بزرگنمايي:

راه ترقی - دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
تابستانِ نارضایتی در هنگ‌کنگ به پاییز رسید و تمام آن گازهای اشک‌آور، اختلال در حمل‌ونقل و درگیری‌ها هم به فصل پاییز رسید. این تحولات طی 4 ماه گذشته موجب دوقطبی شدن این دولت‌شهر شده است. ناظران معتقد بودند که اول اکتبر مصادف با روز ملی چین یک نقطه عطف در تحولات این دولت‌شهر برای معترضان خواهد بود و از آن زمان به بعد معترضان کسب‌وکارهایی را هدف گرفتند که با سرزمین اصلی چین پیوند داشت. «هلن ریگن» در تحلیلی مورخ 13 اکتبر برای سی‌ان‌ان نوشت این خشونت‌ها چالشی مستقیم برای رئیس‌جمهور چین است؛ مردی که گفته می‌شود هیچ تساهلی نسبت به دیدگاه‌هایی که سر مخالفت با او داشته باشد، ندارد. با این حال، هنوز روشن نیست که آیا پکن خط قرمزی دارد یا نه و معلوم نیست چه زمانی طول خواهد کشید که معترضان از این خط قرمزی که ممکن است واکنش نظامی چین را به‌دنبال داشته باشد عبور کنند.
تصور بر این است که مداخله نظامی چین در هنگ‌کنگ آخرین راه‌حل است، زیرا این اقدام تبعاتی فاجعه‌بار برای چین و هنگ‌کنگ خواهد داشت. اما کارشناسان می‌گویند ناکامی دولت هنگ‌کنگ برای متوقف ساختن اعتراضات می‌تواند هنگ‌کنگ را به سوی پاسخی تهاجمی‌تر از سوی پکن سوق دهد. «شی» که با برداشتن محدودیت قانونی دوره ریاست‌جمهوری، خود را به «رئیس‌جمهور مادام‌العمر» تبدیل کرده قدرتمندترین رهبر چین طی چند دهه اخیر شده است. قرار است او در ماه جاری نشست حزب کمونیست را در سطوح عالی برگزار کند. کارشناسان می‌گویند او در این نشست از تصویر خود به‌عنوان یک «رهبر ملی‌گرای سرسخت» محافظت خواهد کرد؛ رهبری که در نظر دارد چین را به سوی آینده‌ای موفق‌تر رهنمون شود. «ویلی لام»، استادیار دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، می‌گوید: «رئیس‌جمهور چین با پرسش‌های شرم‌آوری در مورد هنگ‌کنگ مواجه است زیرا اوضاع این منطقه بعد از 4 ماه هنوز تحت کنترل در نیامده است. او نمی‌خواهد ضعیف به‌نظر برسد در غیر این صورت اعتبار خود را از دست می‌دهد.»
در این میان، معترضان هنگ‌کنگی هم بیکار ننشسته‌اند. آنها ضمن تظاهرات و درگیری با نیروهای پلیس، اقدام به نصب مجسمه بزرگی به نام «بانوی آزادی» بر فراز قله کوه لایون راک کردند. این مجسمه بنری در دست دارد که عبارت «انقلاب زمان ما، آزادی هنگ‌کنگم» روی آن نوشته شده و از داخل شهر به خوبی دیده می‌شود. این مجسمه سه متری که روی صورتش ماسک ضد گاز و روی سرش یک کلاه و عینک محافظ وجود دارد توسط معترضان به قله برده شد. این مجسمه نمایانگر زنی مجروح است که گمان می‌رود به واسطه شلیک پلیس از ناحیه چشم زخمی شده باشد. یکی از معترضان می‌گفت، امیدوار است این مجسمه باعث شود تا مردم هنگ‌کنگ به مبارزه خود ادامه دهند. وی ادامه داد: «ما به مردم می‌گوییم که نباید دست از مبارزه بردارند. تمامی مشکلات را می‌توانیم با مقاومت مردمی و کار سخت برای رسیدن به اهدافمان حل‌وفصل کنیم.» قرار است باز هم راهپیمایی‌های اعتراضی دیگری در هنگ‌کنگ برگزار شود. اوایل روز شنبه، جمعیتی از معترضان که اکثرا لباس سیاه به تن داشتند در مقابل منطقه گردشگری «تسیم شا تسویی» تجمع کردند. از زمان اجرایی شدن دستور ممنوعیت زدن ماسک، چند اعتراض خشونت‌آمیز در هنگ‌کنگ صورت گرفته است. مردم بیم آن دارند دولت اقدامات مستبدانه بیشتری را در راستای سرکوب آزادی‌های مدنی انجام دهد. از ژوئن که زمان آغاز ناآرامی‌ها در هنگ‌کنگ است، بیش از 2300 تن دستگیر شده‌اند. از سپتامبر نیز نزدیک به 40 درصد از بازداشتی‌ها زیر 18 سال و 10 درصد زیر 15 سال دارند.
