بزرگنمايي:

راه ترقی- اسکندر مومنی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در نشستی خبریدر پاسخ به سئوال خبرنگار آریا در خصوص وضعیت معتادان و مصرف مواد مخدر در کشور اظهار داشت:در 10 سال گذشته سالانه میانگین 5 درصد افزایش مصرف مواد مخدر داشتیم و طبق آخرین شیوع شناسی دو میلیون و 800 هزار مصرف‌کننده مستمر و 1 میلیون و 600 هزار نفر مصرف‌کننده تفننی داریم همچنین به مراتب میزان مصرف کنندگان خانم پایین‌تر است.
وی همچنین در خصوص برنامه های مورد نظر برای ریشه‌کن کردن مخدر «گُل» اظهارکرد: قطع مصرف ماده مخدر «گل» با یک ابلاغیه یا بخشنامه نیست و نیازمند طی فرایند و پروسه‌ای است که برای تحقق آن همه باید دست به دست هم دهند. باید برای قطع مصرف آن آگاهی‌بخشی شود که راه «سخت‌بازگشتی» است و در این رابطه طرح یاریگران و اقدامات آگاهی بخشی را داریم که اجرایی خواهیم کرد.

وی در این نشست ضمن ارائه آمار سازمان ملل گفت: براساس آمار منتشر شده در سال 2019 که مربوط به سال 2018 است، 280 میلیون مصرف‌کننده مواد مخدر در دنیا وجود دارد و سالانه 450 هزار نفر بر اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند همچنین سطح زیرکشت در آسیا و به‌ویژه  افغانستان و تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در خود افغانستان نیز افزایش یافته است. به‌طور مثال از جمعیت 14 میلیون نفری زنان حدود یک میلیون نفر معتاد هستند که اعلام شده از سال 2010 به بعد این رقم سه برابر شده است.

به گفته وی در این آمار، سازمان ملل از برخی تصمیمات کشورهای آمریکایی و اروپایی به دلیل تغییراتی که در سیاست در خصوص مواد مخدر انجام داده و برخی از انواع مواد مخدر را آزاد و قانونی اعلام کرده‌اند، انتقاد کرده است و این موضوع موجب افزایش اعتیاد و معتاد در دنیا شده است. سازمان ملل اعلام کرده است که این سیاست‌ها در این کشورها موجب افزایش تولید مواد مخدر و افزایش مصرف کننده مواد مخدر می‌شود. برای مثال اروپا به دلیل همین سیاست و قانونی اعلام کردن مصرف برخی از انواع مواد مخدر موجب شده خودشان هم به تولید کننده مواد مخدر و هم به قاچاق کننده تبدیل شوند.

مومنی افزود: در این آمارها گفته شده است که برخی از ایالات آمریکا که این کار را انجام داده‌اند،موجب افزایش مصرف مواد مخدر شده‌اند به گونه ای که 28 میلیون نفر در آمریکا مصرف کننده مواد مخدر هستند که 10.6 درصد جمعیت کشور را شامل می شود و سالانه 70 هزار نفر نیز فوت می‌کند که طی پنج سال گذشته مصرف مواد مخدر در میان زنان نزدیک به سه برابر افزایش یافته است.

وی تاکید کرد: سازمان ملل از جمهوری اسلامی ایران تشکر و اعلام کرده کشف 76 درصد از تریاک و 67 درصد مرفین جهان مربوط به ایران است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه گفت: در 40 سال گذشته اقدامات خوبی صورت گرفته است و در حوزه مقابله و درمان ایران از کشورهای سرآمد دنیاست اما در حوزه قانون، اجرا و اقدامات پیشگیرانه چالش داریم. در حوزه پیشگیری و صیانت درونی از همه ظرفیتها استفاده نکردیم و حوزه پیشگیری مغفول مانده است.

وی با اشاره به اینکه در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر که با حضور رئیس جمهوری برگزار شد طرح یاریگران زندگی تصویب شد، اظهار کرد: آقای روحانی تاکید خاصی روی این طرح داشت تا از همه ظرفیت‌های کشور استفاده شود. زمانی که مقابله و درمان می‌کنیم، در کنار آن درمان و بازتوانی مربوط به معتاد است و باید تلاش کنیم کسی به این چرخه اضافه نشود و با همه ظرفیت‌های کشور بتوانیم معتادان موجود را درمان و مهارت آموزی کنیم تا به آغوش جامعه بازگردند.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه در این راه با چند چالش مواجه هستیم که مهمترین آن به قانون بازمی‌گردد،گفت: در جلسه ستاد تصویب شد که اصلاح قانون پیگیری شود تا قانون کارآمدی لازم را در این حوزه داشته باشد. یکی از پیشنهاداتی که وجود دارد ضربه به بنیانهای اقتصادی قاچاقچیان است.

