بزرگنمايي:

راه ترقی- اعتیاد یک بیماری است که به دلایل متعددی به‌صورت فزاینده‌ در میان اقشار گوناگون مردم در حال گسترش است و همه روزه شاهد گرفتار شدن طیف وسیعی از فرزندان این مرز و بوم در دام این بلای خانمان‌سوز هستیم.

در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها و جوانان بتواند بیش از هر اقدام دیگری به پیشگیری و کاهش این معضل اجتماعی کمک کرده و از اثرات تخریبی آن بکاهد.

توصیه‌هایی خطاب به والدین

والدین گرامی، بسیاری از نوجوانان اعتیاد را در منزل دوستانشان آغاز کرده‌اند. آیا فکر کرده‌اید فرزند شما اکنون کجاست؟ چه می‌کند و با چه کسی است؟ تا این لحظه برای پیشگیری از اعتیاد فرزندان خود چه برنامه‌هایی داشته‌اید؟ باید درباره اعتیاد و خطرهای آن آموزش‌های لازم را کسب کرده و صریح و بی‌پرده با نوجوان خود متناسب با سن تقویمی، شخصیتی و عقلی او حرف بزنند.

1- اگر مصرف سیگار فرزندتان را پذیرفته‌اید، برای اعتیاد او به مواد خطرناک‌تر آماده باشید.

2- اگر به سوالات فرزندتان درباره موادمخدر و روانگردان‌ها پاسخ صحیح ندهید، آنها پاسخ غلط را از دوستانشان خواهند آموخت.

3- اگر نوجوان شما سیگار می‌کشد نسبت به خطر اعتیاد او هوشیار باشید. حدود نیمی از معتادان کشور، مصرف مواد را بین 15 تا 22 سالگی آغاز کرده‌اند. فرزند شما اکنون چند ساله است؟

4- برای محافظت فرزندان از اعتیاد، نه آزادی و نه سخت‌گیری بلکه نظارت و حمایت دائمی راهگشا است. آیا می‌دانید بسیاری از معتادان فعلی، همان دانش آموزان ترک تحصیلی گذشته هستند. افت تحصیلی، ترک تحصیل و بیزاری از مدرسه و محیط آن، از عوامل خطر مصرف مواد  در نوجوانان است.

 5- والدینی که مواد را به صورت آزمایشی و تفننی مصرف می‌کنند فرزندان خود را در خطر مصرف دائمی مواد قرار می‌دهند.

6- درباره عوارض و پیامدهای ناشی از سوءمصرف موادمخدر و روان‌گردان‌ها صریح و بی‌پرده با نوجوان خود گفتگو کنید. آیا می‌دانید می‌بایست حداقل روزانه 30 دقیقه از وقت خود را برای ارتباط موثر با فرزند خود اختصاص دهید.

7- به خاطر بسپاریم داشتن عزت نفس بالا، مانعی جدی در برابر مصرف موادمخدر و روانگردان‌ها است. اعتماد به نفس، مانع از لغزش جوانان در مقابل وسوسه دوستان ناباب برای مصرف مواد مخدر می‌شود.

8- حفظ روابط محبت‌آمیز درمیان اعضای خانواده یکی از موارد مهم در پیشگیری از اعتیاد است. آیا می‌دانید کودکان کم‌تحرک و بی‌نشاط کاندیدای اعتیاد هستند در حالی که با مقداری صرف وقت می‌توانید فضای مناسبی را برای بازی و رشد آنان فراهم آورید. در واقع وجود صمیمیت و محبت در بین اعضای خانواده مانع از گرایش جوانان به مصرف موادمخدر می‌گردد.

9- نتایج مطالعات نشان می‌دهد نوجوانانی که با والدین خود رابطه صمیمی و عمیق دارند، کمتر به سمت سوءمصرف موادمخدر و روان‌گردان‌ها گرایش پیدا می‌کنند.

10- شرکت نکردن در مجالس اعتیاد، تاثیر بسزایی در پیشگیری از اعتیاد دارد.

