بزرگنمايي:

راه ترقی - روزنامه جوان / متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
جدایی بودجه از نفت سال‌ها است که مورد تأکید بزرگان نظام و اقتصاد‌دان‌های دلسوز کشور است، زیرا از طرفی در دنیا کمتر کشوری به جای تأمین مالی از محل مالیات، با فروش سرمایه هزینه‌هایش را تأمین می‌کند و از طرف دیگر مهم‌ترین سند مالی یکسال کشورش را درگیر تکانه‌های ناشی از تغییر بهای جهانی نفت می‌کند.
هادی غلامحسینی | تکیه به درآمد‌های نفتی خود می‌تواند نقطه ضعفی برای تحریم از ناحیه دشمنان باشد، در این میان، به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور هنوز به اهمیت جدایی بودجه از درآمد‌های نفتی پی نبرده‌است، زیرا منتقدان تکیه بودجه به نفت را مورد نقد قرار داده‌است.
حسن روحانی در زمان کاندیداتوری دور اول ریاست جمهوری سخنان اقتصادی را بیان کرد که تصور شد وی برای درک مفاهیم اقتصادی زمان گذاشته است و در صورت پیروزی وی، سیاست‌های اقتصادی صحیحی برای بهبود وضعیت معیشت و رفاه اعمال خواهد شد، اما به نظر می‌رسد رفته‌رفته هر چقدر که از تصدی‌گری وی می‌گذرد، وی با اقتصاد بیگانه‌تر می‌شود، زیرا سخنان ضد و نقیض و گاهی عجیبی در رابطه با اقتصاد بیان می‌کند. شاید هم این یک شگرد سیاسی برای داغ کردن تنور انتخابات مجلس باشد!
با نزدیک‌شدن به زمان انتخابات مجلس شاهد موضع‌گیری‌های جالبی از سوی برخی از مقامات دولتی و به ویژه دولت در رابطه با اقتصاد و معیشت و اشتغال هستیم، به‌طوری که رئیس‌جمهور از یک طرف می‌گوید 18 میلیون خانوار نیاز به حمایت دارند و از طرف دیگر می‌گوید وظیفه دولت ایجاد اشتغال نیست، در این میان باید پرسید مردمی که از منظر رئیس‌جمهور در وضعیت اخذ حمایت یارانه‌ای قرار دارند چگونه توانایی ایجاد شغل برای خود دارند. البته شنیدن گاه و بیگاه اظهارات عجیب از زبان رئیس‌جمهور، تا حدودی برای مردم ایران عادی شده‌است، زیرا در گذشته نیز مشکل آب خوردن مردم به برجام گره‌زده شد و، اما اینکه بخواهیم وظیفه دولت در اشتغالزایی را به‌رغم عهده‌دار بودن 17 هزار هزار میلیارد تومان دارایی نادیده بگیریم و تقصیر بیکاری را به گردن مردمی بیندازیم که آن‌ها را از مردمی‌سازی اقتصاد با انحراف در خصوصی‌سازی محروم کرده و با کاهش ارزش پول ملی آن‌ها را در تنگنای مالی و معیشتی قرار دادیم، بی‌انصافی است.
در این بین حجت‌الاسلام حسن روحانی، رئیس‌جمهور در سفر اخیر استانی در ادامه سخنان عجیب روز‌های اخیر خود، اظهاراتی عجیب‌تر در زمینه خام‌فروشی منابع طبیعی کشور بیان کرد که به نظر می‌رسد ایشان هنوز متوجه سرمایه‌فروشی و بد هزینه‌کردن درآمد‌های ناشی از صادرات نفت در اقتصاد ایران نشده‌است و صرفاً به دلیل آنکه برای راه‌اندازی چاه‌های نفتی که دربشان بسته بوده هزینه 800 میلیون دلاری از منابع بودجه داشته‌اند، مخالف جدایی بودجه از درآمد‌های نفت هستند.
رئیس‌جمهور روز گذشته در بخشی از سخنان خود در مراسم افتتاح همزمان صد‌ها پروژه عمرانی در استان کرمان گفت: «غیر از دو هفته در زمان جنگ، کی بوده که فروش نفت ما این همه مشکل داشته باشد؟ کسی که خیلی آشنا نیست به مسائل بودجه و اقتصاد کشور، ممکن است بگوید که «نفت نفروشید»، اشکالی ندارد، می‌شود درِ همه معادنی که استفاده می‌کنیم را قفل کنیم و بعداً استفاده کنیم. منابع بزرگ خداداد برای استفاده‌است، در بستن و در تخته کردن و قفل کردن که هنر نیست؛ باز کردن هنر است. زمانی که تحریم برداشته شد، همه چاه‌ها بسته بود، باید چاه‌ها را باز کرد، چاه‌ها را تعمیر کرد، چاه‌ها را آماده کرد. در اواخر سال 94 ما 800 میلیون دلار خرج کردیم تا چاه‌ها را از نو به خط بیاوریم. در سال 95 بالاترین فروش نفت را ما داشتیم و تا 8/ 2 میلیون بشکه و سال 95 سال رشد اقتصادی ایران و بالاترین رشد اقتصادی ایران در سطح جهان بود.»
