بزرگنمايي:

راه ترقی - وطن امروز / « فرش قرمز زیر پای میهمان نامرئی! » عنوان یادداشت امروز در روزنامه وطن امروز به قلم نوید مؤمن است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان پس از برگزاری نشست وین، از پیوستن 6 کشور سوئد، نروژ، دانمارک، هلند، بلژیک و فنلاند به اینستکس استقبال کرد و در این‌باره اظهار داشت: «یکی از راه‌حل‌های پیش رو، بحث اینستکس است. اینستکس به مراحل پایانی خود نزدیک شده و 6 کشور جدید نیز به آن ملحق شده‌اند و درباره اینستکس و اینکه چگونه می‌تواند در آینده روابط تجاری ایران و اروپا نقش ایفا کند، بحث مفصلی صورت گرفت».
آقای عراقچی در حالی از «اینستکس» به مثابه یک «راه‌حل» یاد می‌کند که این ساختار، در بهترین حالت ممکن و حتی اگر به صورت صددرصدی عملیاتی شود، صرفا حکم یک «مجرا» یا « ساختار» را دارد نه «هدف» و «راه‌حل»! به عبارت بهتر، اینستکس صرفا ساختار و مجرایی است که مبادلات مالی شرکت‌های اروپایی با ایران (آن هم در صورتی که شرکت‌های اروپایی اراده کنند) می‌تواند در قالب و چارچوب آن صورت گیرد. در اینجا اصل معضل، یعنی عدم همکاری شرکت‌های بزرگ و متوسط اروپایی با ایران (به دلیل ترس از تحریم‌های تبعی آمریکا) به قوت خود باقی است، ضمن آنکه شرکت‌های کوچک و بعضا وابسته به دولت‌های اروپایی نیز به صورت کاملا محدود و تعریف‌شده، تنها حاضرند بخش اندکی از ظرفیت‌های تجاری خود را در این مجرای اقتصادی به گردش درآورند.
بدون شک مقامات وزارت امور خارجه کشورمان بخوبی آگاهند «اینستکس» نه‌تنها حکم یک «راه‌حل اروپایی» برای بهره‌مندی جمهوری اسلامی ایران از فواید حداقلی برجام را ندارد، بلکه اسم رمز «تروئیکای اروپایی» برای خرید زمان و پیشبرد تاکتیک خطرناک «پیچیده‌سازی صحنه بازی» محسوب می‌شود. متعاقب خروج «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، اتحادیه اروپایی بویژه تروئیکای اروپایی یعنی 3 کشور‌ انگلیس، آلمان و فرانسه، بعدها با بیانیه‌ای در بروکسل، موارد یازده‌گانه را اعلام و تعهد دادند به آن عمل کرده و نیاز‌های ایران مانند تراکنش‌های مالی که مطابق برجام پیش‌بینی شده بود یا موضوعات مربوط به حوزه بیمه، صادرات و واردات را برطرف کنند. هم‌اکنون در اواخر سال 2019 محصول آن همه تعهد اروپا، در قالب ساختاری نامتوازن و مبهم به نام «اینستکس» تبلور یافته است. نکته قابل تامل اینکه اروپا همین ساختار قطره‌چکانی را نیز عملیاتی نکرده! این موضوع صرفا منبعث از ناتوانی اروپا نیست، بلکه انعکاسی از بدعهدی‌های اتحادیه اروپایی بوده و می‌توان گفت این «عدم تعهد» هدفمند و برخاسته از مناسبات پنهانی است که بین تروئیکای اروپایی و ایالات متحده وجود دارد.
باید این حقیقت را پذیرفت که «اینستکس» نه تنها یک «راه‌حل»، بلکه در عمل یک مجرای عملیاتی «موثر» نیز جهت برطرف کردن نیازهای حداقلی تجاری کشورمان محسوب نمی‌شود. متاسفانه برخی- ساده‌لوحانه!- تصور می‌کردند بعد از خروج ترامپ از برجام شکاف عمیقی بین آمریکا و اروپا رخ دهد، در حالی که رصد رفتار اروپا پس از آن نشان داد در حوزه دیپلماسی پنهان و در مواجهه با ایران، نوعی تفاهم یا به تعبیر درست‌تر، «همیاری» و «هم‌پوشانی» میان واشنگتن و تروئیکای اروپایی‌وجود دارد. این اقدام در قالب استراتژی مهار همه‌جانبه ایران تعریف و تاکتیک‌هایی که اتحادیه اروپایی با همکاری و تایید آمریکا در این بازی تعیین کرده، کاملا مشخص است. در اینجا ما با استراتژی «مهار همه‌جانبه ایران قدرتمند» و در ذیل آن، تاکتیک «پیچیده‌سازی صحنه بازی» مواجه هستیم.
واقعیت امر این است که اتحادیه اروپایی با مانور برنامه‌ریزی‌شده بر روی کلیدواژه «اینستکس»، تاکنون از کشورمان زمان خریده است. اصرار مقامات فرانسوی بر روی کاربردی و عملیاتی بودن ساختار اینستکس، مصداق عینی «آدرس‌دهی کاذب به افکار عمومی» از سوی غرب محسوب می‌شود. حداقلی‌ترین انتظار ممکن این است که وزارت امور خارجه کشورمان، تکمیل‌کننده این بازی مقامات اروپایی نباشد! اظهارات اخیر آقای عراقچی و به طور کلی استقبال وزارت امور خارجه از پیوستن 6 کشور اروپایی به ساختاری که هنوز «نامرئی» بوده و در کارآمدی آن ده‌ها ابهام نقطه‌ای و ساختاری وجود دارد، اساسا قابل قبول نیست.
مسؤولان دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان نباید در این‌باره فرمایشات رهبر حکیم انقلاب را ‌فراموش کنند. معظم‌له در همان روزهای ابتدایی خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و زمانی که اروپاییان سخن از حفظ برجام به میان می‌آوردند، تاکید فرمودند: «ما باید از طرف مقابل تضمین بگیریم؛ تعهد صرف طرف اروپایی کافی نیست».
بدون شک در ماورای ساختار «اینستکس» نه‌تنها تضمینی در راستای تامین منافع حداقلی کشورمان در برجام وجود ندارد، بلکه حتی تعهدی از سوی طرف اروپایی که در آینده بتوان به‌واسطه عدم اجرایی شدن آن تروئیکا را مورد بازخواست قرار دارد متصور نیست! بهتر است در چنین شرایطی مسؤولان وزارت امور خارجه کشورمان از پهن کردن فرش قرمز برای «میهمان نامرئی اروپایی» اجتناب کنند!