بزرگنمايي:

راه ترقی- پژوهشگران "دانشگاه لایپزیگ"(Leipzig University) و "انجمن ماکس پلانک"(MPG) آلمان در یک آزمایش تلاش کرده‌اند تا روند شکل‌گیری سیستم ارتباطی جدید را شبیه‌سازی کنند. آنها در این آزمایش، به نتایج جالبی دست یافتند. این آزمایش نشان داد که حتی کودکان مقطع پیش دبستانی نیز می‌توانند به صورت خودجوش سیستم‌های ارتباطی را شکل دهند که ویژگی‌های اصلی زبان طبیعی را دارد.

نحوه شکل‌گیری زبان‌های جهان، یک راز بزرگ است. با توجه به این که ممکن است شکل‌گیری یک زبان، به هزار سال زمان نیاز داشته باشد، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه افراد ناشنوا می‌توانند یک زبان اشاره جدید را به صورت خودجوش ایجاد کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند هنگامی که افراد ناشنوای غریبه گردهم می‌آیند، در زمان کوتاهی می‌توانند با زبان اشاره خود با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

یکی از واضح‌ترین نمونه‌ها در این مورد، زبان اشاره نیکاراگوئه‌ای است که در سال 1980 ظهور کرد. کودکان، نقش مهمی را در ابداع این زبان‌های جدید بر عهده دارند اما نحوه شکل‌گیری چنین زبان‌هایی، به طور دقیق ثبت نشده است.

پژوهشگران دانشگاه لایپزیگ و انجمن ماکس پلانک در مجموعه بررسی‌های خود تلاش کردند تا این فرآیند را به صورت دقیق بازسازی کنند. در هر حال، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان کودکان را وادار کرد تا بدون صحبت کردن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. پژوهشگران برای بررسی این پرسش و پاسخ دادن به آن، از نرم‌افزار "اسکایپ" (Skype) استفاده کردند.

پژوهشگران در این بررسی، از کودکان خواستند تا در اتاق‌های متفاوتی بمانند و با کمک نرم‌افزار اسکایپ با هم ارتباط برقرار کنند. پس از آشنایی مختصر کودکان با این سیستم، پژوهشگران ناگهان صدا را خاموش کردند و به تماشای کودکان پرداختند که سعی داشتند روش جدیدی به جز صحبت کردن را برای ارتباط با یکدیگر پیدا کنند.

کودکان در این بررسی باید تلاش می‌کردند تا یک تصویر با نقوش گوناگون را طی یک بازی توصیف کنند. آنها توانستند با ارائه حالت خاصی برای هر عملکرد، به سرعت راه حلی به جای صحبت کردن ارائه دهند.

پژوهشگران، کودکان را بارها با تصاویر جدیدتر و انتزاعی‌تر به چالش کشیدند. برای مثال، یک کاغذ سفید را به عنوان تصویر ارائه دادند. تقلی و ارائه یک حرکت خاص برای توصیف هیچ‌چیز، کار بسیار دشواری است.

پژوهشگران، عملکرد کودکان را این گونه توصیف کردند: فرستندگان ابتدا تلاش کردند تا گونه‌های متفاوتی از حالت‌های متفاوت ارائه دهند اما طرف مقابل نمی‌توانست منظور او را درک کند. در هر حال، هر دو طرف صحبت توانستند در مدت کوتاهی، نشانه‌ای را برای مفاهیم انتزاعی ابداع کنند. تصاویر ارائه شده، به تدریج پیچیده‌تر شدند و کار کودکان هم دشوارتر شد. برای مثال، آنها برای نشان دادن تعامل میان دو حیوان، نشانه‌های جداگانه‌ای را ابداع کردند و سپس به ادغام کردن آنها پرداختند.

بر اساس این پژوهش می‌توان، شکل‌گیری زبان را این گونه توصیف کرد؛ انسان‌ها ابتدا نشانه‌هایی را ابداع می‌کنند که شبیه به اشیا و عملکردهای گوناگون هستند. وجود یک تجربه مشترک میان طرفین صحبت پیش از این مرحله، ضروری است. دو طرف با تقلید از یکدیگر، از نشانه‌های یکسانی برای توصیف هر جسم استفاده می‌کنند؛ در نتیجه نشانه‌ها به تدریج معنای بینافردی و متعارف به خود می‌گیرند. ارتباط میان نشانه‌ها و اجسام، به تدریج انتزاعی‌تر می‌شود و معنای خاص‌تری به خود می‌گیرد.

قابل توجه‌ترین جنبه پژوهش‌های اخیر این است که نشان می‌دهد این فرآیندها را می‌توان تحت شرایط کنترل‌شده و طی 30 دقیقه، مورد بررسی قرار داد.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که ارتباط نمی‌تواند به واژه‌ها محدود شود. هنگامی که هیچ راهی برای استفاده از زبان متداول وجود نداشته باشد، انسان‌ها راه دیگری را برای انتقال پیام خود پیدا می‌کنند. این پدیده، پایه‌های ابداع زبان‌های جدید را شکل می‌دهد.

این پژوهش، در مجله "Proceedings of the National Academy of Sciences" به چاپ رسید.