بزرگنمايي:

راه ترقی - آفتاب یزد / متن پیش رو در آفتاب یزد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
زمان زیادی تا دوم اسفندماه نمانده، انتخابات مجلس یازدهم. اما در شرایطی خاص که پیش ازاین سابقه نداشته است، وقایع متعددی دراین چند ماه اخیر رخ داده است. این وقایع درکنار شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی کشور باعث شده است که لا اقل تا امروز، موضوع انتخابات پارلمان دوازدهم مثل گذشته جدی نشود.
علاوه بر وقایع اخیر، موضوعات دیگری هم هستند که معادلات انتخاباتی را با اما و اگر‌هایی روبه رو کرده‌اند یکی از مهمترین آن رد صلاحیت برخی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان است.
اگر تا پیش از انتخابات مجلس یازدهم، جو مردمی و موضوعاتی مانند نحوه مشارکت مردم به عنوان یکی از پیش فرض‌های شکست کامل اصلاح‌طلبان دراین انتخابات برشمرده می‌شد و از همین رو بسیاری اصلاح‌طلبان را بازنده بی بدیل این پارلمان و اصولگرایان و یاوران قالیباف و نئواصولگرایان را پیروزان بلامنازع دوم اسفند بر می‌شمردند، اکنون رد صلاحیت برخی چهره‌های برند اصلاح‌طلبی نیز مزید برعلت شده تا برخی باخت تمام و کمال اصلاح‌طلبان را پیش‌بینی کنند.
وضعیت رد صلاحیت‌ها به نحوی است که طبق اذعان خود مسئولین 30 در صد از نمایندگان فعلی مجلس نیز برای انتخابات بعدی احزار صلاحیت نشدند. اما این آمار برای اعضای کنونی فراکسیون امید- اصلاح‌طلبان- به مراتب بالاتر است. بررسی‌ها حاکی از آن است که از میان 102 عضو فراکسیون حدود 42 نفر رد صلاحیت شده‌اند و هجده نفر از آنان نیز دراین انتخابات ثبت نام نکردند این به آن معناست که فراکسیون امید بیش از شصت نفر از اعضای کنونی خود را در دوره بعدی انتخابات نخواهد داشت. یعنی حذف 60 درصدی اعضای فراکسیون امید پیش از هر انتخاباتی. از قرار معلوم این رد صلاحیت‌های گسترده گریبان حتی استانداران سابق را هم گرفته است به نحوی که از میان این استانداران شاید بتوان گفت تنها یک نفر تایید صلاحیت شده است. در حالی که بسیاری سابقه استانداران را به عنوان یک مزیت در جایگاه قانونگذاری کشور تلقی می‌کردند.
در این روزها بیانیه‌ها و اظهارات مختلفی از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب شنیده‌ایم. اظهاراتی که بیش از هرچیزی نماد دلسردی آن‌هاست.
یکی هم مانند عبدالواحد موسوی لاری بیان می‌کند که در اکثر استان‌ها چهره‌های بسیار ارزشمند را از گردونه رقابت خارج و فضای انتخابات را به فضای حذف چهره‌ها، تبدیل کرده‌اند. این اتفاق خوبی برای امروز و فردا نیست.
از سویی رئیس ستاد انتخابات مرکزی شورای‌عالی سیاست‌گذاری جبهه اصلاح‌طلبان هم وضعیت کنونی را بهت آور می‌داند.
با این اوصاف آیا اکنون اصلاح‌طلبان نا امید از تداوم روند کنونی باید دست روی دست بگذارند و شاهد پیروزی اصولگرایان باشند؟ و عملا با رد صلاحیت‌هایی که صورت گرفته میبایست خود را بازندگان این انتخابات بدانند؟ برای پاسخ به این سوال شاید بدنباشد تا زوایای دیگر انتخابات کنونی را نیز بررسی کنیم. زوایایی که نشان می‌دهد برخلاف تصورات عامه اصولگرایان نیز آنقدر‌ها نباید از وضعیت کنونی خوشحال باشند و از پیروزی شان درانتخابات مطمئن. این موضوع دلایل مختلفی دارد.