وی ادامه داد: به‌طور مثال در قانون آمده است اموال قاچاقچیان ناشی از این جرم مصادره می‌شود یعنی همه باید تلاش کنند که ثابت کنند اموال قاچاقچی ناشی از این جرم است اما همه کارشناسان معتقدند باید این موضوع برعکس باشد یعنی قاچاقچی باید ثابت کند که بخشی از اموالش ناشی از این جرم نیست. چرا همه دستگاه‌ها باید تلاش کنند و ثابت کنند اموال ناشی از این جرم بوده است؟

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به معتادان متجاهر گفت: موضوع بعدی که بسیار مهم است معتادان متجاهر هستند. تاکید ما این است تا زمانی که قانون در این زمینه اصلاح نشود این روند به ساماندهی مطلوب نخواهد رسید. این سوال وجود دارد که چرا پلیس آن‌ها را دستگیر می‌کند و معتادان متجاهر جمع‌آوری می‌شوند اما دوباره آزاد می‌شوند؟ مهمترین موضوعی که در این زمینه وجود دارد این است که مدت زمانی که قانون پیش‌بینی کرده برای درمان و نگهداری و بازتوانی معتادان متجاهر به هیچ وجه کافی نیست. قانون می‌گوید معتاد باید خود را درمان کند و اگر خود را درمان نکند و تجاهر به اعتیاد کرد، جرم است و باید در مرکز ماده 16 نگهداری و درمان شود.

 مومنی تاکید کرد: به هیچ عنوان زمان یک تا سه ماه کافی نیست و اگر بخواهیم معتاد درمان و نگهداری شود و مهارت یاد بگیرد این زمان کافی نیست و این موضوع فقط موجب هدر دادن منابع کشور می‌شود.

وی ادامه داد: مصرانه از رئیس مجلس، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس قوه قضاییه خواهش می‌کنیم تا قانون را اصلاح کنند البته آیت الله رئیسی اهتمام جدی دارند.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به موضوع خرده‌فروشان و توزیع‌کنندگان گفت: معتادان متجاهر به اردوگاه برای نگهداری می‌روند اما خرده‌فروشان و توزیع کنندگان به دادسرا می‌روند که در آنجا حکم صادر می‌شود. آنان به دلیل فرآیند طولانی دادرسی و اینکه در زندان‌ها جایی وجود ندارد با مقداری جریمه آزاد می‌شوند. زمانی که معتادان متجاهر جمع آوری می‌شوند، خرده فروشان بازار خود را از دست می‌دهند و به سراغ جوانان و نوجوانان می‌روند. این چرخه اگر بخواهد کامل شود هم باید معتاد متجاهر و هم خرده فروشان و هم توزیع کنندگان به مراکز درمانی منتقل شوند.

وی با بیان این که حدود 70 درصد زندانیان مرتبط با مواد مخدر هستند گفت: توزیع کننده، خرده فروشان و معتاد متجاهر در یک چرخه هستند و باید برای آنها به صورت یکجا تصمیم‌گیری شود.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه با اشاره به مجازات های بازدارنده گفت: نمی‌گوییم همه اعدام شوند اما مجازات باید متناسب با جرم باشد اگر حکم حبس است  باید بازدارنده باشد.

مومنی در ادامه با اشاره به طرح یاریگران زندگی یادآور شد: منابع زیادی از کشور صرف مبارزه با مواد مخدر می شود. بیش از 11 درصد تولید ناخالص ملی هزینه های مستقیم و غیرمستقیم مبارزه با مواد مخدر است.

وی افزود: همه نهادهای فرهنگ سازی باید دست به دست هم دهند تا این بلیه بزرگ را ریشه کن کنیم. پژوهش‌های انجام شده در حوزه آموزش و پرورش نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد دانش آموزان فکر می‌کردند مواد مخدر بی ضرر است و نمی‌دانند موجب اعتیاد می شود و راه بازگشت آن بسیار سخت است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: همه باید در خصوص پیشگیری و آموزش تلاش کنیم. طرح یاریگران زندگی برای همین موضوع است و اولویت آن آموزش و پرورش است.

