بزرگنمايي:

راه ترقی - فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فعال شدن تحریم‌های شورای امنیت وضع اقتصادی را بدتر از این نمی‌کند. تحریم‌های اقتصادی الان آنقدر گسترده است که بیش از آن را نمی‌توان متصور بود، اما جنبه‌های امنیتی و تهدیدات فصل هفتم مشکل ساز خواهد بود.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد بازگشت قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت خط قرمز ایران است. عراقچی همچنین گفت اگر چنین اتفاقی بیافتد باید در "دکترین هسته ای" خود تجدید نظر کنیم. هم زمان با این اظهارات حمید بعیدی نژاد، سفیر ایران در بریتانیا هم از به خطر افتادن عضویت ایران در ان پی تی خبر داد. آنچه تاکنون مشخص شده این است که یکجانبه گرایی آمریکا در مساله هسته‌ای ایران و عدم توانایی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات خود ایران را به رویکرد سختگیرانه تری در مساله هسته‌ای سوق داده است، ولی مشخص نیست ایران در آینده چه خواهد کرد.
روز شنبه هجدهم آبان عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی در مورد واکنش ایران در صورت ارجاع پرونده به شورای امنیت گفت: «در خصوص «اسنپ‌بک» (مکانیسم ماشه) من فکر می‌کنم کاملا برای تمام مشارکت‌کنندگان در برجام شفاف ساخته‌ایم که اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌های قبلی خط قرمز ایران است.» حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل معتقد است بازگشت قطعنامه‌های قبلی از این لحاظ برای ایران خط قرمز است که اگر پرونده ما به ذیل فصل هفتم برگردد، یک تهدید امنیتی برای کشور محسوب می‌شود.
تغییر دکترین هسته ای ایران؟
عراقچی در ادامه از احتمال بازبینی دکترین هسته‌ای ایران سخن گفت که در ادبیات سیاسی ایران در مساله هسته‌ای بی سابقه است. معاون وزیر خارجه کشورمان گفت: «اگر پاداش ایران پس از این همه تعامل و مذاکره و همکاری با آژانس این باشد که دوباره تحت فصل هفتم قرار گیرد، این به‌معنای آن است که "دکترین هسته‌ای" ما اشتباه بوده است و ما باید سیاست و دکترین هسته‌ای خود را مورد "بازبینی و بررسی مجدد" قرار دهیم.»
حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل با استناد به برجام در مورد این اصطلاح به فرارو گفت: «دکترین یعنی نظریه. در حال حاضر ما یک نظریه در دکترین هسته‌ای داریم که بر اساس آن سلاح هسته‌ای برای ایران بازدارندگی نمی‌آورد و مخرب است و ایران به هیچ وجه دنبال آن نمی‌رود. به این می‌گویند دکترین هسته‌ای ایران.»
بهشتی پور در ادامه گفت: «در پاراگراف اول برجام نوشته است ما نه الان، بلکه در آینده هم قصد دستیابی به سلاح هسته‌ای نداریم. سلاح هسته‌ای را مخرب بشریت می‌دانیم و حتی ایران فتوای حرام بودن سلاح اتمی را در سازمان ملل به عنوان یک سند به ثبت رسانده است. موضع ایران نه تولید، نه نگه داری و نه استفاده از این سلاح است.»
بهشتی پور معتقد است شاید آقای عراقچی از این عبارت استفاده کرده تا واکنش طرف‌های مقابل سنجیده شود.
عراقچی در ادامه صحبت‌های دیروز خود تاکید کرد «واقعیت این است که اصل برجام، یعنی تعهد ایران به عدم تولید تسلیحات اتمی، امری دائمی است و ایران متعهد شده است که به این سو حرکت نکند.»
اما روز گذشته حمید بعیدی نژاد در مورد آینده گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای ایران اظهار نظری انجام داد که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. بعیدی‌نژاد روز جمعه همچنین هشدار داد که "افراد پرنفوذ" در ایران در پاسخ به عدم پایبندی اروپایی‌ها به تعهداتشان در توافق هسته‌ای و به‌علاوه تحریم‌های سخت دولت ترامپ، خواهان خروج از معاهده منع اشاعه هسته‌ای (NPT) هستند.
بعیدی نژاد همچنین اعلام کرد دو ماه دیگر پس از بررسی وضعیت، به‌طور قطع پنجمین گام را بر خواهیم داشت.
سفیر کشورمان در بریتانیا عصر همان روز با تکذیب برداشت‌ها در این زمینه گفت: «مطلبی که بنده در جلسه با رسانه‌های انگلیسی عرض کردم این بود شکست برجام طبعا این تفکر را که ایران بدلیل عدم بهره مندی از حقوق خود در زمینه فن آوری صلح آمیز هسته‌ای باید از NPT خارج شود را تقویت خواهد کرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی چنین گزینه‌ای را بنفع منافع کشور نمی‌داند.»
همچنین امروز، یکشنبه نوزدهم آبان سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد: «نظام جمهوری اسلامی ایران، فعلا تصمیمی برای خروج از NPT ندارد.»
در حال حاضر به طور قطعی نمی‌توان گفت موضع ایران در مورد خروج از ان پی تی و حتی برجام چیست، اما با توجه به مذاکرات بلند مدتی که ایران برای خروج پرونده هسته‌ای از شورای امنیت انجام داده است، بازگشت ایران به ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل که احتمال تهدیدات نظامی علیه کشورمان را افزایش می‌دهد چالش برانگیز خواهد بود.