فرضیه‌های باطل شکست اصلاح‌طلبی
نخستین دلیلی که برای شکست اصلاح‌طلبان دراین انتخابات مطرح می‌شود نحوه مشارکت مردمی در انتخابات اسفندماه جاری است. با توجه به اینکه اصلاح‌طلبان همواره با جذب آرای خاکستری، ایجاد هراس در میان مردمی که تمایل به رای دادن ندارند و کشاندن آن‌ها پای صندوق‌های رای به واسطه همین حس و با افزایش مشارکت می‌توانستند پیروز انتخابات باشند اکنون این کاهش احتمالی مشارکت را بسیاری به منزله شکست اصلاح‌طلبان تلقی می‌کنند. اما درباره این فرضیه باید نگاهی به آمارو ارقام انداخت، دلایل زیادی درباره ریزش رای اصلاح‌طلبان بیان می‌شود، اما هیچ کس قطع به یقین به مقدار درصد این ریزش نمی‌تواند اشاره کند، نگاهی به انتخابات مجلس گذشته به ویژه در تهران بیانگر این است که صرفا کاهش آرای اصلاح‌طلبان حتی اگر کمتر از 40 درصد هم باشد دلیلی بر شکست آن‌ها نخواهد بود. از سویی دیگر آمار مشارکت مردم تهران در انتخابات 94بیانگر این است که نباید متصور بود جریان چپ الزاما با مشارکت بالای پنجاه یا شصت درصد می‌تواند پیروز انتخابات باشد.
در مجلس دهم، میزان مشارکت مردم تهران حدود 49 درصد بوده است مشارکتی که از کشورهای پیشرفته دنیا بالاتر است، با این حال لیست تهران تمام و کمال از آن اصلاح‌طلبان شد. این در حالی است که نگاهی به آرای اصلاح‌طلبان در آن انتخابات و مقایسه‌اش با اصولگرایان این نکته را آشکار می‌سازد که تفاوت رای میان اصولگرا و اصلاح‌طلب آن قدر بالاست که حتی با ریزش 40 درصدی آرای اصلاح‌طلبان به فرض ثابت ماندن و عدم تقلیل آرای اصولگرایان بازهم اصلاح‌طلبان پیروز میدان خواهند بود. کافی است نگاهی به میزان آرای محمد رضا عارف درانتخابات94 بیندازید کسی که بیش از یک میلیون و ششصد و هشت هزار رای در تهران از آن خود کرد، آخرین عضو لیست امید که کمترین آرا را به دست آورد هم عبدالرضا‌هاشم زایی با یک میلیون و هفتادو هشت هزار رای بود که بازهم از میزان آرای سر لیست اصولگرایان بیشتر بود. به عبارتی کف آرای اصلاح‌طلبان در انتخابات 94 از سقف آرای اصولگرایان بیشتر بود. اتفاقی که به نوعی دیگر در انتخابات شورای شهرتهران در سال 96 تکرار شد. نکته بعدی اینکه اگرچه ریزش آرا و کاهش اقبال عمومی مردم به اصلاح‌طلبان را باید قبول کنیم اما این احتمال مهم را نیز نباید ندید گرفت که این فقط اصلاح‌طلبان نیستند که با کاهش اقبال آرا روبه رو خواهند شد.
بخشی از بدنه اجتماعی اصولگرایان میانه هم تحت تاثیر برخی ریزش‌ها می‌تواند قرار بگیرد. بنابراین ریزش آرای اصلاح‌طلبان نمی‌تواند به معنای شکست آن‌ها باشد چرا که اولا میزان این ریزش مشخص نیست و به دلیل فاصله رای میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان می‌توان بازهم علی‌رغم این کاهش اقبال، اصلاح‌طلبان را پیروز دانست. ثانیا درصدی از کاهش آرای اصولگرایان را نیز باید محتمل دانست، ثالثا میزان مشارکت مردم در انتخابات تهران در سال 94 نشان می‌دهد که الزاما پیروزی اصلاح‌طلبان با مشارکت‌های بالای شصت درصد رخ نمی‌دهد و رابعا بخشی از مردم ایران پیش بینی نشده‌اند و در روز و حتی ساعات پایانی انتخابات تصمیم به مشارکت می‌گیرند.
نکته دیگری که در اینباره نباید به سادگی از آن گذشت؛ چند شقه شدن اصولگرایان است، اصولگرایان در انتخابات اسفندماه شامل چند گروه می‌شوند، گروهی که شامل دسته قالیبافی‌ها و نئواصولگرایان هستند، گروهی که شامل اعضای سنتی اصولگرایان خواهند بود، گروهی که شامل اعضای جبهه پایداری می‌شوند - جبهه‌ای که رسما اعلام کرده است لیستی جدای از اصولگرایان خواهندداد -و گروهی که شامل وزرای سابق دولت احمدی نژاد می‌شوند تا حدی که حتی گفته می‌شود عنوان لیست این گروه «بهار خدمت» است. همه هم می‌دانند که لفظ«بهار» منتسب به احمدی نژادی‌هاست -این در حالی است که نزدیکان احمدی نژاد این لیست را از خود نمیدانند و معتقدند اصلا احمدی نژاد لیستی در این انتخابات ندارد- ظاهرا خیال راحت اصولگرایان ازپیروزی در این انتخابات باعث شده تا دعواهای درون جناحی شان به اوج خود برسد تا حدی که دو یا چند لیست در انتخابات داشته باشند؛ نکته‌ای که بی تردید در نهایت به سود اصلاح‌طلبان تمام می‌شود.
