بزرگنمايي:

راه ترقی- جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا دو سه سالی است که مناسبات لندن -بروکسل را دچار تلاطم کرده است. به طوری که می‌توان گفت حل و فصل این مساله اکنون به بزرگترین چالش و اولویت دو طرف تبدیل شده است. اتحادیه اروپا که می‌رفت الگویی در منطقه گرایی شده و در سایر مناطق جهان هم از الگوی آن تبعیت می‌کردند امروز باید علاوه بر مدیریت نحوه جدایی لندن باید سایر حرکت‌های گریز از مرکز بویژه از سوی کشورهای واقع در اروپای شرقی  هم دست و پنجه نرم کند، کشورهایی که با تحریک آمریکا هر از گاهی سیاست‌های اتحادیه اروپا را به چالش می‌کشند.
در آخرین اتفاقات مربوط به این ماجرا، ‌ناکامی دولت بوریس جانسون در جلب نظر مجلس بریتانیا برای تصویب سریع لایحه توافقنامه برگزیت، اعضای اتحادیه اروپا را ناچار کرد که از به تعویق افتادن تاریخ خروج بریتانیا از این اتحادیه حمایت کنند. نخست‌وزیر بریتانیا بر خلاف میل شخصی‌اش، با فرستادن نامه‌ای، درخواست کرده بود که این موعد سه ماه عقب بیفتد.
گذشته از تاثیری که برگزیت در مناسبات داخلی اروپای بری و اروپای بحری می‌گذارد، این اتفاق بر مناسبات بیرونی هر دو طرف ماجرا با دولت‌های ثالث هم تاثیرگذار خواهد بود و یکی از این اتفاقات نحوه تعامل دو طرف این ماجرا با ایران و پرونده ای مانند برجام است. هرچند نحوه بازیگری ترامپ و رویکرد یکجانبه‌گرایانه او و نحوه واکنش اروپایی‌ها به این رویکرد عملا وزن واقعی و تاثیرگذاری اروپا را هم بر خود آنها و هم بازیگران سایر مناطق جهان عیان کرده است.

 چندی پیش حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین و عضو کنونی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در مصاحبه ای با اشاره به رویکرد انگلیس در قبال ایران گفت: انگلیس در چهل سال گذشته نزدیک‌ترین موضع به دشمنان خارج از اتحادیه اروپا را نسبت به ایران داشته است، آنها همانطور که در دهه 1990 میلادی تلاش  کردند موضع اتحادیه‌ اروپا علیه ایران بماند، اکنون که در حال خروج از اتحادیه اروپا هستند نیز سیاستشان هر روز منفی‌تر می‌شود. آنها در تلاشند جایگاهی برای خود بعد از خروج از اتحادیه تعریف کنند و برای بازتعریف جایگاه خود به آمریکایی‌ها نیازمند هستند از این رو در مورد موضوعات مختلف به آمریکایی‌ها امتیاز می‌دهند.

فلاحت‌پیشه تصریح کرد: جانسون با مواضع تند خود عیله ایران سعی کرده برای بازسازی جایگاه انگلیس به آمریکا باج دهد از این رو به هیچ وجه ایران در آینده ارتباط سیاسی خود با انگلیس همچون گذشته و البته سخت گیرانه‌تر و تردید آمیزتر نباید اطمینانی به آنها داشته باشد.

 عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا برگزیت بر سرنوشت برجام تاثیری دارد، گفت: برجام سنگ بنای حقوقی و دیپلماسی عمومی است و از این رو برای ما دارای اهمیت است اما برجام وابسته به اروپا یا انگلیس نبوده که با تغییر موضع آنها یا اجرای برگزیت از بین رود، ایران بعد از اینکه برجام نتوانست حقانیت جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسد و تحریم زدایی کند از برجام استفاده کرد تا گام‌های حق‌طلبی خود را بردارد. این مسیر باید ادامه پیدا کند بنابراین با اجرای برگزیت سرنوشت برجام تغییر پیدا نمی‌کند.

