بزرگنمايي:

راه ترقی - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روح‌ الله فرقانی | لبنان یا همان عروس خاورمیانه در حالی این روزها به محل اعتراض‌های مردمی از امور اقتصادی تبدیل شده است که سال‌ها پیش هم درباره انباشته‌شدن زباله‌ها در برخی نقاط شاهد این تجمعات بود. البته این‌بار گفته می‌شود تظاهرات مردمی است و نه جناحی و سیاسی؛ هرچند گروه‌هایی در تلاشند این تظاهرات مردمی را سیاسی جلوه دهند تا بلکه دولت سعد الحریری مجبور شود استعفا کند. این در حالی است که سیدحسن نصرالله روز گذشته صراحتا گفت: «ما استعفای دولت کنونی را تأیید نمی‌کنیم.‎ لبنانی‌ها می‌توانند با اراده، عزم و ایثار از فروپاشی اقتصادی و مالی جلوگیری کنند».
اعتراض‌ها در لبنان در حالی به‌دلیل بی‌توجهی دولت در عرصه‌های اقتصادی و مالیاتی رقم خورده است که پیش‌از‌این و بر سر موضوع جمع‌کردن زباله‌ها‌، خود را بروز داده بود. اکنون و پس از بیان آن دغدغه‌ها و ناکارآمدی دولت دربرابر برخی خواسته‌های شهروندان به‌ویژه عرصه‌های اقتصادی، باردیگر شاهد اعتراض‌های مردمی هستیم. البته اعتراض‌هایی که نه سیاسی است و نه جناحی، بلکه عملکرد دولت در ساختارهای اقتصادی و مالیاتی را نشانه رفته است. گفته می‌شود هزاران شهروند لبنانی این روزها خواستار اصلاح امور اقتصادی و رفع مشکلات معیشتی شده‌اند که عروس خاورمیانه اکنون با آن روبه‌روست.
تظاهرات و اعتراض‌های مردم در میدان «ریاض الصلح» بیروت که دو روز پیش هم ادامه یافت، نشان می‌دهد آنچه این روزها در لبنان در حال رخ‌دادن است، با گذشته متفاوت است؛ چراکه خواسته‌های مردم اقتصادی و مالیاتی است، نه سیاسی؛ خواسته‌هایی که جنبش حزب‌الله لبنان هم آن را رد نکرد و سیدحسن نصرالله، دبیرکل این جنبش، دیروز در سخنانی به‌مناسبت اربعین، مشکلات مالی و اقتصادی را نتیجه راهکارهای اشتباه در این کشور دانست.
نصرالله با اعلام اینکه اعتراض‌های مردمی خودجوش و صادقانه بوده است، افزود: قدرت جنبش مردمی جدابودن از احزاب سیاسی بود. در این شرایط استعفای دولت کنونی را تأیید نمی‌کنیم‎. اگر دولت استعفا دهد، این بدان‌معنا خواهد بود که دولتی در کار نخواهد بود و تشکیل آن ممکن است دو سال زمان ببرد.
چرایی شروع اعتراض‌ها
لبنان از چند روز پیش و به‌دنبال تصمیم دولت سعد الحریری برای اخذ مالیات ازطریق پیام‌رسان واتساپ و دیگر پیام‌رسان‌های اجتماعی شعله‌ور و علاوه‌بر بیروت، شهرهای طرابلس، صیدا و نبطیه هم شاهد اعتراض‌های مردمی شد. شاید اخذ مالیات از مکالمات واتساپ جرقه اعتراض‌ها را زد؛ اما دلیل این تظاهرات و اعتراض‌ها که ادامه پیدا کرده، اعتراض به اوضاع معیشتی است که در شعارهای آن‌ها عنوان شد. این اعتراض‌ها زمانی شعله‌ور شد که دولت لبنان روز پنجشنبه با طرح اخذ مالیات از مکالمات واتساپ و دیگر پیام‌رسان‌های اجتماعی موافقت کرد و آن را طرحی به‌منظور افزایش درآمدهای دولت در بودجه سال 2020 اعلام کرد.
