بزرگنمايي:

راه ترقی - وطن امروز / متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
محمد عنایتی‌نجف‌آبادی | دولت تدبیر و امید در حالی از مسکن مهر انتقاد می‌کرد که حالا پس از 6 سال بی‌عملی در عرصه تولید انبوه مسکن، می‌خواهد 400 هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی، با تسهیلاتی با سود 18 درصدی بسازد؛ طرحی که امیدی برای آن نیست تا سقفی را برای مردم ایجاد کند. به گزارش «وطن امروز»، طرح مسکن مهر با همه ایراداتی که به آن وارد بود، توانست میلیون‌ها نفر را صاحب خانه کند اما وقتی دولت یازدهم روی کار آمد این طرح را دستاورد دولت قبل دانست و قدمی برای اصلاح این طرح برنداشت و پیشرفت آن هم عملا متوقف شد. کار تا آنجا پیش رفت که عباس آخوندی، وزیر وقت مسکن آن را مزخرف خواند. رئیس‌جمهور هم در تازه‌ترین اظهارات خود این طرح را از کنایه‌های خود بی‌نصیب نگذاشت و عنوان کرد: «دولت قبل برای تولید انبوه مسکن دست در جیب مردم کرد و 5/1 میلیون واحد مسکونی رها شده در بیابان را روی دست ما قرار داد».
با رفتن آخوندی، دولت فهمید حل مشکل مسکن تنها با تحریک تقاضا یعنی اعطای وام خرید حل نمی‌شود و در حال حاضر و در شرایطی که کمتر از 2 سال به پایان دولت تدبیر باقی مانده، وزارت راه‌وشهرسازی تصمیم به احداث 400 هزار واحد مسکونی در قالب مسکن ملی گرفته است؛ طرحی که پس از رسانه‌ای شدن، همگان را به یاد طرح مسکن مهر انداخت اما توجه به ساختار طرح اقدام ملی مسکن و طرح مسکن مهر مشخص می‌کند این دو طرح تولید انبوه مسکن تفاوت‌های بنیادی با هم دارند.
* 400 هزار بزرگ‌تر است یا 4 میلیون
یکی از آشکار‌ترین تفاوت‌های طرح اقدام ملی و طرح مسکن مهر در نگاه اول و با توجه به تعداد واحدهای مسکونی مد نظر در هر طرح هویدا می‌شود. پروژه مسکن مهر منجر به صاحب‌خانه شدن 4 میلیون نفر از خانوارهای بدون مسکن شد، این در حالی است که در طرح اقدام ملی، خانه‌دار کردن تنها 400 هزار خانوار مدنظر قرار گرفته است. ساخت 400 هزار واحد مسکونی در شرایطی مطرح شده است که بازار ساخت و ساز مسکن رکودی 6 ساله را تجربه کرده و در حال حاضر نیاز به ساخت 2 میلیون واحد مسکونی در هر سال حس می‌شود. طبیعی است که ساخت 400 هزار واحد مسکونی آن هم در 2 سال، تطابقی با نیاز فعلی بازار مسکن نداشته باشد. نیاز به ساخت سالانه 2 میلیون واحد مسکونی با توجه به تعداد خانوارهای بدون مسکن، تقاضاهای جدید ناشی از ازدواج، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و ذخیره طبیعی مسکن و بنا بر آمار به دست آمده از سرشماری سال 1395 مطرح می‌شود.
* پیش‌پرداخت هنگفت
یکی دیگر از تفاوت‌های طرح اقدام ملی مسکن و مسکن مهر در جامعه هدف 2 طرح نهفته است. در همین راستا، محمد اسلامی، وزیر راه‌وشهرسازی ضمن عنوان اینکه طرح اقدام ملی برای اقشار متوسط رو به بالا طراحی شده است، گفت: «همه برای خانه‌دار شدن یک دوره فشار را تحمل کردند و نمی‌شود که خانه‌دار شد ولی به خودمان فشار نیاوریم، بنابراین قشر متوسط برای خانه‌دار شدن به خود فشار بیاورد».
به استناد صحبت‌های وزیر راه‌وشهرسازی در طرح اقدام ملی با توجه به پرداخت اولیه 30 درصد از هزینه ساخت هر واحد، دهک‌های درآمدی متوسط برای خانه‌دار شدن باید متحمل فشار مضاعف شوند. در شهرهای اطراف تهران، متقاضیان حداقل باید 45 تا 100 میلیون تومان آورده داشته باشند. یعنی کسانی که اکنون مستاجر هستند باید رهن منزلی را که در آن زندگی می‌کنند برای ثبت‌نام در طرح مسکن ملی بپردازند و عملا این قشر برای ثبت‌نام در طرح مسکن ملی ناکام خواهد ماند.
این در حالی است که در پروژه مسکن مهر نیاز به آورده اولیه از سوی مردم نبود و کل هزینه مسکن در قالب تسهیلات مالی‌، توسط متقاضی پرداخت می‌شد. در حقیقت جامعه هدف در مسکن مهر با توجه به تنوع شیوه‌های تامین مالی و روش‌های ساخت، همه دهک‌های درآمدی را شامل می‌شد.
* سود نجومی تسهیلات در مقابل وام قرض‌الحسنه
به استناد جزئیات ارائه شده توسط متولیان طرح اقدام ملی مسکن، متقاضیان خرید در این طرح، با توجه به موقعیت مکانی خود می‌توانند از تسهیلات بانک‌ها تا سقف 100 میلیون تومان با سود 18 درصد و دوره بازپرداخت 12 ساله بهره ببرند. با توجه به اینکه سود تسهیلات ارائه شده در طرح اقدام ملی با استفاده از شیوه پلکانی محاسبه می‌شود، متقاضیان واحدهای مسکونی این طرح ملزم به بازپرداخت مبلغ نجومی 336 میلیون تومان برای تسهیلات 100 میلیونی هستند. در شرایطی که متقاضیان طرح اقدام ملی با پرداخت سود 236 میلیون تومانی مواجه هستند، خانوارهایی که در قالب پروژه مسکن مهر صاحب خانه شدند، موفق به اخذ تسهیلات قرض‌الحسنه 30 میلیون تومانی با سود متغیر 4، 7 و 9 درصد شده‌اند.
* مسکن پایان باز
طرح مسکن مهر از سال 85 آغاز شد و دولت وقت زمان پایان این طرح را 5 سال اعلام کرده و سال 1390 را به عنوان سال پایانی تکمیل و تحویل مسکن به متقاضیان قرار داده بود و توانست تا پایان دولت 5/3 میلیون واحد را به متقاضیان تحویل دهد. طرح مسکن ملی در 2 سال پایانی دولت دوازدهم آغاز به کار کرده و دولت وعده داده تا پایان دولت واحدها را به متقاضیان تحویل خواهد داد. این وعده در حالی است که دولت در 6 سال نتوانست واحدهای ناقص مسکن مهر را تکمیل کند. بیم آن می‌رود که این دولت برود و کسانی که در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند، بی‌خانه بمانند. ساخت 400 هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی مسکن، در حالی ذهن همگان را به سمت مسکن مهر سوق می‌دهد که این طرح در جزئیات هیچ شباهتی به مسکن مهر ندارد. در حقیقت پس از 6 سال رکود محض در عرصه تولید انبوه مسکن، شرایطی که دولت تدبیر و امید برای صاحب ‌خانه شدن مردم به وجود آورده به مراتب دشوارتر از طرح مسکن مهر است.