بزرگنمايي:

راه ترقی- «لیست‌های منتشر شده جعلی است» این جمله سرخط بسیاری از بیانیه ها و اظهارات شوراها و شخصیت‌های اصلاح‌طلب، در پی هربار انتشار فهرست‌هایی با اسامی عجیب و منتسب به این جریان است. فهرست‌هایی که از فرط جعلی بودن اسامی افرادی در آن ذکر می‌شود که اساسا تایید صلاحیت نشده‌اند. برخی رسانه‌های جریان رقیب هم دیدارهای مسبوق به سابقه و تحرکات شخصیت‌های سیاسی و مسئولان را صرفا انتخاباتی تفسیر کرده، طبق روال شرح و بسط مبسوط و گاهی خیالی هم بر این تحرکات نوشته و منتشر می‌کنند. روزهای پنجشنبه و جمعه هم به سبب کاهش فعالیت مراجع رسمی خبر فعالیت‌های خیال‌پردازانه افزایش می‌یابد و دامنه‌های آن‌ها گسترش.

لیست‌های جعلی، تکذیب‌های حقیقی

پس از ردصلاحیت اکثریت چهره‌های اصلاح‌طلب، این جریان بارها اعلام کرده است که فعلا قصد و تصمیمی برای ارائه فهرست‌ انتخاباتی ندارد و اساسا هم نامزد تایید صلاحیت‌شده‌ای برای این مهم باقی نمانده است. با این حال کانال‌های مختلف هر روز به نام شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به عنوان نهاد تصمیم‌گیر این جریان، لیست‌های متنوع منتشر کرده و گاهی «شهین‌دخت مولاوردی» را به عنوان سرلیست معرفی می‌کنند و زمانی «جلال جلالی‌زاده» را. این در حالی است که هیچ‌یک از این افراد از سد شورای نگهبان و هیات‌های اجرایی و نظارت رد نشدند. چنین رویکردی ضمن ابهام افزایی درباره ردصلاحیت‌ها برای اصلاح‌طلبان واکنش‌ آن‌ها را هم در پی داشته است.

آذر منصوری قائم مقام حزب اتحاد ملت در توییتی در این زمینه نوشته است: «این لیست و لیست‌هایی از این دست با این عنوان جعلی است. عده ای عِرض خود می‌برند و زحمت ما را زیاد می‌کنند. اصلاح طلبان طبق راهبرد مصوب ائتلافی خود، کاندیدایی برایشان باقی نمانده که بخواهند لیست بدهند. ضمن اینکه اگر هم داشتند، طبق قانون انتخابات، تبلیغات زودهنگام تخلف محسوب می شود.»

پیش از این هم شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در بیانیه‌ای تاکید کرده بود: «امکان ارائه لیست ائتلافی از جانب این جبهه سلب شده و همچنان در حال بررسی و پیگیری نتیجه اعتراض‌ها به رد صلاحیت‌ها هستیم. بنابراین لیست‌هایی که با این عنوان منتشر می شود، فاقد اعتبار و صرفاً گمانه زنی‌های افراد و گروه‌های خاص است.»

«محمود صادقی» نماینده ردصلاحیت شده کنونی مجلس هم در توییتی درباره این فهرست‌ها نوشت: «باتوجه به ردصلاحیت‌های گسترده، هنوز شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تصمیمی برای دادن لیست در هیچ‌یک از حوزه‌های انتخابیه، از جمله تهران، نگرفته است؛ لیست‌هایی که با عنوان اصلاح‌طلبان منتشر شده جعلی است.» انتشار فهرست‌های جعلی گرچه از کانال‌های بی‌نام و نشان آغاز می‌شود اما در برخی رسانه‌های رسمی رقیب مبنای تحلیل هم قرار می‌گیرد. این در حالی است که اصلاح‌طلبان با توجه به سابقه انتقادات از رای فهرستی ائتلافی در انتخابات سال 94 مجلس، حتی در صورت تایید صلاحیت همه نامزدهای خود هم، اولویتی برای ارائه فهرست انتخاباتی قائل نبودند؛ از سوی دیگر هم نتیجه ائتلاف با جریان‌های سیاسی دیگر را هم در همان مجلس دهم و فراکسیون امید آزمودند و به نظر می‌رسد حداقل تاکنون تمایلی برای آزمون مجدد آن ندارند.