ناتوانی دولت در اطفای حریق جنگل‌ها
برخی کارشناسان معتقدند اعتراض‌ها به‌دنبال طرح اخذ مالیات از مکالمات واتساپ و دیگر پیام‌رسان‌های اجتماعی شعله‌ور شد؛ اما این تمام ماجرا نبود. آتش‌سوزی‌ای که جنگل‌های لبنان را چند روز قبل طعمه خود کرد و به آواره‌شدن خانواده‌های بسیاری از منازل خود منجر شد و ناتوانی دولت سعد الحریری از مهار آن به‌دلیل خرابی بالگردهای اطفای حریق و اهمال در تعمیر و نگهداری این بالگردها، خشم لبنانی‌ها را برانگیخت؛ به‌ویژه اینکه مسوولان لبنانی یکدیگر را مسوول می‌دانستند و اگر بارش باران نبود، شاید آتش‌سوزی جنگل‌ها ادامه می‌یافت.
دعوت به استعفای حریری
محمد شقیر، وزیر ارتباطات، لبنان شامگاه پنجشنبه اعلام کرد: «بررسی طرح اخذ مالیات از کاربران نرم‌افزارهای ارتباطی از دستور کار دولت خارج شده است». با وجوداین، تظاهرات مردمی لبنان ادامه یافت و‌به گفته این وزیر، اتفاقاتی که اکنون در لبنان شاهد هستیم، دست‌های پشت‌پرده اداره می‌کنند. گویا سمیر جعجع، رییس حزب القوات اللبنانیه که بهتر بود برای آرام‌کردن اوضاع و سامان‌یافتن وضعیت اقتصادی همکاری نزدیکی با دولت داشته باشد، واکنشی غیرمتعارف به رخدادهای اخیر لبنان نشان داد و استعفای دولت لبنان را خواستار شد؛ موضوعی که سامی الجمیل، رییس حزب الکتائب لبنان، هم بر آن صحه گذاشت و از لبنانی‌ها خواست در همه مناطق به خیابان‌ها بیایند و به‌شکل مسالمت‌آمیز خواهان استعفای دولت لبنان شوند.
در چنین وضعیتی، بیروت شاهد کشمکش معترضان و نیروهای امنیتی شد؛ نیروهایی که سعی کردند از رسیدن آن‌ها به ساختمان نخست‌وزیری جلوگیری کنند. به‌دنبال این اعتراض‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها و بانک‌ها در روزهای گذشته تعطیل شدند. این گونه واکنش‌ها و سخنان نه‌چندان مطلوب سعد الحریری، نخست‌وزیر این کشور، در واکنش به اعتراض‌ها موجب شد آشوب‌ها ادامه یابد.
به‌گفته روزنامه «دیلی‌استار لبنان»‌، هزاران شهروند از شهر طرابلس گرفته تا شهرهای صور، بعلبک و بیروت اعتراض خود را به طرح دولت برای اعمال مالیات‌های جدید بر برخی کالاها ازجمله سوخت و برخی شبکه‌های اجتماعی مانند واتساپ ابراز کردند. خبرگزاری ملی لبنان (NNA) گزارش داده است معترضان جاده‌های منتهی به فرودگاه بین‌المللی بیروت را مسدود کردند و مسافران مجبور شدند پیاده به‌سمت خارج از فرودگاه حرکت کنند.
مجروح‌شدن 60 نفر
به‌گزارش این رسانه دولتی، سرایت آتش به ساختمانی در نزدیکی محل اصلی اعتراض‌ها در بیروت موجب شده دو کارگر خارجی براثر استنشاق دود جان‌شان را از دست بدهند. عوامل امدادی می‌کوشند اجساد این کارگران را بیرون آورند و آتش را مهار کنند. براساس اعلام نیروهای امنیت عمومی، به‌دنبال بروز خشونت و هرج‌و‌مرج در تظاهرات 60 نفر زخمی شدند.