11- تقویت و گسترش آموزه‌های دینی و اخلاقی در خانواده، مصونیت فرزندانمان را در جامعه در مقابل انواع آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، تضمین می‌کند.

12- قهرمانی و پهلوانی در ورزش در پرتو سلامت جسمانی، روانی و اخلاقی حاصل می‌شود. برای سلامت جسمی و روانی کودک خود و جهت جلوگیری از بروز اعتیاد وقت کافی برای تفریح و ورزش کودکان به وجود آورید. سلامتی، نشاط و امنیت، پیام اصلی جام جهانی فوتبال است و این مهم در جهانی عاری از موادمخدر امکان پذیر است.

13- مصرف موادمخدر و روانگردان‌ها تخریب کننده دنیای آروزهای فرزندانمان است. امید به آینده‌ای درخشان با پرهیز از مصرف موادمخدر و روانگردان‌ها محقق می‌شود لذا از موادمخدر دوری کنید.

14- اعتیاد زلزله‌ای خاموش است که با قدرت تخریب چندین برابری، خسارات هنگفتی را به فرد، خانواده و جامعه وارد می‌سازد. همه می‌دانند اعتیاد بد است. پس چرا بعضی افراد معتاد می‌شوند؟ آگاه باشید فقدان مهارت‌های لازم موجبات آسیب‌پذیری فرزندان را فراهم خواهد کرد.

15- مدرسه اصلی‌ترین محیط هدف برای اجرای برنامه های آموزش پیشگیری اولیه از اعتیاد است. نوجوانانی که مواد مصرف می‌کنند غالبا مشکلات رفتاری دارند، عملکرد تحصیلی‌شان ضعیف است و ممکن است ترک تحصیل کنند. اینگونه نوجوانان در خطر خشونت و بیماری‌های عفونی هستند.

16- فرزندان خانواده‌های سخت‌گیر، بی‌تفاوت، گسسته و پریشان در لب پرتگاه آسیب‌های اجتماعی ناشی از موادمخدر و روان‌گردان‌ها هستند. تقویت انواع مهارت‌های زندگی در جوانان و خانواده، موجب کاهش مخاطرات و آسیب‌های اجتماعی بالاخص اعتیاد در جامعه می‌شود.

17- در یک خانواده سالم، ضروری است که والدین در کنار فرزندان باشند، برای آنان وقت و انرژی بگذارند و برکارها و فعالیت های آن‌ها نظارت و سرپرستی داشته باشند. والدین نوجوانانی که نسبت به مصرف مواد دغدغه دارند، فرزند آنها کمتر به سمت مصرف مواد خواهد رفت.

18- تحقیقات نشان می‌دهد نظارت والدین می‌تواند از مصرف مواد توسط نوجوان جلوگیری نماید. برای پیشگیری  از مصرف مواد توسط نوجوانان و جوانان هیچ سلاح جادویی وجود ندارد، اما والدین می‌توانند با صحبت کردن درباره خطرات مصرف حشیش، شیشه و هروئین فشرده اکستیسی، با فرزندشان بسیار تاثیرگذار باشند.  

19- اغلب معتادان مواد را نخستین بار در جمع دوستان مصرف کرده اند؛ دوستان فرزندانتان را بشناسید. درهای ورود به اعتیاد شامل کسب لذت کاذب، کنجکاوی، رفع مشکلات روحی، فشار دوستان و... است؛ برای عدم ورود فرزندتان به این گونه درها چه کار کرده اید؟ زمانی دور از چشم شما ممکن است به فرزندتان مواد تعارف کنند. آیا برای جلوگیری از ضربه پذیری فرزندتان اندیشیده اید؟

20- غیبت مکرر از کار و مدرسه، تغییرات ناگهانی در رفتار و خلق و خو، آشفتگی و بی توجهی به وضع ظاهر، جای ز خم یا اثر سوزن روی ساعد یا بازو، کاهش وزن و از دست دادن اشتها، قرض کردن مکرر پول، فروش یا سرقت لوازم منزل، انزوا طلبی و رفتن به مکان‌های خلوت، مصرف مکرر داروهای مسکن و آرامبخش و تمایل به برقراری ارتباط با افراد معتاد ازجمله علائم مصرف مواد مخدر از سوی فرزندانمان است.

