بزرگنمايي:
راه ترقی- در میان کشورهای حوزه پرتنش خلیج فارس، کشور عمان در طول چهل سال گذشته
به جز سه سال ابتدایی انقلاب ایران، همواره روابط خوبی با ایران داشته است.
تعامل سازنده و مبتنی‌بر صلح و دوستی میان دستگاه‌های
دیپلماسی ایران و عمان نتایج بسیار مثبتی برای دو کشور به همراه داشته و
مراودات دیرین دو ملت نیز از جمله مواردی است که می‌تواند عاملی مهم و
زمینه‌ساز برای تحقق اهداف مشترک به‌شمار آید.
یکی از این اهداف مشترک گسترش روابط فرهنگی و گردشگری بین دو
کشور ایران و عمان است. از سالها پیش ایران در زمینه های پزشکی توانسته در
منطقه حرفی برای گفتن داشته باشد همچنین عمانی ها هم به صورت سنتی برای
استفاده از ظرفیت های پزشکی به ایران سفر می کردند.
در واقع کشورهای عراق و عمان جزو کشورهایی هستند که توانسته
اند از ظرفیت پزشکی ایران برای بحث درمان و سلامت استفاده کنند. هر کدام به
فراخور امکانات و تسهیلاتی که در اختیارشان قرار می گیرد. عمانی ها به
شهرهایی از جمله بندرعباس و شیراز نزدیک هستند و می توانند از امکانات آنجا
استفاده کنند و چون در میان شهرهای جنوبی ، شهر شیراز در استان فارس دارای
بهترین امکانات پزشکی و بیمارستانی است قطعا به این شهر برای دریافت خدمات
مراجعه می کرده و می کنند.
به همین دلیل است که زیرساخت ها برای حضور آنها نیز از عمان
به شیراز بیشتر شده و در هر هفته چندین پرواز از شیراز به عمان و برعکس
انجام می شود. همین اقدامات موجب شده تا میزان ورود گردشگران عمانی به
ایران رو به افزایش باشد به نحوی که اعلام شده بود در شش ماهه نخست سال
جاری نزدیک به 49 هزار گردشگر ورودی از عمان به ایران آمده اند که رشد 362
درصدی را نشان می‌دهد.
حضور عمانی ها در ایران برای استفاده از خدمات درمانی در حال
گسترش هست و بسیاری از افراد در بخش خصوصی فعال در حوزه گردشگری شیراز نیز
تلاش کرده اند تا به این بازار رونق دهند.
غیر از شیرازی ها عزم دفاتر مسافرتی دیگر نیز در سراسر کشور
برای جذب گردشگران سلامت از عمان جزم شده است. انجمن دفاتر مسافرت خدمات
هوایی و جهانگردی ایران که به صورت موازی با جامعه تورگردانان ایران اقدام
به تشکیل کمیته تورهای ورودی کرده است درصدد برآمده تا اگر جامعه بیشتر روی
کشورهای اروپایی تمرکز می کند، آنها هم بتوانند بازار کشورهای عربی و
آسیایی را به دست آورند به همین دلیل در یک فراخوان سراسری از همه اعضای
خود دعوت کرد تا چند روزی به عمان سفر کرده و با آژانسهای گردشگری آنجا
گفتگو کنند تا شاید این روابط بیشتر شده و منجر به افزایش تعداد گردشگران
ورودی شود.
به همین دلیل روزهای اول آبان نمایندگان حدود 60 دفتر خدمات
مسافرتی به عمان رفتند. از وزارت میراث فرهنگی نیز هیاتی 19 نفره به
میزبانی دولت عمان (آن طور که اعلام شد) به این کشور اعزام شد تا در
کنارهم اقدامی برای گسترش روابط گردشگری سلامت دو کشور انجام شود. هیاتی که
از طرف وزارت میراث فرهنگی به عمان رفت؛ متشکل از مدیرکل روابط عمومی
وزارت، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، محافظان وی، مسئول حراست
وزارت میراث فرهنگی، مدیرکل حوزه ریاست، مدیر گردشگری سلامت، معاون سرمایه
گذاری وزارت، مدیرکل بازاریابی و تبلیغات گردشگری، رئیس جامعه هتلداران
فارس، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس، مدیر یک سایت خبری، کارشناسان و
مدیران دیگر بود.
آژانسهایی هم که به این کشور سفر کرده بودند، در واقع
آژانسهای مسافرتی بودند که در بحث تور خروجی فعالیت داشتند در میان آنها
مدیران آژانسهایی هم بودند که در حوزه ورودی از سالها قبل کار کرده بودند
همچنین برخی از آنها در زمینه گردشگری سلامت خدماتی را به گردشگران خارجی
ارائه می کردند اما تعدادشان زیاد نبود. در واقع همه آژانسهای مسافرتی در
این سفر فرصتی داشتند تا این بازار را مورد ارزیابی قرار دهند.
