بزرگنمايي:

راه ترقی - ایسنا / متن پیش رو در ایسنا منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
"روی هم رفته، هزینه حدود 18 سال جنگ آمریکا در افغانستان بیش از دو تریلیون دلار خواهد بود. آیا این پول به درستی هزینه شد؟ اندک مدرکی دال بر آن وجود دارد."
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی می‌نویسد، طالبان کنترل بیشتر قسمت‌های افغانستان را در دست دارد. افغانستان همچنان یکی از بزرگترین ارسال‌کنندگان مهاجر و پناهجو به جهان است. بیش از 2400 سرباز آمریکایی و بیش از 38 هزار غیرنظامی افغان کشته شده‌اند. گرچه شرایط زندگی به ویژه در شهرهای افغانستان ارتقا یافته، فرصت‌های آموزشی رشد کرده، دختران بسیاری اکنون به مدرسه می‌روند و نهادهای دموکراتیک ساخته شده است، اما تمامی این‌ها در بهترین حالت، سست و متزلزل هستند.
براساس ارزیابی‌های "هزینه‌های پروژه جنگ" در دانشگاه براون بررسی می‌کنیم که ایالات متحده چه میزان در بخش‌های مختلف این جنگ هزینه کرده است و آیا این هزینه‌ها به اهدافشان دست یافته‌اند یا خیر.
1.5 تریلیون دلار برای راه‌اندازی جنگ
زمانی که جورج بوش، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا اولین اقدام نظامی در افغانستان را پس از حملات القاعده در سال 2001 اعلام کرد، گفت هدف ایجاد اختلال در عملیات‌های تروریستی و حمله به طالبان است. هجده سال بعد، طالبان قوی‌تر شده است. آن‌ها اعضای نیروی امنیتی افغان را می‌کشند که گاهی تعداد آن‌ها در هر هفته به صدها تن می‌رسد و نیروهای دولتی را تقریبا در هر رویارویی مهمی شکست می‌دهند؛ جز زمانی که حمایت هوایی چشمگیر آمریکا علیه آن‌ها استفاده شود.
رهبری ارشد القاعده به پاکستان رفته است، اما این گروه حضورش را در افغانستان حفظ کرده و به شاخه‌هایی در یمن، شمال آفریقا، سومالی و سوریه گسترش یافته است. هزینه 1.5 تریلیون دلاری در این جنگ همچنان مبهم است اما وزارت دفاع برنامه حدود سه سال اخیر را از حالت محرمانه خارج کرده است. بیشتر مبالغی که در این تفکیک مالی ذکر شده است (حدود 60 درصد در هر سال) صرف اموری مانند آموزش، سوخت، خودروهای زرهی و تاسیسات شده است. حمل و نقل از جمله از طریق دریایی و هوایی حدود هشت درصد یا 3 میلیارد دلار تا 4 میلیارد دلار در هر سال را به خود اختصاص می‌دهد.

10 میلیارد دلار برای مبارزه با مواد مخدر
بازرس کل ویژه برای بازسازی افغانستان (سیگار) سال گذشته در گزارشی از تلاش‌های "ناکام" در راه مبارزه با مواد مخدر سخن گفت. با وجود صرف میلیاردها دلار در راه مبارزه با کشت خشخاش، افغانستان منبع 80 درصد از تولید تریاک غیرقانونی در جهان است.
آمارهای سازمان ملل متحد از 1996 تا 2001 (در دوران حاکمیت طالبان) نشان می‌دهد، افغانستان پیش از جنگ تقریبا به طور کامل تولید تریاک را ریشه‌کن کرده بود. امروز کشت تریاک یکی از منابع مهم درآمدزایی و اشتغال و همچنین منبع درآمدی برای طالبان شده است. به غیر از هزینه‌های جنگ، این بزرگترین فعالیت اقتصادی افغانستان است.

87 میلیارد دلار برای آموزش نیروهای ارتش و پلیس افغان
نیروهای افغان نمی‌توانند از خودشان حمایت کنند. یکی از مهمترین اهداف آمریکا، آموزش هزاران نیروی افغان بوده است. بیشتر هزینه‌های آمریکا صرف تامین اعتبار در راستای حمایت از نیروهای ارتش و پلیس افغانستان از طریق تجهیرات، آموزش و منابع مالی شده است. اما هیچکس در افغانستان، نه ارتش آمریکا و نه مشاوران ارشد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان، فکر نمی‌کنند که نیروهای نظامی افغانستان بتوانند از خودشان پشتیبانی کنند.
ارتش افغانستان به ویژه از افزایش شمار تلفات و فرار نیروها رنج می‌برد و این بدین معناست که آن‌ها باید نیروهای جدیدی تربیت کنند که هر سال دست‌کم یک سوم کل نیروهای آن‌ها می‌شود.
باراک اوباما، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا تلاش داشت تا مسوولیت کامل را تا اواخر 2014 به افغان‌ها واگذار کند و تعداد نیروهای آمریکایی را تا 2016 کاهش دهد. اجرای این طرح زمانی لغزش پیدا کرد که طالبان به سرعت وارد عمل شد و در عملیات‌های میدانی پیشروی نشان داد. ارتش آمریکا مجبور شد تا نخست‌، باراک اوباما و بعد دونالد ترامپ را برای تقویت نیروها متقاعد کند. حدود 14 هزار نیروی آمریکایی (طبق آمارهای همین ماه) در این کشور حضور دارند.