21- هوشیار باشیم؛ کراک موجود در کشور همان هروئین فشرده است و این ابزار خطرناک هستند: فندک اتمی، پیپ شیشه‌ای، سیخ و سنجاق سیاه شده، لوله‌های کوتاه نی یا خودکار. گول نخورید مصرف حشیش اعتیادآور است.

22- یک نوجوان معتاد ممکن است بگوید که «هرگز باور نمی‌کردم یک فامیل نزدیک مرا معتاد کند.»؛ برای اعتیاد فقط یکبار مصرف مواد کافی است. به یاد داشته باشیم کودکان از رفتار ما، بیشتر از گفتار ما الگو می‌گیرند.

23- واقعیتی تکان دهنده از گزارش‌های پلیس؛ مصرف شیشه ریشه اصلی قتل‌های خانوادگی است.

24- نوجوانانی که اکثر اوقاتشان را در بیرون از منزل و با دوستان نامناسب سپری می‌کنند به آستانه اعتیاد نزدیکترند.

25- هشدار! مواد اعتیادآورند چه مخدر، چه محرک. برخی از پایگاه های اینترنتی، وبلاگ‌ها و شبکه های ماهواره‌ای با تبلیغات وسیع برای معتاد کردن فرزندانمان در حال فعالیت هستند. آگاه باشیم که اعتیاد اکنون با ایجاد راه‌های جدید به منزل‌مان وارد شده است.

26- روزانه چند دقیقه با فرزند خود سپری می‌کنید؟ نوجوانانی که با والدین خود رابطه صمیمی و عمیق دارند کمتر به سمت اعتیاد می‌روند. بیایید کیفیت ارتباط با فرزند خود را افزایش دهیم. این گونه خانواده ها مراقب فرزندان خود باشند؛ خانواده‌های ازهم پاشیده و بی‌انسجام، بی‌بندوبار و بی‌تفاوت و سخت‌گیر و کم اطلاع در مورد اعتیاد.

27- هر معتاد در طول زندگی خود ده نفر را معتاد  می‌کند چقدر دوستان فرزندان خود را می‌شناسید؟ نیمی از خانواده‌ها پنج سال بعد از اعتیاد فرزندان خود مطلع می‌شوند.
28- دزدی،   خشونت، فرار از خانه، ...؛ اعتیاد دروازه ورود به انواع آسیب‌های اجتماعی است. خانواده با ثبات، سد راه اعتیاد است.

 29-کنجکاوی  از علل عمده گرایش نوجوانان به مواد است؛ والدین و مربیان عزیز به سئوالات نوجوان با صبر و حوصله پاسخ دهید.

30- مسئولیت پیشگیری از اعتیاد فرزندت را خود عهده‌دار شو و منتظر هیچکس نباش. والدین همواره باید به سه سوال پاسخ دهند: فرزندشان الان کجاست؟ چه کار  می‌کند؟ با چه کسی است؟

توصیه‌هایی برای جوانان و نوجوانان

1- هیچگاه به تبلیغات سوء قاچاقچیان در خصوص مواد روانگردان مبنی بر اینکه این مواد اعتیادآور نیستند، شادی آوردند و حافظه را تقویت می‌کنند توجه نکرده و مصرف آن‌ها را حتی یکبار هم تجربه نکنید.

2- آسیب‌های مغزی ناشی از مصرف مواد صنعتی و شیمیایی همچون شیشه جبران‌ناپذیر است.

3- دعوت به مصرف موادمخدر از سوی دوستان و همسالان، دعوت به تباهی و ضلالت است، «نه گفتن به مصرف موادمخدر را تمرین کن». برخی معتادان می‌گویند هیچگاه فکر نمی‌کردم با یکبار مصرف مواد مخدر به این وضعیت نابسامان شخصیتی، اجتماعی و اقتصادی برسم.

