بزرگنمايي:

راه ترقی- بیمارستان یک سازمان اجتماعی بسیار پیچیده است که با بهره‌گیری از تسهیلات، تجهیزات و منابع انسانی نقش بسزایی در استرداد سلامت افراد و حفظ و ارتقای سلامتی جامعه دارد. بیمارستان نشانه تمدن یک جامعه بوده و مکانی است که افراد با تخصص‌های مختلف با استفاده از تجهیزات و ملزومات متنوع و پیچیده پزشکی و پیراپزشکی سعی در کمک به همنوعان خود دارند. هدف نهایی بیمارستان‌ها برآورده سازی نیازهای بهداشتی و درمانی جامعه به طور اثربخش و کارآمد است. بنابراین، بیمارستان‌ها برای ارائه خدمات تشخیصی، درمانی و مراقبتی به بیماران باید اهداف بهداشتی، درمانی، آموزشی و پژوهشی را دنبال کنند.

در پژوهشی که در خصوص "شیوع فرسودگی شغلی پرستاران در بیمارستان‌های ایران" توسط پروانه اصفهانی (استادیار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زابل) انجام شده، آمده است:« کار در محیط بیمارستان به تماس مستقیم با بیماران و مراجعه کنندگان در طول روز نیاز دارد. این تماس و کنش‌های متقابل با بیماران و مراجعه کنندگان منجر به افزایش فشارهای روانی بر کارکنان درمانی از جمله پرستاران می‌شود. مواجهه با افراد رنجور و بیماری‌های لاعلاج و مرگ، شغل پرستاری را در رده مشاغل پراسترس قرار داده است. از طرفی دیگر پرستاران به دلیل مواجه با استرس‌های طولانی مانند فشار کاری بالا، حمایت اجتماعی کم، مرگ و میر بیماران، شیفت‌های طولانی و ... نسبت به سایر مشاغل دیگر دچار سندرومی به نام فرسودگی شغلی می‌شوند. فرسودگی شغلی ناشی از استرس‌های طولانی مدت در محیط کار است.»

یافته‌ها نشان می‌دهد:« فرسودگی شغلی یک سندروم روانشناختی است که بیشتر در مشاغلی دیده می‌شود که فرد ساعت زیادی را در تماس با اشخاص دیگر سپری می‌کند. خستگی هیجانی محوری ترین علامت این سندروم است. زمانی که فرد دچار خستگی هیجانی می‌شود، احساس می‌کند که تحت فشار قرار دارد و منابع هیجانی او تخلیه شده است. از طرفی دیگر، هنگامی که مسخ شخصیت اتفاق می‌افتد، فرد به اشخاصی که دریافت کنندگان خدمات مراقبتی هستند، پاسخ منفی می‌دهد. کاهش احساس کفایت شخصی زمانی اتفاق می‌افتد که احساس شایستگی و درگیری فرد با مردم کاهش می‌یابد.»

محققان می‌گویند:«‌ افت کیفیت مراقبت از بیمار می‌تواند از پیامدهای ناگوار فرسودگی شغلی پرستاران باشد. زمانی که پرستار دچار فرسودگی شغلی می‌شود بیمار از توجه و مراقبت کافی محروم مانده و فردیت حقوق انسانی او زیر سوال می‌رود. علاوه بر این،‌ فرسودگی پرستاران موجب ایجاد خسارات اقتصادی مانند غیبت فراوان از کار می‌شود که در نهایت منجر به کاهش عملکرد بیمارستان می‌شود.نتایج متفاوت شیوع فرسودگی شغلی در کشورها و بیمارستان‌های مختلف می‌تواند ناشی از چندین دلیل باشد. یکی از آن دلایل می‌تواند ناشی از تفاوت‌های کاری پرستاران در بیمارستان‌های مناطق مختلف باشد. مهم‌ترین منبع تنش‌زا و فرسودگی شغلی  پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه محیط فیزیکی و مسئولیت بوده است. از طرفی فشار کاری بالا مهم‌ترین عامل شیوع فرسودگی شغلی پرستاران بوده است.»

در ادامه این پژوهش آمده است:« کاهش فشار کاری پرستاران می‌تواند یکی از راه‌های کاهش فرسودگی شغلی در پرستاران باشد. عواملی نظیر کمبود منابع ضروری و حجم بالای کار به عنوان شایع‌ترین عامل استرس زا و فرسودگی شغلی در پرستاران بوده است که مهم‌ترین عامل پیشگیری از فرسودگی شغلی حمایت مدیریتی عنوان شده است.همچنین سن با خستگی هیجانی و مسخ شخصیت همبستگی منفی دارد و پرستاران جوان‌تر از سطوح بالاتری از خستگی هیجانی و مسخ شخصیت رنج می‌برند، به گونه‌ای که ممکن است افراد با سن و سابقه کاری کم به دلیل فقدان تجربه کافی و ترس از خطا درموارد اورژانسی دچار استرس بیشتر و در نتیجه احساس کفایت شخصی کمتری شوند. به طور کلی ایجاد فرسودگی شغلی در پرستاران مانع ارتقای شغلی و نیل به اهداف مرتبط با شغل آن‌ها می‌شود و زندگی فردی پرستاران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»

بر اساس نتایج این پژوهش « با توجه به شیوع فرسودگی شغلی در پرستاران و عواقب آن ضروری است که برنامه ریزان و سیاستگذاران سلامت با اتخاذ روش‌ها و تکنیک‌های مناسب نظیر افزایش امکانات رفاهی، تامین نیروی انسانی، تجدید نظر در شرح وظایف رده‌های مختلف پرستاری، حمایت مدیران و افزایش میزان مشارکت پرستاران در فرآیند تصمیم گیری، افزایش جلسات گفتگو بین مدیران و پرستاران و آموزش مهارت‌های حل مسئله به پیشگیری از این پدیده اقدام کنند.»

این پژوهش در شماره دهم مجله سلامت و بهداشت منتشر شده است.