بخشی از منتشر کنندگان این فهرست‌های جعلی از این دو موضوع آگاه هستند اینکه اما چرا به گفته منصوری «عِرض» خود می‌برند و زحمت تکذیب به اصلاح‌طلبان می‌دهند، بخشی از روی ناآگاهی از شرایط سیاسی کشور، برخی برای سوء استفاده‌های آتی ایام تبلیغات و افزایش فشار بر تصمیم‌گیران اصلاح‌طلب و برخی هم در مقام رقابت برای تداعی تکرار رای فهرستی است که جامعه طرفدار اصلاحات چندان خاطره خوشی از آن ندارند.

داستان سرایی از یک دیدار و واکنش‌ها به آن 

برخی رسانه‌های عمدتا غیررسمی شامگاه پنجشنبه از دیدار حجت‌الاسلام «حسن روحانی» رییس‌جمهوری با حجت‌الاسلام «سیدمحمدخاتمی» رییس‌جمهوری پیشین و حجت‌الاسلام «علی اکبر ناطق‌نوری» رئیس مجلس اسبق خبر دادند. شائبه انتخاباتی بودن این دیدار در آستانه انتخابات مجلس یازدهم از سوی همین رسانه‌ها تقویت شد اما ماجرا به همین شبهه سازی محدود نشد و افسانه‌هایی درباره از جزییات این دیدار شامل مکان، زمان، تشریفات، حاضران، مباحث مطرح شده، نقشه‌ها و طرح‌های ارائه شده انتخاباتی! در فضای مجازی منتشر شد. شدت استناد به برخی از این جزییات به قدری بود که «علیرضا معزی» معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری در حساب توییتری خود مجبور به تکذیب چنین جزییاتی شد و در توییتی نوشت: «تنور انتخابات را از جای دیگر و به طریق دیگر باید گرم کرد؛ از توسل به شایعه و فیک نیوز، آبی گرم نخواهد شد. رییس جمهور نه امروز صبح و نه هیچ زمان دیگری، جلسه انتخاباتی نداشته و نخواهد داشت. گرچه روحانی وظیفه خود می‌داند که همه ارکان را برای انتخاباتی رقابتی و پرشور متقاعد سازد.»

حاشیه‌سازان در فضای مجازی مکان این دیدار را هم تعیین و کاخ سعدآباد اعلام کردند و معزی بار دیگر با انتشار تصاویری از مراسم استقبال رئیس‌جمهوری از روسای جمهور دیگر کشورها نوشت: «به جز استقبال از رؤسای جمهور کشورهای میهمان که همیشه در ساختمان جمهوری مجموعه سعدآباد و با حضور خبرنگاران انجام می شود و تصاویرش را همه دیده اند، مابقی اخبار حضور روحانی در کاخ سعدآباد فیک‌نیوز است.»

گستردگی ابعاد داستان‌سرایی‌ها، واکنش «حسام‌الدین آشنا» مشاور رئیس‌جمهور را در پی داشت و او در توییتی تاکید کرد: «آقایان در ذهنشان برای رییس‌جمهور جلسه انتخاباتی طراحی‌ می‌کنند، ‌مکان را هم تعیین می‌کنند، ‌شرکت‌کنندگان را هم مشخص می‌کنند، روز و ساعت را هم اعلام می‌کنند، ‌دستور جلسه را هم تهیه می‌کنند، ‌در پایان صورت مذاکرات را هم منتشر می‌کنند. ‌آفرین به این همه خلاقیت!»