اطلاع رسانی درباره این سفر تنها محدود به سخنرانی ها و
دیدارهای مونسان به عنوان وزیر بود که البته همان هم به حدی ضعیف بود که
بخش خصوصی از فضای مجازی در اختیار خودش برای انتشار مطالب و اتفاقات رخ
داده در آن استفاده کرد با این وجود نتوانست آن طور که باید اهمیت این سفر
را تشریح کند این درحالی بود که در این هیات روابط عمومی وزارت میراث
فرهنگی و یکی از مدیران شبکه های خبری که در بحث وزیر شدن مونسان نیز تلاش
کرده بود، حضور داشتند.
اما این سفر هیات بزرگ فعالان گردشگری به عمان چند نکته در پی
دستاوردهای اعلام شده داشت دستاوردهایی که به نظر می رسد در حوزه رونق
گردشگری سلامت نبوده بلکه در جهت افزایش تسهیلات برای سفرهای خارجی
ایرانیان بوده است.
منتها از آنجا که اطلاع رسانی درباره این سفر تنها محدود به
سخنرانی ها و دیدارهای مونسان به عنوان وزیر بود ، بخش خصوصی با نارضایتی
از آن برای جبران این نقیصه از فضای مجازی در اختیار خودش برای انتشار
مطالب و اتفاقات رخ داده استفاده کرد، اما باز هم یک نشست خبری درباره
دستاوردهای سفر برگزار کرد. این درحالی بود که در این هیات روابط عمومی
وزارت میراث فرهنگی و یکی از مدیران شبکه های خبری که در بحث وزیر شدن
مونسان نیز تلاش کرده بود، حضور داشتند.
حرمت الله رفیعی رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و
جهانگردی ایران در این نشست خبری گفته بود که بعد از نشست‌های دوجانبه
فعالان گردشگری دو طرف، به یک توافق 8 بندی با دولت و بخش خصوصی گردشگری
عمان دست پیدا کردیم.
سفری با انبوه وعده های داده شده از سوی عمانی ها
آن طور که رفیعی گفته اولین خواسته فعالان بازار گردشگری
ایران از مقامات عمانی در این سفر، «لغو روادید برای گردشگران ایرانی»
بوده است. این یکی از مواردی است که همیشه به وزارت خارجه و وزارت گردشگری
نقد می شد و آن نقد این بود که چرا همیشه تسهیلات گردشگری برای کشورهای
خارجی گذاشته می شود ولی آنها هیچ تسهیلاتی را به ایرانی ها نمی دهند. گرچه
انجمن صنفی دفاتر مسافرتی و وزارت گردشگری این طور برداشت کردند که این
موضوع مورد موافقت وزارت خارجه عمان قرار گرفت اما در واقع وزیر خارجه عمان
گفته بود که بررسی خواهد شد!
مورد دیگر درباره «کاهش معطلی و زمان حضور گردشگران ایرانی در
فرودگاه‌های عمان» بود که این موضوع هم به شکل غیرمستقیم در افزایش میل به
سفر ایرانی‌ها به عمان کمک خواهد کرد.
«الحاق ایران به لیست کشورهای مورد تایید دولت عمان برای
ارائه خدمات گردشگری سلامت به عمانی‌ها» یکی از مطالبات جدی بخش خصوصی
ایران از دولت این کشور بود. اقدامی دیگر که در این سفر وعده داده شد تا به
سرانجام برسد.
در توافقی دیگر مقرر شد بخش‌خصوصی دو کشور در حوزه خدمات
گردشگری، «بسته مشترک» به توریست‌های خارجی ارائه کنند به این صورت که بخشی
از حدود 8 میلیون گردشگر خارجی که سالانه به عمان سفر می‌کنند از طریق
محتوای این بسته، روزهایی از سفر گردشی خود را در ایران سپری کنند.
این دقیقا همان طرحی است که علی اصغر مونسان سال 96 در دیدارش
با وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه مطرح کرد و گفته بود: «ترکیه می‌تواند با
اجرای بسته‌های ترکیبی توریست‌هایی را که به این کشور سفر می‌کنند، به
ایران بفرستد.» این طرح هم هیچ وقت اجرا نشد با این وجود دوباره در سفر
عمان آن را مطرح کردند.
توافق ششم به «ویزای فرودگاهی» در مناطق آزاد کشور مربوط است
که در این باره مقرر شد گردشگران عمانی از این ویژگی در مناطق آزاد مطلع
شوند تا بتوانند برای سفر به شهرهای توریستی ایران برنامه‌ریزی کنند. این
اقدام هم کم و بیش از سوی گردشگران عمانی در حال انجام است بنابراین
دستاورد جدیدی محسوب نخواهد شد مگر آنکه ایران برای آن تبلیغ کند.
مقرر شد دولت عمان به کمک بخش خصوصی این کشور، هزینه‌های
مربوط به «سفرهای ترانزیتی گردشگران ایرانی» را در مقایسه با کشورهایی
همچون ترکیه و امارات پایین بیاورند تا به‌زودی، «فرودگاه‌های عمان
به‌عنوان مقصد ترانزیتی ایرانی‌ها» برای سفر به کشورهای مقصد، جایگزین دبی و
استانبول و سایر نقاطی که در حال حاضر نقش پایگاه‌های ترانزیتی برای
ایرانی‌ها را دارند، شوند. این بند از توافقنامه نیز قابل تامل است چون
اقدامی است که باز هم در جهت افزایش سفرهای خروجی انجام خواهد شد نه تورهای
ورودی از عمان . ضمن اینکه زمان زیادی برای اجرایی شدن آن لازم است.