نصرالله: هیچ‌کس نباید کنار بکشد یا استعفا دهد
سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان که درپایان راهپیمایی اربعین در شهر بعلبک در منطقه «مقام سیده‌خوله» سخنرانی می‌کرد، مواضعی درخورتوجه در‌این‌باره داشت. وی با اشاره به تحولات اخیر لبنان، گفت: کشور با خطرهای واقعی روبه‌روست: خطر اول فروپاشی مالی و اقتصادی و خطر دوم وقوع انفجار مردمی درنتیجه راهکارهای اشتباه. کسی که به دنبال یافتن راهکار است، آن را فقط در اعمال مالیات بر فقرا و افراد کم‌درآمد می‌بیند. بحث من درباره همه مالیات‌ها نیست، بلکه مالیات بر فقراست.‎ ما لبنانی‌ها می‌توانیم از فروپاشی اقتصادی و مالی جلوگیری کنیم و این کار به عزم، ایثار و اخلاص نیاز دارد‎.
دبیرکل حزب‌الله لبنان از تداوم کار دولت فعلی حمایت کرد و گفت: ما استعفای دولت کنونی را تأیید نمی‌کنیم.‎ اگر دولت استعفا دهد، این بدان‌معنا خواهد بود که دولتی در کار نخواهد بود و تشکیل آن ممکن است دو سال زمان ببرد.‎ نیروهای سیاسی بعد از استعفای دولت همان‌ها باقی خواهند ماند و تغییر برخی اسامی چیزی را تغییر نمی‌دهد.‎
عقب‌نشینی دولت از اعمال مالیات
گفته می‌شود دولت از طرح خود برای اعمال مالیات بر تماس‌های صوتی با نرم‌افزار واتساپ عقب‌نشینی کرده است و از طرح اصلاحات‌گونه‌ای در 72 ساعت آتی سخن گفته است. سعد الحریری، نخست‌وزیر لبنان، پیش‌از‌این گفته بود طرح مالیاتی واتساپ می‌تواند سالانه 200میلیون دلار برای کشور درآمد ایجاد کند. «الجمهوریه» به‌نقل از منابع نزدیک به تماس‌های میان رؤسای سه‌گانه لبنان گفت: مهلت 72ساعته‌ای که الحریری پیشنهاد کرده، معجزه‌آسا نیست، بلکه راه‌حلی وجود دارد. این راه‌حل آن است که جریان ملی آزاد موافقت خود را با ارائه پیش‌نویس بودجه 2020 به پارلمان اعلام کند؛ بدون اینکه مشمول اصلاحات باشد. سپس ازطریق پیش‌نویس قوانین جداگانه، بسته اصلاحاتی‌ای بررسی شود که بعدا به پارلمان ارائه می‌شود.
تلاش میشل عون و ایجاد اصلاحات
میشل عون، رییس‌جمهوری لبنان، جمعه‌شب در دفتر خود در کاخ «بعبدا» پذیرای جمعی از معترضان بود که در مسیر آن تجمع کرده بودند. رییس‌جمهوری لبنان از انجام برخی اصلاحات اقتصادی سخن گفت و به معترضان اطمینان داد تلاش‌های خود را برای حل اوضاع ادامه خواهد داد.
تأکید ارتش لبنان بر مسالمت‌آمیزبودن اعتراض‌ها
تظاهرات‌ها عصر پنجشنبه از بیروت آغاز شد و سپس به شهرهای دیگر لبنان سرایت کرد و تا ظهر جمعه ادامه داشت. معترضان در بیرون ساختمان‌های دولتی در میدان «ریاض الصلح» واقع در بیروت با نیروهای امنیتی درگیر شدند و با سوزاندن لاستیک، برخی جاده‌های اصلی را مسدود کردند. البته فرماندهی ارتش لبنان عصر دیروز در بیانیه‌ای همبستگی خود با مطالبات تظاهرات‌کنندگان و معترضان به اوضاع بد معیشتی را اعلام کرد و برگزاری تظاهرات مسالمت‌آمیز بدون تعرض به اموال عمومی را خواستار شد.