بزرگنمايي:

راه ترقی- محمدجواد ظریف صبح امروز (چهارشنبه) در کنفرانس بین‌المللی اقتصاد جهانی و تحریم‌ها که در دانشگاه الزهرا برگزار شد، گفت: عصر حاضر، عصر درهم‌تنیدگی اقتصاد و تجارت در عرصه جهانی است. پدیده‌هایی مانند عصر جهانی شدن سرمایه و خدمات و اتصال زنجیره‌های تولید و تامین جهانی، نشانه‌های مهمی از این پیوستگی در میان اقتصادهای کشورها است.
وی ادامه داد: توسعه تجارت جهانی و کمرنگ شدن مرز دو حوزه داخلی و خارجی در کنار پدیده‌ اقتصادهای نوظهور که رتبه‌بندی سنتی اقتصادهای بزرگ متحول ساخته‌اند، گسترش ارتباطات و فناوری اطلاعات، سرعت فوق‌العاده معاملات پولی و بانکی، جهانی شدن فرایند توزیع و مبادله کالا و خدمات، تصویری را ارائه می‌دهد که هم می‌تواند نویدبخش و هم مخاطره‌آفرین باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی در تشریح بیشتر این موضوع اظهار کرد: نویدبخش از این خاطر که بستر و ظرفیت‌هایی را برای رشد کشورهای در حال توسعه ایجاد می‌کند که شرکت‌های دانش‌بنیان از بهترین نمونه‌های آن است و مخاطره‌آفرین از این جهت که آسیب‌پذیری جوامع مستقل در برابر اراده قدرت‌های بزرگ و زورگو را افزایش می‌دهد.
ظریف با بیان اینکه در عصر پیوستگی اقتصادهای جهانی، حوزه‌های اقتصادی، مالی، علمی و فناوری وزن بیشتری در مولفه‌های قدرت ملی دارند، تصریح کرد: امروز یکی از شروط لازم برای رسیدن به امنیت ملی و حفظ نظام سیاسی از تهدیدات راهبردی و جهانی مدنظر قرار دادن ملاحظات اقتصاد سیاسی است. تحول مفهوم امنیت ملی از فقدان تهدید به امنیت پایدار سبب شده بیش از گذشته مفاهیم اقتصادی و دوام رشد اقتصادی به صورت مدنظر دولت‌ها قرار گیرد.
وی با بیان اینکه پیوستگی اقتصادهای جهانی تکالیف جدیدی برای دولت‌ها ایجاد کرده و به پر رنگ شدن عناصر اقتصادی در سیاست خارجی موجب شده است، خاطرنشان کرد: دیگر مانند گذشته دستورکار اصلی دستگاه‌های دیپلماسی موضوعات سیاسی و امنیتی نیست بلکه سیاست خارجی جدید با درون مایه موضوعات رفاهی، اقتصادی و اجتماعی دیده می‌شود. به همین خاطر سیاست خارجی با تنوع موضوعات در دستورکار مواجهه است و دولت یازدهم و دوازدهم بهبود معیشت مردم را دستورکار خود قرار داده یا لااقل تلاش شده سیاست خارجی باری بر زندگی مردم تحمیل نکند.
وزیر امور خارچه با بیان اینکه پس از روی کار آمدن دولت ترامپ مشاهده کردیم حوزه دیپلماسی به عرصه‌ای برای گفت‌وگو جهت کاهش تراز منفی بازرگانی میان کشورها و مناطق، افزایش یا کاهش تعرفه‌ها، تحریم‌ها یا معافیت‌های از تحریم‌ها، مقابله با جرایم مالی در سطح بین‌المللی و سیاست‌های انرژی برای رقابت‌های استراتژیک تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: این در حالی است که چالش‌های کلاسیک و خطرات ناشی از رقابت‌ها و تنازعات کنشگران دولتی و تهدیدات روزافزون ناشی از کنشگران غیردولتی هم کاهش نیافته است.
