بزرگنمايي:

راه ترقی - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
هرچند برجام تاسیسات هسته‌ای ایران را عزلت‌نشین و چرخ‌های آن‌را بی‌جان کرده بود، اما این روزها مجدداً نیروگاه‌های حیاتی خبرساز شده‌اند. از روزی که ایران تصمیم گرفت در برابر بدعهدی و بی‌تعهدی طرف‌های برجامی منفعل نباشد، بخشی از تعهداتش را به حالت تعلیق درآورد. حال کمالوندی تاکید کرده است که تا قبل از برجام فاصله زیادی نداریم.
جان دوباره به فردو
وظیفه‌اش غنی‌سازی اورانیوم در عمق 90‌متری صخره‌های سنگی است. هرچند توافق هسته‌ای او را از کار انداخته بود و قرار بود 15‌سال در فردو مواد هسته‌ای نباشد و غنی‌سازی صورت نگیرد اما این روزها به لطف بدعهدی دشمن دوباره جان گرفته است. صحبت از مرکز هسته‌ای شهید علی‌محمدی است. فردو روز گذشته میزبان اصحاب رسانه بود تا عملی شدن گام چهارم را در گازدهی به سانتریفیوژهای نصب‌شده و غنی‌سازی 5‌/4 درصدی ببینند.
در حال حاضر 1044‌ماشین سانتریفیوژ IR1 (شامل 6‌زنجیره 174‌تایی) در فردو مستقر است که به چهار زنجیره از 6‌زنجیره 174‌تایی سانتریفیوژ‌IR1 یعنی 696‌سانتریفیوژ گاز هگزافلوراید اورانیوم UF6 تزریق شد و دو زنجیره دیگر که شامل 348‌ماشین‌IR1 هستند اقدام به تولید و غنی‌سازی ایزوتوپ‌های پایدار می‌کنند.
بهروز کمالوندی روز گذشته پس از بازدید خبرنگاران از تاسیسات غنی‌سازی فردو در نشست خبری اظهار کرد: تا به حال سه گام برداشته شده بود که بنا به دستور رئیس‌جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی به 1044‌سانتریفیوژ در این سایت گاز‌UF6 تزریق شود و امروز دیدید که این ماشین‌ها فعال هستند و محصول آن‌ها نمونه‌گیری شده است. وی افزود: فردو در بخش غنی‌سازی دو بال دارد که یک بال آن فعال است و در بال دیگر سانتریفیوژها جمع‌آوری شده است اما باید بگویم اگر قرار باشد در بال دیگر سانتریفیوژ بیاید دیگر از نسل اول نیست و حتماً از ماشین‌های پیشرفته خواهد بود.
کمالوندی با بیان اینکه فردو طی روزهای آینده به حداکثر ظرفیت خود خواهد رسید. با آمدن فردو به 9500‌سو می‌رسیم که نسبت به ظرفیت قبل از برجام دیگر فاصله‌ای باقی نمی‌ماند. از الان زمان به نفع ماست.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود ایران سطح غنی سازی‌اش را روی پنج درصد نگه داشته است در حالی که خط قرمز اروپا غنی‌سازی 20‌درصد است، گفت: این مسائل و ادعا از سوی رژیم صهیونیستی و آمریکا مطرح می‌شود و کشورهای حوزه خلیج فارس هم که اصلاً نمی‌دانند انرژی هسته‌ای چیست. شفافیت اقدامات و فعالیت‌های هر کشوری توسط راستی‌آزمایی آژانس تأیید می‌شود و نباید به این ادعاها و اظهارات توجه کرد.
وی تاکید کرد: غنی‌سازی پنج درصد به سازمان دستور داده شده است و این ظرفیت در سازمان است که غنی‌سازی 5، 20 یا 60‌درصد را انجام دهیم اما اینکه با این میزان اورانیوم چقدر بمب می‌توان تولید کرد حرف‌ها، تصورات و توهمات رژیم اسرائیل و آمریکاست و باید گفت که کافر همه را به کیش خود پندارد.
تهدید به خروج از NPT
اما جان دوباره به فردو تنها خبر مهم هسته‌ای روز گذشته نبود. به نوشته روزنامه ایندیپندنت حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن به طرف‌های غربی هشدار داده است که اگر گام‌های پیش‌رو در راستای کاهش تعهد به برجام به اتمام برسد ممکن است طبق خواسته بسیاری در داخل کشور، به سراغ خروج از معاهده‌NPT برویم.
سفیر ایران در لندن گفت، با وجود خروج آمریکا از برجام و وضع کردن مجازات‌های تحریمی، تهران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده و اکنون گام‌هایی برای «هشیار شدن» دیگر امضاکنندگان آن برمی‌دارد.
بعیدی‌نژاد ادامه داد: «نمی‌توانیم به متعهد ماندن یک‌طرفه ادامه دهیم و به همین دلیل این تصمیمات را گرفتیم. اگر طرف دیگر [برجام] این هشدار را جدی نگیرد، شاید از طریق استفاده از اینستکس، همه ما، در شرایط سختی قرار بگیریم. اما امیدواریم با این گام‌ها بتوانیم پیامی محکم، حقیقی و جدی برای اجرایی شدن توافق هسته‌ای صادر کنیم».