وی با بیان اینکه در راس آسیب‌ها مواد مخدر قرار دارد،گفت: باید تلاش کنیم موضوع مبارزه با مواد مخدر را مردمی کنیم مردم باید بدانند به هیچ عنوان این موضوع اجتماعی را دولت به‌تنهایی نمی تواند انجام دهد و تا زمانی که مبارزه مردمی نشود، امکان ساماندهی وجود ندارد.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که باتوجه به اینکه اعلام کرده بودید کشورهای اروپایی سهم خود را در مبارزه با مواد مخدر پرداخت نمیکنند آیا تاکنون کشورهای اروپایی در رفتار خود تغییری داشته اند؟ افزود: موضع گیری ها بسیار موثر بوده است بعد از آن مواضع و اعلام جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد کمک های بیشتری از جانب سازمان ملل و کشورهای اروپایی شد که در پروژه‌های مختلف پیشنهاد کمک کردند اما متاسفانه رسیدن این کمک به جمهوری اسلامی ایران به علت تحریم های ظالمانه بسیار مشکل است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: هفته گذشته که به ارومیه رفته بودم قریب به دو تن هروئین و مورفین و شیشه در یک استان کشف شد که همه آنها مقصدشان کشورهای اروپایی بودند که اگر به مقصد می‌رسید مشخص نبود چه تعداد جوانان را مبتلا میکرد.

مومنی در ادامه در بخش دیگری از این نشست افزود:  هماهنگی بسیار خوبی در دستگاه‌های حوزه ستاد وجود دارد به ویژه در جلسه ای که با ریاست جمهوری برگزار شد تمهیدات ویژه‌ای اتخاذ و هماهنگی ها بیشتر شد و مصوباتی صورت گرفت که از جمله آنها می‌توان به سامانه ملی مواد مخدر اشاره کرد که مقرر شد همه دستگاه ها اطلاعات خود را تا سه ماه آینده وارد این سامانه کنند.

وی افزود: کشفیات ما در چهار ماهه ابتدایی سال 7 درصد افزایش پیدا کرده است که دستگاههای مقابله ای حدود 300 تن کشفیات داشتند.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه گفت: بر اساس آخرین شیوع شناسی حدود 2.1 درصد در دانش اموزان اعتیاد وجود دارد که البته کنترل شده است.

مومنی در ادامه درباره نتیجه توزیع متادون در داروخانه‌ها گفت: قرار شد وزارت بهداشت به‌صورت پایلوت توزیع متادون را در داروخانه‌های برخی مناطق اجرا کند و نتیجه آن اعلام و در جلسه بعد تصمیم‌گیری نهایی انجام شود.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: عضو اصلی ستاد و مرجع تشخیص این موضوع وزارت بهداشت است.

مومنی در ادامه در خصوص مصرف‌کنندگان مواد مخدر به ارائه آماری پرداخت و گفت: در 10 سال گذشته سالانه میانگین 5 درصد افزایش مصرف مواد مخدر داشتیم و طبق آخرین شیوع شناسی دو میلیون و 800 هزار مصرف‌کننده مستمر و 1 میلیون و 600 هزار نفر مصرف‌کننده تفننی داریم همچنین به مراتب میزان مصرف کنندگان خانم پایین‌تر است.

وی  در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به این سوال که چه برنامه‌ای برای ریشه‌کن کردن مخدر «گُل» دارید، اظهارکرد: قطع مصرف ماده مخدر «گل» با یک ابلاغیه یا بخشنامه نیست و نیازمند طی فرایند و پروسه‌ای است که برای تحقق آن همه باید دست به دست هم دهند. باید برای قطع مصرف آن آگاهی‌بخشی شود که راه «سخت‌بازگشتی» است.

مومنی در ادامه در پاسخ به این سوال که برای افراد با سنین بالای 60 سال یا کودکانی که دچار اعتیاد هستند در کمپها بستری صورت نمی‌گیرد؟ گفت: دستورالعمل‌هایی وجود دارد که برخی در کنار برخی دیگر نباشند. به طور مثال معتادانی که دارای بیماری خاص هستند به‌صورت ویژه برای آنها سم زدایی و مهارت آموزی صورت گیرد همچنین برای سنین خاص هم کودکان و سالمندان در مراکز خاص نگهداری می‌شوند چون نوع درمان آنان متفاوت است.

وی در پایان اظهارکرد: فضای مجازی می‌تواند عرصه‌ای برای پیشگیری و آگاهی بخشی باشد که بخش استفاده از فضای مجازی در طرح یاریگران زندگی در دستور کار قرار دارد. طبیعی است که این موضوع پدیده نوظهوری در دنیا است که طبق آمار سازمان ملل در 10 سال اخیر فروش اینترنتی مواد مخدر در دنیا افزایش یافته است به‌ویژه اینکه 50 درصد فروش اینترنتی مواد در سه کشورهلند،آلمان و انگلستان است.