تحلیلگر سی‌ان‌ان می‌افزاید طی چند ماه گذشته مقام‌های دولت مرکزی در پکن با توسل به رسانه‌ها و تبلیغات دولتی کوشیده‌اند معترضان هنگ‌کنگی را «اهریمنی» جلوه دهند. اکنون در رسانه‌های اجتماعی در سرزمین اصلی هیچ‌ ذکری از معترضان به میان نمی‌آید. رسانه‌های دولتی چین معترضان هنگ‌کنگی را «خطرناک»، «غیرقابل کنترل»، «افسارگسیخته» و ... توصیف می‌کنند که آشکارا متاثر از نیروهای خارجی هستند. آنها می‌نویسند ارتش چین می‌تواند در کوتاه زمانی آنها را تار و مار سازد. به‌نظر می‌رسد رسانه‌های چینی درحال زمینه‌سازی برای مداخله احتمالی چین در تحولات هنگ‌کنگ باشند. اما اقدامات و مواضع مقام‌های هنگ‌کنگی هم خواسته یا ناخواسته بر آتش خشم معترضان می‌دمد. وقتی یک مقام هنگ‌کنگی اعلام کرد، 750 تن از معترضانی که در جریان چهار ماه اعتراضات ضددولتی دستگیر شده‌اند، کودک هستند، این امر باعث خشم مردم شد. متیو چونگ، از مقام‌های ارشد هنگ‌کنگ در یک نشست خبری اعلام کرد، واقعا جای تاسف دارد که 750 تن از 2379 فرد دستگیر شده، یا قریب به یک‌سوم از بازداشتی‌ها از ژوئن، زیر 18 سال و 104 تن آنها زیر 16 سال دارند. این مساله باعث خشم و عصبانیت مردم در هنگ‌کنگ شد. همچنین اعتراضات دیگری که روز شنبه در هنگ‌کنگ برگزار شد بازتاب خشم گسترده به دولت است. در این اعتراضات تحصنی از سوی سالخوردگان هنگ‌کنگی برگزار شد. این گروه که خود را «راهپیمایان مو خاکستری» نامیده دست به تحصنی 48ساعته در پاسگاه پلیس زد.
«هلن ریگن»، تحلیلگر سی‌ان‌ان، نوشت این اعتراضات از آن جهت موجب لطمه زدن به چهره رئیس‌جمهور چین شده است که کارشناسان می‌گویند اگر پکن در برابر اعتراضات هنگ‌کنگ کوتاه بیاید احتمال می‌رود تظاهراتی مشابه در دیگر نقاط چین مثلا در تایوان، تبت یا سین کیانگ در بگیرد. ناظران چین می‌گویند نیروهای گریز از مرکز در چین منتظر نشسته‌اند تا ببینند پکن چگونه به این اعتراضات واکنش نشان می‌دهد. در هر حال، حقیقت این است که وضعیت هنگ‌کنگ در دیگر نقاط چین متمایز است. هرگونه واکنش سختی می‌تواند نه تنها باعث بی‌ثباتی این دولت‌شهر شود بلکه می‌تواند بر اقتصاد آن هم تاثیر بگذارد. «آدام نی»، محقق چینی در دانشگاه مک کوایر در سیدنی خطاب به مقام‌های چینی می‌گوید: «شما می‌توانید نیرو بفرستید اما تا زمانی که معترضان را با زور عریان سرکوب کنید، کارتان دست کمی از اشغالگری ندارد. این کار شما تداوم اشغالگری خواهد بود.» تحلیلگر سی‌ان‌ان به نقل از کارشناسان می‌افزاید، مداخله مسلحانه در هنگ‌کنگ فشار سیاسی «دولبه‌ای» بر چین خواهد گذاشت: از یکسو، «شی» زیرفشار قرار خواهد گرفت و از سوی دیگر، مخالفان او دست به بسیج خواهند زد. «مالکولم دیویس»، تحلیلگر ارشد در موسسه استراتژی و ظرفیت دفاعی در استرالیا، می‌گوید: «نیروهای سیاسی در درون حزب کمونیست چین وجود دارند که تمایل دارند رئیس‌جمهور را در شرایطی ببینند که قدرتش کاهش یافته. به این ترتیب، آنها دست بازتری برای کنار گذاشتن ایده رئیس‌جمهور مادام‌العمر خواهند داشت.» تحلیلگران می‌گویند اگر ارتش خلق چین یا شبه‌نظامیان وابسته به آن وارد هنگ‌کنگ شوند، به سرعت بازار سهام، بازار بورس و بازار مسکن دچار افت شدید خواهند شد و در نهایت زمینه برای مهاجرت گسترده مردمی فراهم خواهد شد.
این تحلیلگر می‌افزاید، زدن ماسک صورت که تحت قوانین اضطرار دوران استعماری ممنوع شده بود، توسط کری لام، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ یک هفته است که ارائه شده است. اعتراضات در هنگ‌کنگ این دولت‌شهر را وارد بدترین بحران خود از زمان بازگشت آن تحت قوانین چین در سال 1997 کرده و همچنین به بزرگ‌ترین چالش برای دولت شی‌جین‌پینگ از زمان روی کار آمدنش در سال 2012 به‌عنوان رئیس‌جمهوری چین تبدیل شده است. اعتراضات که علیه لایحه استرداد مظنونان به چین برای محاکمه و دادگاهی آغاز شده بود، به‌زودی به درخواست‌هایی برای برکناری کری لام کشیده شد.