4- قهرمانی و پهلوانی در ورزش در پرتو سلامت جسمانی، روانی، و اخلاقی حاصل می‌شود. ورزش یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از اعتیاد در جوانان است.

5- با تقویت اعتماد به نفس راحت به مواد نه بگویید. امید به آینده ای درخشان با پرهیز از مصرف موادمخدر و روانگردان‌ها محقق می‌شود پس از موادمخدر دوری کنید.  دانش آموزان عزیز! نه گفتن همیشه به معنای سرکشی نیست به فرد تعارف کننده مواد همیشه با قدرت نه بگو.

6- مواد مخدر و روانگردان‌ها با نام‌های مختلف و در اماکن متفاوت به اشخاص عرضه می شود. به خاطر بسپاریم مصرف نکردن مواد  بسیار آسان‌تر از ترک آن است و یک تبلیغ دروغ این است که مصرف مواد به درمان بعضی بیماری‌ها کمک می‌کند.

7- یک باور  غلط این است که با مصرف آزمایشی و تفننی مواد، کسی معتاد نمی‌شود. آمارها حاکی است بسیاری از معتادان با یکبار مصرف مواد معتاد شده‌اند.

8- درهای ورود اعتیاد عبارتند از  کنجکاوی و کسب لذت، ماجراجویی، فشار دوستان، فرار از اضطراب، تفریح و سرگرمی و... و.

9- به این جمله فکر کن؛ معتادان روز اول فکر می‌کردند با بقیه متفاوت هستند و اصلا معتاد نمی‌شوند. ترسو! کلمه ای که بارها هنگام نه گفتن به تعارف کنندگان مواد خواهید شنید. نوجوان عزیز! برای نه گفتن  به مواد هیچ وقت دیر نیست قاطع و محکم به مواد بگو «نه».

10- هشدار! مصرف مواد برای درمان بیماری‌هایی مانند دردهای رماتیسمی، تنظیم قند و فشار خون و اختلالات جنسی حتی یکبار هم اعتیادآور است.

11- یافته‌ها نشان می‌دهند نوجوانان مذهبی کمتر از سایر نوجوانان در دام اعتیاد گرفتار می شوند.

12- داروهای اعتیادآور را می‌شناسید؟ ترامادول، ریتالین و استامینوفن کدئین، دیفنوکسیلات و کلرو دیازپوکساید همه از داروهای اعتیادآورند.

13- یک معتاد فکر میکند که می‌تواند هروقت که بخواهد مواد را کنار بگذارد.

14- نوجوانان عزیز اشتباه نکن! چهره فرد تعارف کننده موادمخدر و روانگردان زشت، کثیف و خلاف نیست. چشمانت را باز کن و علایم اعتیاد را بشناس. افراد معتاد همیشه ژولیده و بی‌خانمان نیستند.

15- یک تبلیغ دروغ این است که شیشه اعتیادآور نیست. آیا می‌دانید بسیاری از معتادان به شیشه، در بیمارستان‌های روانپزشکی بستری هستند. اختلال حافظه، توهم، بدبینی به همسر و جنون روانی، تبعات مصرف ماده شیشه است. مصرف شیشه مساوی است با جنوان روانی.

16- این تبلیغات دروغ را باور نکن: ترک یک روزه مواد/ ترک اعتیاد آسان/ ترک تضمینی/ ترک بدون بازگشت

17- مصرف کم یا زیاد، تفننی یا دائمی، محرک، مخدر یا توهم‌زا فرقی نمی‌کند! مهم این است که بدانیم مصرف مواد به هر شکلی موجب اعتیاد می‌شود.

18- آیا می‌دانید قدرت سرطان‌زایی حشیش پنج برابر سیگار است؟ هوشیار باشیم! سوداگران مرگ دائما اشکال و ترکیبات جدید و فریبنده‌ای از مواد را عرضه می‌کنند.