24 میلیارد برای توسعه اقتصادی
اکثر افغان‌ها همچنان در فقر زندگی می‌کنند. هزینه‌های مرتبط با جنگ، تقریبا حجم اقتصاد افغانستان را از سال 2007 دو برابر کرده است. اما این به معنای تبدیل آن به یک اقتصاد سالم نبوده است. یک چهارم از افغان‌ها، یا بیشتر از آن، بیکار هستند و دستاوردهای اقتصادی از سال 2015 که حضور نظامی بین‌المللی کمرنگ شد، کاهش یافت.
براساس گزارش شفافیت بین‌المللی که یک گروه ضد فساد است، سرمایه‌گذاران خارجی هنوز با فساد افغانستان که جزو وخیم‌ترین‌ها در جهان است، مشکل دارند و حتی شرکت‌های افغان به دنبال کارگران ارزان‌تر از هند و پاکستان هستند.
امیدها به خودکفایتی در بخش معدن که طبق برآورد پنتاگون ارزش آن به یک تریلیون دلار می‌رسد، کاهش یافته است. شرکت‌های اندکی از چین و دیگر نقاط سرمایه‌گذاری در بخش معدن را آغاز کرده‌اند اما ضعف امنیتی و زیرساختی مانع از هرگونه دستاورد چشمگیر شده است.
30 میلیارد دلار برای برنامه‌های بازسازی
بیشتر اعتبارات اختصاص‌یافته در فساد از بین رفته و پروژه‌ها ناکام مانده‌اند. مالیات‌دهندگان آمریکایی از تلاش‌ها برای بازسازی حمایت کرده‌اند که شامل صلحبانی، کمک به آوراگان و کمک به سیل زدگان، زلزله زدگان و دیگران می‌شود. براساس یافته‌ این بازرس کل، بیشتر این اعتبار در برنامه‌هایی که درک نادرستی از آن‌ها وجود داشته یا فساد، به هدر رفته است.
دلارهای آمریکایی صرف ساخت بیمارستان‌هایی شد که هرگز هیچ بیماری را درمان نکردند، صرف ساخت مدارسی شد که به هیچ دانش‌آموزی درس ندادند و گاهی اصلا مدرسه‌ای شکل نگرفت و صرف ساخت پایگاه‌های نظامی‌ای شد که از دید افغان‌ها بی‌استفاده بوده و بعدا تعطیل شدند.
بازرس کل در امور بازسازی افغانستان 15.5 میلیارد دلار اسراف، جعل و سوءاستفاده در تلاش‌های بازسازی در افغانستان را بین سال‌های 2008 تا 2017 مستند کرده است. به لطف هزینه‌های آمریکا، افغانستان شاهد ارتقای وضعیت بهداشت و آموزش خود شده است اما آن‌ها در مقایسه با هنجارهای بین‌المللی اندک هستند. مرگ و میر مادران افغان همچنان بالاترین میزان را در جهان به خود اختصاص داده است و امید به زندگی در پایین‌ترین سطح است. اکثر دختران یا مدرسه نمی‌روند یا آموزش اندکی دریافت می‌کنند و وضعیت آموزشی برای پسران هم ضعیف است.
500 میلیارد دلار برای بهره
این جنگ با پول قرضی تامین مالی شده است. برای تامین مالی هزینه‌های این جنگ، ایالات متحده وام‌های سنگینی دریافت کرده است و تا 2023 بیش از 600 میلیارد دلار بهره آن وام‌هاست. بازپرداخت مابقی این بدهی سال‌ها زمان نیاز دارد. علاوه بر بیش از دو تریلیون دلاری که دولت آمریکا تاکنون در این جنگ هزینه کرده است، هزینه‌های بدهی و درمانی در آینده هم ادامه خواهند داشت.
1.4 تریلیون دلار تا 2059 برای کهنه‌سربازان جنگ‌های پسا 11 سپتامبر
هزینه‌های درمانی و معلولیت برای چندین دهه ادامه خواهد داشت. بیش از 350 میلیارد دلار فعلا صرف امور پزشکی و مراقبت از معلولان جنگی برای کهنه‌سربازان در جنگ‌های عراق و افغانستان شده است. کارشناسان می‌گویند، بیش از نیمی از آن هزینه متعلق به امور افغانستان است. مبلغ نهایی نامشخص است اما کارشناسان چندین تریلیون دلار دیگر هزینه طی 40 سال آتی را پیش‌بینی می‌کنند که با توجه بالا رفتن سن کهنه‌سربازان و نیاز آن‌ها به خدمات بیشتر، لازم می‌شود.