این دیپلمات ایرانی گفت:‌ «به شرکای خود به اندازه کافی زمان دادیم و بعد این سیاست را اتخاذ کردیم. ظرف دو ماه آینده قطعاً گام پنجم را پس از تحلیل اوضاع برمی‌داریم. این گام، همانند گام‌های قبلی بسیار حساب‌شده و دقیق خواهد بود. امیدواریم مشکل حل شود.»
وی با اشاره به وجود فشار داخلی برای خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT)‌، گفت: سال آینده که این معاهده تحت بازبینی قرار گیرد، در خطر «لغو کامل» قرار خواهد گرفت.
بعیدی‌نژاد در این خصوص گفت: «در برخی حلقه‌ها و بین بعضی شخصیت‌ها در ایران این نظریه وجود دارد که در حال حاضر از عضویت در NPT هیچ سودی نمی‌بریم. البته این سیاست دولت نیست. رئیس‌جمهوری و دولت ایران سعی می‌کنند همه مردم و شخصیت‌های مهم کشور را متقاعد کنند که خروج از NPT به نفع ایران نخواهد بود».
ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های این کشور در بیانیه‌ای روز 18‌اردیبهشت‌ماه به طرف‌های توافق هشدار داد در صورتی که ظرف 60‌روز به تعهدات خود در زمینه‌های نفتی و بانکی عمل نکنند ایران طبق مفاد برجام، از تعهدات خود ذیل این توافق خواهد کاست. جمهوری اسلامی ایران تا کنون در چهار گام از تعهدات خود در برجام کاسته است. گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران از صبح چهارشنبه با گازدهی به سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات فردو شروع شد و غنی‌سازی 5‌/4درصدی در این تاسیسات از نیمه شب پنجشنبه آغاز شد.
مذاکرات پشت پرده
اما همزمان با گام‌های هسته‌ای، دستگاه دیپلماسی ایران گفته‌اند که در حال مذاکره برای حفظ برجام هستند. همچنانکه دکتر ظریف در بدو ورود به ترکیه برای شرکت در بیست‌و‌چهارمین نشست وزرای امور خارجه سازمان همکاری اقتصادی «اکو» طی اظهاراتی درباره گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: در حال حاضر با طرف‌های مختلفی که مایل‌اند برجام را حفظ کنند از جمله فرانسوی‌ها در حال گفت‌وگو هستیم. فرانسوی‌ها کماکان گفت‌وگوهایشان را ادامه می‌دهند و همچنین سایر کشورهایی که علاقه‌مند به این موضوع هستند. ما هم همیشه در را به روی مذاکره و رسیدن به تفاهم باز می‌گذاریم. رئیس‌جمهوری نیز سه‌شنبه 14‌آبان در همان روزی که دستور گام چهارم را اعلام کرد بیان کرد: «به تمام مذاکرات پشت‌پرده برای حل‌و‌فصل موضوع متعهد هستیم تا به جلو حرکت کنیم.» روحانی تصریح کرد: «برخی کشورها تلاش کردند که قبل از امروز به نتیجه برسیم، اما ناچاریم گام چهارم را از فردا برداریم و ظرف 2‌ماه آینده فرصت مذاکره وجود دارد تا به راه‌حل درستی دست یابیم تا کل تحریم‌ها از جمله بخش فلزات و بیمه برداشته شود، نفت را به راحتی بفروشیم و از پول‌هایمان در بانک‌ها استفاده کنیم.» اما مذاکرات پنهان و پشت پرده دولت با برخی کشورها از جمله فرانسه درحالی است که آن‌ها بارها ثابت کرده‌اند که قادر به تصمیم‌گیری بدون آمریکا نیستند و منافع این کشور را در اقدامات خود لحاظ می‌کنند. همچنانکه در حاشیه برگزاری نشست سالانه مجمع سازمان ملل مقامات اروپایی به جای ارائه پیشنهادی برای حفظ برجام و اجرای تعهدات خود؛ اصرار بر دیدار روحانی با رئیس‌جمهوری آمریکا داشتند و در واقع آنان در مقام سخنگویان آمریکا عمل می‌کردند. در طول یکسال و نیمی که آمریکا از برجام خارج شده نیز علی‌رغم وعده‌هایی که اروپا برای ماندن ایران در برجام داده است؛ تاکنون به هیچ‌یک از این وعده‌ها عمل نکرده و تنها به‌دنبال کشاندن ایران به پای میز مذاکرات مجدد است.
حال این پرسش در اذهان ایجاد می‌شود، اروپایی که در این 17‌ماه به وعده‌هایش عمل نکرده آیا در 2‌ماه فرصت پیش‌رو گامی در راستای حفظ برجام و تأمین منافع ایران برخواهد داشت؟