اصرار به خام فروشی
به گزارش تسنیم، اینکه رئیس‌جمهور در برداشتی سطحی و غیرکارشناسی، بستن درِ چاه‌های نفت را که کلیدواژه‌ای در جدایی تکیه اقتصاد بر درآمد‌های نفتی و مقاوم‌سازی اقتصاد کشور طی سال‌های گذشته بوده با بستن درِ معادن، توقف تولید و عرضه گاز طبیعی و تعطیل کردن کشاورزی و تولید غذای کشور یکی می‌کند، بسیار عجیب و درخور تأمل است. این ادعای روحانی که در اواخر سال 94 در مجموع 800 میلیون دلار هزینه به مدار آوردن چاه‌های نفت بوده، ادعایی قابل‌تأمل است که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد. امیرحسین زمانی‌نیا، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت در تیرماه سال 95 گفته بود: «ما در عرض چهار ماه توانستیم صادرات نفت را دو برابر کنیم به‌طوری که قبل از برجام یک میلیون بشکه صادر می‌کردیم و اکنون 2 میلیون بشکه صادرات داریم». با توجه به این اظهارات باید دید که هزینه 800 میلیون دلاری در این مدت برای به مدار آوردن چاه‌های نفت تا چه‌میزان صحت دارد؟ در صورتی که فرض کنیم رقم اعلامی رئیس‌جمهوری درست باشد، آیا بسته شدن اجباری چاه‌های نفت ناشی از افت تولیدی که از فشار تحریم‌ها ناشی شده بود، با بستن انتخابی درِ چاه‌های نفت به‌منظور مقاوم‌سازی اقتصاد و کاهش وابستگی بودجه کشور به درآمد‌های نفتی با رونق تولید در دیگر بخش‌های اقتصاد کشور، یکسان است؟ آیا منطقی است که ضرر و زیان ناشی از بسته شدن اجباری درِ چاه‌های نفت را برابر با نتیجه بستن اختیاری درِ چاه‌های تولید نفت از میادین مستقل، پس از رونق تولید در دیگر بخش‌های اقتصادی دانست؟ این چنین استدلالی یا از سر ناآگاهی است یا با قصد فرافکنی عنوان شده‌است.
در عمر شش ساله دولت تدبیر و امید، این‌که پررونق‌ترین سال اقتصاد کشور، سالی بوده که بیشترین خام‌فروشی را داشته‌ایم، چیز عجیبی نیست، چراکه دولت در این شش سال جز اصرار بر افزایش خام‌فروشی، موفقیت چندانی در افزایش درآمد‌های کشور ناشی از ارزش افزوده‌آفرینی به نهاده‌های خام نداشته است و همراهان رئیس‌جمهوری اگر به‌قول ایشان، از اقتصاد و بودجه سردرمی‌آوردند، بعد از اذعان رئیس‌جمهور به پررونق‌ترین سال اقتصاد ناشی از خام‌فروشی، به‌جای تشویق، آه از نهاد بلند می‌کردند و بر این اقتصاد به‌ارث‌مانده از فعالیت شش ساله دولت تدبیر و امید، می‌گریستند.
نفت نفروشید، نظر اقتصاددانان است
جالب اینکه در حالی آقای رئیس‌جمهور «نفت نفروشید» را جمله ناآشنایان به مسائل اقتصاد می‌داند که اتفاقاً قریب به اتفاق اقتصاددانان از هر جناح و خط فکری، در خصوص جلوگیری از خام‌فروشی نفت و ضرورت افزایش بهره‌وری از ذخایر نفتی اتفاق نظر دارند.
اینکه رئیس‌جمهور بیان می‌کند «منابع بزرگ خداداد برای استفاده است»، یک عبارت ساده و درست است، اما آنچه از رئیس‌جمهور و دولت انتظار می‌رود این است که نوع استفاده از منابع خدادادی بر اساس تأکید تمامی اسناد بالادستی کشور و منطق اقتصاد، با بالاترین بهره‌وری و ارزش‌آفرینی باشد، نه آنکه تلاش بیشتر برای خام‌فروشی را افتخار و هنر دولتمردان بدانیم!
عقلانیت و منطق حکم می‌کند که به جای فروش سرمایه برای پوشش هزینه‌ها از محل سود ناشی از فعالیت‌های اقتصادی منابع برای پوشش هزینه‌ها تحصیل شود و شاید به همین دلیل بوده‌است که برخی از دولت‌ها در دنیا به توصیه اقتصاد‌دانان دلسوز اقتصاد را مردمی کرده‌اند تا به واسطه فعالیت اقتصادی گروه‌های متعدد و متنوعی از مردم در حوزه‌های مختلف درآمد ایجاد شود و بخشی از این درآمد تحت عنوان مالیات برای پوشش هزینه‌های دولت صرف شود، در این میان، چون دولت در درآمد فعالیت‌های اقتصادی شریک است پیوسته فضای کسب و کار را برای بهبود تولید و درآمد بهبود می‌بخشد.