافی مخاطبان و برخی از هنرمندان ذکر این نکته الزامی است که برای هر اقدامی در مسیر نوسازی مجموعه تئاترشهر نیازمند رعایت اصول و مقررات خاصی هستیم. چرا که ساختمان تئاترشهر به عنوان بخشی از میراث ملی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به ثبت رسیده است و به همین سبب تلاش بر هر اقدامی از طرف پیمانکار نیازمند مشاوره، نقشه مجزا و اجرای پروتکل‌های اصولی کار بازسازی برای بناهایی با چنین خصوصیاتی است.

وی افزود: هر شرکتی اجازه و صلاحیت مشاوره، نقشه و اجرای برنامه عمرانی را ندارد. شرکت‌های مشاور و پیمانکار باید مورد تأیید از نظر صلاحیت از سوی سازمان میراث فرهنگی باشند؛ زیرا نمی‌توانیم هر گونه که دلمان خواست برای تعمیر و نوسازی این مجموعه در هر بخشی اقدام کنیم. درباره بنایی صحبت می‌کنیم که فارغ از میزبانی آن از فعالیت هنر تئاتر، هنرمندان و مخاطبان این هنر، به عنوان بخشی از میراث ملی و فرهنگی کشور به ثبت رسیده است. آکوستیک سالن به دلیل شرایط خاص نیازمند نگاه کارشناسانه و نقشه‌های مورد تأیید توسط مشاورانی است که دارای صلاحیت و درجه اعتبار از سوی سازمان میراث فرهنگی باشند.

نظارت مستمر سازمان بازرسی کشور در زمینه هزینه کرد بودجه‌های دولتی

سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان آنکه نباید فراموش کنیم که طی یک سال گذشته از نظر شرایط مالی تمامی دستگاه‌ها، ارگان‌ها و وزارتخانه‌های کشور با سیاست اقتصاد مقاومتی از یک سو و از سوی دیگر تحریم‌های ظالمانه امریکا مواجه هستند خاطرنشان کرد: به همین سبب مقوله تخصیص اعتبارات بودجه نهادها طی سال گذشته با درصد بسیار کمتری نسبت به ادوار قبل صورت گرفته است.

وی ادامه داد: مساله مهم اینجاست که بخشی از فعالیت‌های ما نه توسط مخاطبان و نه از سوی هنرمندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد! به عنوان مثال سازمان بازرسی کشور نظارت‌های مستمر در زمینه نحوه هزینه کرد بودجه‌های تخصیص یافته به نهادهای وزارتخانه‌ای و معاونت‌های آنها دارد.

مقوله صرف هزینه و بودجه در روند بازسازی سالن اصلی مجموعه تئاترشهر نیز از نظارت‌های سازمان بازرسی خارج نیست؛ به همین سبب است که تمامی این پروژه‌ها در هر بخشی از کوچک‌ترین تا بزرگترین روند طراحی و اجرا نیازمند حضور مشاورانی است که دارای صلاحیت و مورد تأیید مراجع ذی‌ربط از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گرفته تا وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت امور هنری و دفتر طرح‌های عمرانی وزارتخانه باشند. اما با تمامی این مسائل هر دو طرف قرارداد یعنی بهره بردار و مسئول اجرای این پروژه - دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - نسبت به تاریخ تعیین شده برای تحویل سالن متعهد هستند.

به جای موخره

مطابق آنچه که در این گزارش شرحش رفت؛ از صحبت‌های سعید اسدی مدیر مجموعه تئاترشهر؛ محمدعلی سلیمانی مدیر پروژه بازسازی و نوسازی این مجموعه و زهرا نوروزی سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مشاهدات نگارنده این سطور می‌توان این اطمینان را داشت اگر اتفاقی فارغ از اراده و برنامه‌های صورت گرفته در روند بازسازی مجموعه صورت نگیرد پایان شهریور ماه را می‌توان آنچنان که از پیش نیز وعده داده شده بود زمان گشودن درهای مجموعه تئاترشهر به روی شهروند، هنرمندان و مخاطبان ثبت کرد.