چرا بازگشت پرونده به شورای امنیت خط قرمز ایران است؟
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین الملل در مورد اینکه با توجه به فشار حداکثری آمریکا و اینکه هم اکنون هم تحریم‌های حداکثری بر علیه ایران اعمال می‌شود، چرا بازگشت پرونده هسته‌ای به شورای امنیت برای ایران خط قرمز است به فرارو گفت: قبلا هم در اوایل دهه 80 گفتیم بردن پرونده ایران به شورای امنیت خط قرمز ماست. آن‌ها بردند و شش قطعنامه ذیل فصل هفتم صادر کردند و دو سال و نیم مذاکره کردیم تا برجام محقق شود. باید تلاش کنیم پرونده ما به شورای امنیت نرود. فعال شدن تحریم‌های شورای امنیت وضع اقتصادی را بدتر از این نمی‌کند. تحریم‌های اقتصادی الان آنقدر گسترده است که بیش از آن را نمی‌توان متصور بود، اما جنبه‌های امنیتی و تهدیدات فصل هفتم مشکل ساز خواهد بود.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: تحریم‌های آمریکا تحریم‌هایی است که زور آمریکا آن را تحمیل کرده است. یعنی کشور‌های دیگر نمی‌خواهند ایران را تحریم کنند و می‌خواهند با ایران تعامل داشته باشند، ولی آن هژمونی مالی آمریکا که گفته یا باید با آمریکا معامله کنید یا با ایران این فضا را به وجود آورده است که دیگران یا با ایران قطع رابطه کنند. حالا اگر پرونده به شورای امنیت برگردد حتی اگر آن‌ها هم بخواهند با ایران مبادله کنند، چون قطعنامه شورای امنیت برای هر عضو سازمان ملل الزامی است عملا اگر بخواهند هم نمی‌توانند با ایران رابطه داشته باشند.
بهشتی پور افزود: بازگشت پرونده به شورای امنیت از این نظر برای ایران بد است، چون الان فقط آمریکا به دنیا زور می‌گوید، ولی در آن صورت یک مساله حقوق بین المللی پیش می‌آید. برجام فقط دستاورد اقتصادی نداشت، دستاورد‌های مهمی داشت که یکی از آن‌ها حقوقی بود. یکی اینکه ایران را از ذیل فصل هفتم خارج کرده است. اگر برگردیم ذیل فصل هفتم یک تهدید امنیتی برای کشور است. از این جهت ایران می‌گوید "خط قرمز".
او گفت: PMD یا ابعاد نظامی احتمالی هم یکی از نکاتی بود که برجام به آن پایان داد و قطعی هم پایان داد. قطعنامه شورای حکام صادر شد و آن پرونده را تحت مسائل گذشته و حال و آینده بست. قطعنامه‌ها مشروعیت بین المللی به تحریم‌ها می‌دهد و ایران را ذیل فصل هفتم می‌برد. یعنی ایران می‌شود تهدید کننده صلح و امنیت دنیا. الان ایران تهدید کننده صلح و امنیت دنیا محسوب نمی‌شود. برجام این موضوع را مرتفع کرد که موضوع ارزشمندی برای ایران بود. دستاورد اقتصادی برجام کم بود، ولی همان هم بعد اردیبهشت 97 حس شد چه خبر است.
این کارشناس مسائل بین در مورد اقداماتی که ایران می‌تواند برای خروج از وضعیت موجود انجام دهد گفت: ما به اقدامات تکمیلی اقتصادی نیاز داریم. یعنی وقتی توان هسته‌ای را بالا می‌بریم توان اقتصادی هم بالا ببریم. این توان اقتصادی را می‌توان از راه اصلاحات اقتصادی در بانک‌ها و بیمه ها، به خصوص نظام مالیاتی پیگیری کرد. توجه به گمرکات و اینکه کالای قاچاق وارد کشور نشود و تولید داخل پا بگیرد. وقتی آن‌ها ببیننند ما از لحاظ اقتصادی روز به روز جلوتر می‌رویم در تحریم‌های خود تجدید نظر می‌کنند.
بهتشی پور در پایان گفت: بخش دوم رسانه است. باید برای افکار عمومی دنیا به زبان انگلیسی و فرانسه و ... مساله تحریم‌ها را تببین کنیم و عیله این تحریم‌ها پویش بین المللی به راه بیافتد. نباید خونسرد بود. سعی کنیم برای افکار عمومی دنیا توضیح دهیم که چرا ایران انقدر سر این موضوع می‌ایستد. بحث فقط خود هسته‌ای نیست. این علم موجب رشد فناوری‌های مختلف می‌شود. کل قدرت علمی کشور در شیمی فیزیک، آی تی، الکتریسیته و ... بالا می‌رود. این دستاورد‌ها باید برای افکار عمومی داخل و خارج تبیین شود. ایران دنبال دعوا نیست دنبال چالش نیست دنبال حل مساله و تعامل است. این آمریکا است که زور می‌گوید. باید توان دیپلماسی خود را بالاتر ببریم و این‌ها را در مجامع بین المللی تببین کنیم و در بخش دیپلماسی عمومی ارتباطات داشه باشیم. باید خیلی فعال‌تر عمل کنیم.