سخنان این نماینده مجلس با واکنش راب مک ایر سفیر انگلیس در تهران مواجه شد. سفیر انگلیس در توییتی نوشت: «این سخنان نشان می دهد درباره مواضع بریتانیا در مورد ایران و برجام که همیشه تاکید کرده ایم مستقل از عضویت ما در اتحادیه اروپا بدون تغییر خواهد ماند، سوء برداشت وجود دارد. به مانند گذشته، برای گفت‌وگو درباره سیاست‌های‌مان با این نماینده و دیگر نمایندگان محترم مجلس در دسترس هستم.»
 با این حال باید اظهارات راب مک ایر را با در نظر گرفتن ملاحظات دیپلماتیک معمول و حضور وی در تهران ارزیابی کرد. او به عنوان نماینده سیاسی کشورش وظیفه دارد در جهت نزدیک کردن دو کشور تلاش کند. در عین حال نمی‌توان حضور نماینده انگلیس در کارگروه مدرن سازی راکتور اراک را نادیده گرفت و بعد از تعلل یکی دو سال اخیر اروپایی‌های شریک برجام در اجرای تعهداتشان شاید بتوان این حضور نماینده انگلیس در تهران را به فال نیک گرفت.
اکنون همانطور که انتظار می‌رود ،‌ترمیم بدبینی افکار عمومی ایران به اروپا بویژه انگلیس نیازمند اقدامات جدی‌تری از سوی لندن است است.گذشته از سیاست اعلامی لندن و اظهارات راب مک ایر در تهران مبنی بر اینکه مواضع بریتانیا در قبال ایران و برجام بدون تغییر خواهد ماند،راستی آزمایی این دست اظهارات نیازمند علائم و قرائن جدی و عملی است. 

بسیاری از تحلیلگران معتقدند که در جریان جدا شدن لندن از اروپا چرخش‌های زیادی در ائتلاف‌های جهانی ایجاد می‌شود و ضمن تقویت موضع واشنگتن، ممکن است کارزار فشار حداکثری دربرابر ایران هم تقویت شود. برای عده ای در واشنگتن برگزیت فرصتی طلایی برای مذاکره با بریتانیایی است که دست اروپا را از بالای سر خود برداشته است. مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سئوال که آیا با برگزیت روابط آمریکا را با انگلیس تقویت خواهد کرد یا نه، تایید کرده که قطعا چنین خواهد بود.

پمپئو گفته است: به نظر من همینطور است. ما روابط شفافی با انگلیس خواهیم داشت. دیگر اتحادیه اروپا به عنوان یک واسطه وجود نخواهد داشت که موانعی را بر سر راه ظرفیت ما برای انجام بسیاری کارهای خوب نه تنها در بخش اقتصادی، بلکه بخش امنیتی و همچنین بخش دیپلماتیک قرار می داد...من اطمینان دارم که این رابطه بسیار خاص همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.

طرفداران برگزیت مدت ها گفته اند که لندن بعد از آنکه اتحادیه اروپایی متشکل از 28 عضو را ترک کرد، آزادی بسیار بیشتری برای مذاکره بر سر پیمان های تجاری خود خواهد داشت.اما آنها احتمالا خود را در برابر اهرم فشار آمریکا آسیب پذیرتر خواهد یافت. این اتفاق احتمالا بریتانیا را به آمریکا وابسته‌تر می‌کند.

حدود سه ماه پیش در اوج تنش‌های میان ایران و آمریکا، جرمی هانت وزیر امور خارجه بریتانیا در پارلمان این کشور ضمن تاکید بر اینکه بریتانیا بعید است با پیوستن به آمریکا برای جنگ با ایران موافقت کند، گفت: آمریکا متحد نزدیک ماست، ما در تمامی اوقات با آنها صحبت می‌کنیم و هر درخواستی که دارند را به دقت بررسی می‌کنیم، اما نمی‌توانم هیچ وضعیتی را تصور کنم که آنها اقداماتی را درخواست کنند که به جنگ بینجامد یا ما با چنین اقداماتی موافقت کنیم.

در هر صورت سیب برگزیت به هوا پرتاب شده و تا به زمین برگردد چرخ‌های زیادی خواهد خورد. اینکه مناسبات لندن - بروکسل در ماه‌های آینده به کجا خواهد رسید، ‌ آیا ترامپ کماکان در کاخ سفید حضور خواهد داشت و ماجرای استیضاح وی به کجا خواهد رسید، ‌ و آیا اساسا ساختار سیاسی آمریکا که بنیادش بر چندجانبه گرایی است چه واکنشی به سیاست‌های ترامپ نشان خواهد داد، گام‌های بعدی ایران در کاهش تعهدات برجامی و احتمالا چندین مساله دیگر سوالاتی است که روشن شدن پاسخ‌های آنها در ماه‌های آینده سیاست خارجی انگلیس را روشن خواهد کرد.