آخرین نظرسنجی‌ها قالیبافی‌ها کمتر از اصلاح‌طلبان
همه این‌ها در حالی است که نتایج نظرسنجی‌ها نیز نشان میدهد که برخلاف تصورات مردم همچنان لیست اصلاح‌طلبان بر لیست قالیبافی‌ها که بسیاری آن را پیروز میدان می‌دانند ترجیح می‌دهند. طی آخرین نظرسنجی‌ها 10.4 درصد به لیست اصلاح‌طلبان، 10.2 درصد به لیست قالیباف، اقبالی نشان خواهند داد. باقی مردم نیز یا استانی و شخصی رای می‌دهند و یا توجهی به لیست‌ها ندارند. این نظرسنجی نشان می‌دهد که هنوز اعتماد مردم به اصلاح‌طلبان بیشتر از اصولگرایان موسوم به قالیبافی‌ها و نئواصولگرایان و یا جامعه سنتی است.
استراتژی اصلاح‌طلبان چیست؟
اما پرسش مهمتر این است که اصلاح‌طلبان به واسطه رد صلاحیت برخی چهره‌ها چه خواهند کرد؟ یک منبع آگاه در اینباره از تلاش‌های مضاعف اصلاح‌طلبان در همین راستا خبر داد. او در اینباره اظهار کرد که اصلاح‌طلبان تمامی تلاششان را برای اینکه در تمام شهرها لیست داشته باشند انجام می‌دهند و برای این مهم علی رغم رد صلاحیت برخی اصلاح‌طلبان به سراغ چهره‌های ناشناخته با درونمایه اصلاح‌طلبی برای تشکیل لیست می‌روند.
این فرد در اینباره اظهار کرد: در سال 94 نیز لیست امید به غیر از چند تن با چهره‌های ناشناخته‌ای بسته شد، اما دیدیم که در آن موقع چهره‌های ناشناخته‌ای مانند محمود صادقی و پروانه سلحشوری که مردم آن‌ها را نمی‌شناختند شناخته شدند. اینبار هم اصلاح‌طلبان با قرار دادن چهره‌های ناشناخته اما توانمند در لیست خود تجربه موفق خود را تکرار می‌کنند و چه‌بسا افرادی با پتانسیل‌هایی بالاتر را روانه مجلس خواهند کرد.
این منبع آگاه البته در پاسخ به این سوال ما که آیا اصلاح‌طلبان اینبارهم مانند سال 94 با اصولگرایان میانه یا اعتدالیون لیست ائتلافی خواهند داد یا آن‌ها را در لیست خود می‌گنجانند؟ با صراحت می‌گوید: اصلاح‌طلبان به هیچ عنوان حتی در چنین شرایطی، بنای ائتلاف با اعتدالیون و اصولگرایان را ندارند.
وی اضافه کرد: برنامه اصلاح‌طلبان این است که اگر چه انتخابات را تحریم نمی‌کنند، اما قرار هم نیست تا صرفا با تشویق مردم به پای صندوق‌های رای، به آن‌ها بگویند که به لیست رقیب رای بدهند چنین چیزی در قاموس این جریان نمی‌تواند بگنجد. بلکه این جریان با تمام قوا با کمترین‌ها نیز در این انتخابات لیست مجزا می‌دهد و به رقابت می‌پردازد.
این منبع می‌افزاید: البته هنوز رایزنی‌های اصلاح‌طلبان با مقامات مختلف درباره رد صلاحیت‌ها ادامه دارد.
او می‌گوید: در دوره پیش نیز در ابتدا به لیست ناشناخته امید هجمه شد، اما با توجه به اینکه مردم لیستی رای دادند ما به پیروزی رسیدیم و این اتفاق را مردم دو سال بعد در لیست انتخابات شورای شهر نیز تکرار کردند و نشان دادند منش اصلاح‌طلبی برایشان مهم است تا اشخاص موجود در لیست. برای همین است که اصلاح‌طلبان علی رغم همه مشکلات در این انتخابات با انگیزه حضور خواهند داشت. اظهارات این منبع آگاه درکنار دلایل دیگری که از آن‌ها یاد شد می‌تواند این موضوع را بیان کند که از پیش بازنده بودن اصلاح‌طلبان را به این سادگی‌ها نمی‌توان پذیرفت و استراتژی اصلاح‌طلبان در شرایط فعلی مبارزه برای پیروزی است تا از این طریق همراهی خود را با مردم و نظام‌ نشان دهند.