ظریف افزود: آنچه شاهدیم بروز پیچیدگی‌هایی است که تصمیم‌گیری در عرصه بین‌المللی را دشوارتر از قبل کرده است. به همین مناسبت ابزارهای تحلیل سیاست خارجی هم پیچیده‌تر شده و نگاه‌های سنتی نمی‌توانند پاسخگوی شرایط جاری باشند. شاید برحی اختلافات نظر در میان نخبگان داخلی درباره مقابله با محدودیت‌های مالی ناشی از اقدمات مقابله‌ای برخی نهادهای بین‌المللی ناشی از همین نگرش به سیاست خارجی و رتبه‌بندی نادرست اولویت‌ها در عرصه سیاست خارجی باشد.
وی با اشاره به شرایط اقتصاد جهانی ابراز داشت: پیوستگی اقتصادها در عرصه جهانی، بستری را فراهم کرده که دولت آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد دنیا با حدود یک چهارم ظرفیت اقتصاد جهانی و برخوداری از شرایط برتر در عرصه بازارهای مالی و قدرت اثرگذاری بر رفتارهای سایر کشورها از این موقعیت برتر خود برای ایجاد فشار بر کشورهای مستقل مانند ایران، چین، روسیه، کوبا و ونزوئلا و... سوءاستفاده کند.
این دیپلمات عالی کشورمان با تاکید بر اینکه اگرچه برخی نکات نشان می‌دهد استفاده افراطی از ابزارهای قدرت اقتصادی مانند دلار به کاهش این قدرت منجر می‌شود ولی اکنون آمریکا از این قدرت در سطح بین‌المللی استفاده می‌کند، اظهار کرد : جنگ‌افزارهای مالی و اقتصادی یا تبدیل اقتصاد و دلار به عامل جنگی اصطلاحی رایج در ادبیات بین‌المللی حاضر شده است. زمانی این جنگ‌افزارها صرفا محدود کردن برخی فعالیت‌ها در برخی از کشورها بود اما جنگ‌افزارهای جدید آمریکا آنچه ترامپ از آن رسما به عنوان جنگ اقتصادی یاد کرده، معاش و سلامت مردم عادی را هدف قرار می‌دهد.
ظریف با بیان اینکه استفاده از کلمه تحریم برای اقدامات آمریکا مبنای حقوقی ندارد، عنوان کرد : تحریم یک واژه حقوقی به معنای استفاده از یک ابزار برای اقدام قانونی است. اگر اقدامی قانونی باشد برای اجرای آن می‌توان از ابزارهای قانونی استفاده کرد. اقدامات آمریکا نه تنها برای اجرای قانون نیست بلکه برای نقض قانون است یعنی امروز در مورد ایران، آمریکا نه تنها ناقض برجام است بلکه ناقض قطعنامه 2231 شورای امنیتی است که هنوز آن را ترک نکرده لذا اقدام آمریکا ذاتا غیرقانونی است.
وی افزود: من پیشنهاد می‌کنم کسانی که می‌خواهند اقدام آمریکا درباره تحریم‌ها را تبیین کنند، لااقل از واژه اقدامات سیاسی قهرآمیز استفاده کنند چون تحریم اصطلاح غلطی در مورد استفاده فراقانونی آمریکاست.
وزیر امور خارجه با طرح این سوال که چرا ما به اقدامات آمریکا تروریسم اقتصادی می‌گوییم؟ بیان کرد: اقدامات قهرآمیز و تحقیرآمیز علیه غیرنظامیان را اقدام تروریستی می‌گویند. وقتی پمپئو به صراحت می‌گوید اگر مردم ایران می‌خواهند غذا برای خوردن داشته باشند باید دولتشان را وادار کنند که سیاستش را تغییر دهد. من فکر می‌کنم پمپئو مشاوران و حقوقدانان خوبی ندارد چون این حرف یعنی تروریسم که جنایت جنگی است و تروریسم از مصادیق جنایت بین‌المللی محسوب می‌شود.