خلاقیت آقایان! به ویژه در بخش مهمانان واکنش حجت‌الاسلام ناطق‌نوری را هم در پی داشت و دفتر وی در اطلاعیه‌ای تاکید کرد: «داستان سرایی اخیر انتخاباتی برخی محافل دروغ پرداز و شایعه پراکن در خصوص محتوای جلسه ای با حضور برخی شخصیتها را اقدامی ناشایست، غیر حرفه‌ای و قابل پیگرد قانونی است که هیچ سنخیتی با رفتار سیاسی منطبق بر اخلاق و ارزشهای والای انسانی و اسلامی ندارد.»

اصل داستان دیدار را در نهایت «جواد امام» مدیرعامل بنیاد باران این‌گونه روایت کرد: «متن‌هایی که در فضای مجازی درباره این جلسه منتشر شده کذب محض است و مطلقا مطالبی که به آقای خاتمی نسبت دادند، حقیقت ندارد. حجت‌الاسلام خاتمی با حجت‌الاسلام روحانی دیدار داشتند اما این دیدار ارتباطی با موضوعات اخیر نداشته‌است. درواقع این جلسه، دیداری برای صرف شام بوده که از قبل هم این دیدارها اتفاق می‌افتاده‌است. معمولا افرادی که نامبرده می‌شود، در جلسات حضور دارند اما من دقیق مطلع نیستم که در جلسه آن شب، چه کسانی حضور داشته یا نداشته‌اند.»

هدف؛ پیروزی در انتخابات، وسیله تخریب

شایعه و حاشیه‌سازی برای رقیب گرچه از شیوه‌های رایج رقابت‌ انتخاباتی است اما نمی‌تواند مجوز دروغ‌پردازی‌ باشد از سوی دیگر دیدارهای شخصیت‌های سیاسی و مسئولان کنونی و سابق گرچه امری عادی در کشور است اما نمی‌توان از این دیدارها تحلیل‌های انتخاباتی صرف با هدف تخریب رقیب ارائه داد. این دو گزاره بدیهی دست‌کم در سیاست اخلاق‌محور ایران، در ایام انتخابات به فراموشی سپرده می‌شود تا هدف پیروزی در آن با وسایلی چون تخریب دولت و رقیب توجیه شود. در تحلیل‌های مبتنی بر این داستان‌ها، دولت در حالی متهم به تحرکات انتخاباتی به نفع جریان سیاسی می‌شود که همچنان رد صلاحیت‌های گسترده همین جریان خاص در افکار عمومی ابهام‌آفرین بوده است. رییس‌جمهوری بارها نشان داده که بیش و پیش از آنکه به جناح خاصی گرایش داشته باشد، نگران تک‌جناحی شدن انتخابات و آسیب‌های حاصل از آن است، حجت‌الاسلام روحانی بارها تاکید کرده است که تایید همه نامزدهای یک جریان سیاسی و رد بسیاری از داوطلبان جریان مقابل با اصول جمهوریت تصریح شده در قانون اساسی مطابقت چندانی ندارد.

تحلیل‌گران متکی بر افسانه‌ها می‌دانند که بسیاری از چهره‌های سیاسی نظام با رئیس‌جمهوری دیدارهای متناوب داشته، دارند و خواهند داشت. از سوی دیگر به خوبی ‌می‌دانند که حاضران نام‌برده در این دیدارها از سابقون و دلسوزان کشور بوده و ذینفع انتخاباتی هم نیستند و برخی از آن‌ها حتی عطای قدرت را به لقایش بخشیده‌اند. اینکه با چنین دانشی چرا در پی بسط تئوری‌های عجیب خود هستند یا ریشه در ناآگاهی آن‌ها دارد یا انگیزه آگاهانه در تضیف دولت و رقیب به هر شیوه و افسانه‌ای و هر دو این احتمالات منافع ملی و اعتماد عمومی را تخریب خواهد کرد.