در آخرین توافق به عمل آمده، بخش خصوصی بازار گردشگری عمان
موظف شد نسبت به «سفر رسمی توریست‌های عمانی به ایران» اطلاع‌رسانی و تبعات
«سفر به وسیله واسطه‌های نامعتبر» را به آنها اعلام کند. این اقدام نیز
باید طبق برنامه ای که ایران به فعالان گردشگری عمانی می دهد انجام گیرد
باید دید آیا عملی خواهد شد یا نه.
تکرار سفر عمان این بار در چین با تفاوت در نوع گردشگر
با وجود چنین توافقنامه ای که مهمترین دستاورد سفر هیات بزرگ
بخش خصوصی و دولتی به عمان بوده است و در آن یا طرف عمانی وعده داده و یا
ایرانی ها در تلاش برای خروج گردشگر از کشور بود اند ؛ وزیر گردشگری قصد
دارد تا سفری را به چین داشته باشد.
این سفر همزمان با سومین اجلاس وزرای مجمع تمدن های کهن در
شهر پکن و سفر 100 آژانس مسافرتی در حوزه ورودی به چین خواهد بود. مونسان
پیش از این هم برای شرکت در بیست‌ودومین نشست مجمع عمومی سازمان جهانی
گردشگری به کشور چین سفر کرده بود.
از طرفی جامعه تورگردانان نیز برنامه ای برای برپایی نشست رو
در رو میان فعالان گردشگری ایرانی و چینی ترتیب داده است. این سفر در پی
انجام لغو روادید برای گردشگران چینی هنگام ورود به ایران و گسترش روابط
گردشگری دو کشور انجام خواهد گرفت چرا که یکی از کشورهای دارای اولویت در
بخش ورودی ، برای وزارت گردشگری، چین است. در این باره محمدعلی واقفی نائب
رئیس جامعه تورگردانان ایران به خبرنگار مهر
گفت: قرار است در آذر ماه همراه با آژانسهای مسافرتی که درخواست فعالیت
در بازار چین را دارند یک همایش و یا نشست B2B با فعالان و آژانسهای
مسافرتی چینی برگزار کنیم تا دفاتر ایرانی و چینی بتوانند در زمینه ورود
گردشگر به ایران با هم همکاری کنند در دو روز دیگر نیز هر آژانسی با هر
مجموعه ای که ارتباط گرفته باشد وارد گفتگو خواهد شد.
وی درباره سفر وزیر میراث فرهنگی به چین هم گفت: در واقع سفر
وزیر به چین همزمان با برنامه ما شده است وگرنه مانند سفر عمان قصد همراهی
با یکدیگر را نداریم ضمن اینکه همه هزینه های سفر به چین را بخش خصوصی
خواهد داد و هزینه سفر وزیر هم با ما نیست.
واقفی بیان کرد: تاکنون 100 دفتر خدمات مسافرتی از زمانی که
فراخوان داده ایم تقاضای شرکت داده اند ولی باید دید تا لحظه آخر چند نفر
به این سفر می آیند.
نکته مهم اینکه در جلسات B2B آژانسهای ایرانی با فعالان
گردشگری عمانی این بود که هیچ یک از مدیران شرکت های مسافرتی حاضر، پکیج
مناسب گردشگری سلامت را ارائه نکرده بودند در واقع آنها یا پکیج تور
گردشگری ارائه می کردند و یا پکیج خدمات بیمارستانی را عرضه کردند اما هیچ
یک از آنها این دو را به صورت مشترک در قالب یک پکیج ارائه نداده بود.
انتقادی که عبدالرضا خدادادی فعال گردشگری سلامت در عمان نیز به آن کرد و
پیش از این سفر در حاشیه اجلاس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی که مهر ماه در هتل هما
برگزار شده بود گفت: متاسفانه موضوع گردشگری سلامت با گردشگری پزشکی و
درمانی اشتباه گرفته می شود آژانس های ما به این موضوع فکر نمی کنند که می
توانند در کنار خدمات درمانی و پزشکی به گردشگران خدماتی برای استراحت و
تفریح هم بدهند.
به نظر می رسد سفر دفاتر مسافرتی فعال در حوزه ورودی به چین
نیز چنین نقیصه ای را داشته باشد چرا که برنامه مشخصی از سفر آنها جز
دیدارهای دو طرفه اعلام نشده است همچنین تا کنون نیز مونسان و هیات همراهش
اهداف خود را از سفر به چین ذکر نکرده اند مگر آنکه تنها در جهت شرکت در
اجلاس باشد وگرنه وزیر میراث فرهنگی بارها با مسئولان مختلف از جمله سفیر
چین در ایران دیدارهای متنوعی را داشته و خواسته هایش را بیان کرده است.