19- هشدار! گزارش های متعدد پزشکی قانونی حاکی از مرگ، فقط به خاطر مصرف یک قرص اکستاسی است.

20- کراک یا همان هروئین فشرده ماده‌ای است بی‌بو و به شدت اعتیادآور که موجب مرگ زودرس مصرف‌کننده می‌شود.

21- سوداگران مرگ در میهمانی‌های دوستانه، کوچه، خیابان، پارک، محیط کار برای جذب مشتریان جدید همواره با تلاش شبانه روزی در حال فعالیت هستند. با ارتباطات موثر، محبت و پیوند عمیق پایه‌های خانواده را در برابر اعتیاد ایمن کنیم.

22- آیا می دانید سیگار مرگ آورترین ماده اعتیادآور در جهان است.

23- نوجوان عزیز! اعتیاد با این جملات شروع می شود: بیا امتحان کن، فقط یکبار، به لذتش می ارزه!

24-  باور نادرستی که خیلی‌ها را معتاد کرد: اگر ظرفیت داشته باشی مصرف تفریحی مواد  معتادت نمی‌کند.

25- مدعیان تخصص قاطعانه می‌گویند؛ تریاک هیچ بیماری را درمان نمی‌کند. سرطان، اختلالات خونی، افسردگی و اضطراب تنها قسمتی از عوارض ترکیباتی است که به عنوان داروهای نیروزا به فروش می‌رسد.

26- آیا می‌دانید عوارضی که مصرف مواد طی 10 دقیقه اول مصرف، بر بدن فرد تحمیل می‌کند تا ماه‌هاه جبران‌پذیر نیست. همچنین مصرف بی‌رویه و خودسرانه داروهای مسکن خطر اعتیاد را افزایش می‌دهد.

27- هم اکنون بیش از 50 پایگاه اینترنتی فارسی زبان و چندین سایت خارجی به صورت شبانه‌روزی مصرف مواد روانگردان را تبلیغ می کنند. شما کاربر کدام سایت‌ها هستید؟

28- آدامس، ژله، قرمز، نارنجی... ی. فریب نخوریم مواد روانگردان ممکن است به هر شکل و رنگی عرضه شوند. نوجوان عزیز! دام اعتیاد همه جا گسترده است، حتی در باشگاه های ورزشی و با مصرف استروئیدهای آنابولیک. مصرف داروهای نیروزا از جمله علل اعتیاد است. پیپ، قلیان فیلتردار، فرقی نمی کند، سیگار و محصولات دخانی با هر شکلی سرطان‌زاست.

29- مشاغل سخت با نوبت‌های کاری شبانه زمینه‌ساز اعتیاد است. تبعیض، مقایسه، سرزنش، تحقیر، تحکم، خشونت و تنبیه بدنی، بی‌توجهی به فرزندان سبب فرار عاطفی و فیزیکی آنان از منزل خواهد شد. یادتان باشد آغوش اعتیاد همیشه باز است. آهسته و تدریجی می‌آید خبر نمی‌دهد، فریبنده و جذاب است؛ نام آن موادمخدر و روانگردان است.

جوان عزیز! پرکردن اوقات فراغت با برنامه‌های مفید و سرگرمی‌های مناسب خطر گرایش به مواد مخدر و روانگردان را کمتر خواهد کرد.

30- اعتیاد پشت درب منزل ماست، من و تو نیز در خطریم. باید درباره خطر ات و پیامدهای ناگوار آن با هم صحبت کنیم. در مقابل هرگونه تعارف برای مصرف موادمخدر و روان‌گردان‌ها با قاطعیت بگو: "نه" مصرف نمی کنم. موادمخدر و روان‌گردان‌ها با هرنام، به هر شکل، در هر جا و توسط هر شخصی ممکن است عرضه شود، هوشیار باشیم.
به خاطر بسپاریم؛ مصرف نکردن مواد، بسیار آسانتر از ترک آن است.