بزرگنمايي:

راه ترقی- همایش هنر و تمدن حوزه جنوب‌شرق ایران، با محوریت شهر سوخته پاییز امسال در تهران و زاهدان برگزار می‌شود. سید منصور سیدسجادی، دبیر علمی این همایش در گفت‌وگو با روابط‌عمومی فرهنگستان هنر گفت: اهمیت شهر سوخته در وجود داده‌ها و اطلاعاتی است که می‌تواند به جامعه پژوهشگران در زمینه‌های مختلف ارائه شود. چون این اطلاعات بسیار فراوان است، هیچ‌گاه قدیمی و کهنه نمی‌شود. با اینکه اولین کاوش‌های شهر سوخته از سال 1347 آغاز شده، امروزه فقط کمتر از 5 درصد این شهر حفاری شده است؛ یعنی با وجود همه کارهایی که تاکنون انجام شده، ما فقط 5 درصد اطلاعات داریم. به این ترتیب باید در شهر سوخته، چند نسل از کاوشگران کار کنند تا به نتیجه مطلوب و نهایی برسیم.

وی درخصوص دستاوردهای هنری یافت‌شده در این شهر اظهار داشت: از خصوصیات شهر سوخته مواد فرهنگی بسیار فراوانی است که در این شهر وجود دارد؛ به‌عنوان مثال سفال‌های بسیاری در این شهر یافت شده که روی آنها می‌توانید اشکال هندسی، نقوش حیوانی و انسانی را مشاهده کنید. علاوه بر آن مظاهر هنری فراوان دیگری هم در جای‌جای شهر دیده می‌شود و البته این بستگی به تفاسیر ما از هنر دارد؛ مثلاً ببینیم کار سفالگری یک هنر است یا صنعت و یا تلفیقی از این هر دو، یا کار روی چوب (ساختن اشیای گوناگون) و خراطی، یا نوعی منبت‌کاری یک هنر است یا نه؛ اگر بپذیریم که اینها نوعی هنر به شمار می‌رود.

 در شهر سوخته آثار هنری فراوانی دیده می‌شود؛ حتی مظاهر هنری دیگری (مانند نقاشی) هم به شکل‌هایی گوناگون به‌روشنی وجود دارد؛ مثلاً در کف یکی از قبور ابتدا یک "بوم" نقاشی درست شده و قبل از تدفین فردِ درگذشته، نقوشی روی آن کشیده شده است.

 سیدسجادی درخصوص حرکت نقوش روی سفال معروفی که از این شهر یافت شده، افزود: سفال معروفی هست که حرکت یک بز را ترسیم کرده است. هنرمندان باستانی برای ابراز تفکرات هنری خود معمولاً سطح روی ظروف سفالی را مناسب تشخیص داده‌اند. این هنرمندان باستانی روی سطح ظروف سفالی معمولاً نقوش گوناگونی را ترسیم می‌کرده‌اند؛ چه اشکال هندسی و چه اشکال مرتبط با طبیعت. غالب این نقوش شکل‌های ایستایی از جانوران و پرندگان را نشان می‌داده‌اند؛ اما نقوش روی این ظرف متفاوت است؛ یعنی هنرمند خواسته نحوه تغذیه یک جانور (بز) را نشان دهد و به همین سبب با استفاده از دو اِلِمان یعنی یک بز و یک درختچه (بوته) در فریم‌هایی گوناگون حرکت این بز و سپس تغذیه این بز را از درختچه نشان داده است.

سید منصور سیدسجادی به پارچه‌های یافت‌شده در این شهر پرداخت و خاطرنشان کرد: در حدود 700 تا 800 قطعه پارچه در این شهر پیدا کرده‌ایم که همه منشأ جانوری دارند و از پشم شتر، بز و گوسفند بافته شده‌اند؛ حتی النگوهایی پیدا شده که از دو سه رنگ نخ بافته شده‌اند. بافت بعضی از این پارچه‌ها به‌گونه‌ای بود که تزئینات خاصی را درون خود داشت؛ نوع بافت برای آن زمان، کاری هنری محسوب می‌شده است.

دبیر علمی این همایش در پایان سخنان خود، ارزش‌های فرهنگی و هنری یافت‌شده در این شهر را بسیار دانست و ارائه توضیحات بیشتر را منوط به برگزاری این همایش و ارائه مقالات علمی از سوی استادان و پژوهشگران عنوان کرد.

همایش هنر و تمدن حوزه جنوب‌شرق ایران، با محوریت شهر سوخته را معاونت پژوهشی فرهنگستان هنر با همکاری و همراهی سازمان‌ها و نهادهای مرتبط ازجمله استانداری سیستان‌وبلوچستان و پژوهشگاه میراث فرهنگی، پاییز 1398 در تهران و زاهدان برگزار خواهد کرد.