چاپ

راه ترقی - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
روح‌الله فرقانی / اردوغان که بارها خوی عثمانی‌گری‌اش برای تصرف شهرهای مرزی سوریه را نشان داده، یک ماهی است تلاش می‌کند به هر قیمتی که شده، آخرین برگه بازی سیاسی خود در ادلب را حفظ کند، حتی اگر منجر به کشته‌شدن ده‌ها سربازش در حمایت و تجهیز تروریست‌ها در شمال سوریه باشد؛ موضوعی که واکنش کاخ کرملین را به همراه داشت و علاوه بر تاکید بر توافق آستانه، اقدام به بمباران تروریست‌ها و نظامیان ارتش اردوغان در مناطقی از ادلب کرد که به کشته‌شدن 33 نظامی ترکی منجر شد؛ حمله‌ای که واکنشی به دنبال نداشت؛ حتی ناتو که ترکیه عضو آن است.
رویارویی روس‌ها و ترک‌ها بر سر ادلب در حالی شدت یافته است که سوریه نهمین سال جنگ داخلی خود را
پشت سر می‌گذارد که موفق شده است آخرین سنگر تروریست‌ها در استان حلب را آزاد و پیشروی‌های موفقی به سوی مناطقی در استان ادلب داشته باشد؛ پیشروی‌هایی که واکنش ترکیه را در هفته‌های گذشته به همراه داشت و برای از دست ندادن آخرین برگ بازی خود در«ادلب» اقدام به «جنگ لفظی» با مسکو و دمشق پرداخت. جنگ لفظی و سیاسی‌ای که چندی پیش به نشست مسکو و آنکارا در کاخ کرملین منجر شد، بدون دستیابی به نتیجه‌ای پایان یافت و وزارت خارجه روسیه بر حمایت تمام‌قد از ارتش سوریه و نابودی تروریست‌ها در این مناطق تاکید کرد.
کشته‌شدن 33 نظامی ترکیه
همچنان که انتظار می‌رفت تنش بین ترکیه و سوریه بر سرموضوع ادلب بالا گرفت و کشته‌شدن 33 نظامی ترکیه دراین منطقه که اواخر هفته گذشته روی داد، موجب آن شد که تحولات شمال غربی سوریه یک‌بار دیگر به محل تنش میان آنکارا و دمشق منجر شود. ترکیه که یک‌سال پیش در ماجرای شرق و غرب فرات و عملیات‌های موسوم به سپر فرات، شاخه زیتون و چشمه صلح، در مصاف با کردهای تحت امر پ.ک.ک به سوریه هجوم برد، به توسعه سرزمینی و عثمانی خود فکر می‌کرد. تنشی که در شرق شمال سوریه طرفین وارد نزاع شده بودند و ترکیه در شرق سوریه خیال تصرف منطقه عفرین و مقابله با کردهای سوریه را در سر داشت که منجر به ورود دولت دمشق و عقب‌نشینی نظامیان ترکیه شد. اکنون هم شاید قدرت نظامی ترکیه بسیار فراتر از سوریه باشد اما در صورت آغاز یک جنگ احتمالی، فاکتورهای مهمی همچون روسیه و محورهای منطقه‌ای، موجب آن می‌شود که ترکیه با وجود برخورداری از برتری نظامی، متحمل هزینه‌های سنگینی شود و با سرافکندگی قید حضور در آخرین منطقه اشغال‌شده در سوریه را بزند و با شکستی سنگین آخرین برگه بازی سیاسی و نظامی خود در سوریه را از دست بدهد.
تهدید اردوغان به حمله نظامی
حال که اردوغان به این موضوع پی برده به دنبال آن است تا از آخرین موقعیت حضورش در ادلب سوریه به نفع خود و کشورش بهره‌برداری کند، کما اینکه تهدید به حمله نظامی به سوریه و همچنین بازکردن مرزهای خود به سوی اروپا کرده است تا میلیون‌ها آواره سوری از هراس جنگ به غرب مهاجرت کنند.
اردوغان به دنبال آن است که پس از پیروزی در شهر سراقب که بار دیگر هفته پیش به دست تروریست‌ها افتاد و در چند نقطه دیگر نیز از دست بالا برخوردار شده، موازنات را به شکلی تغییر دهد که در مذاکرات دوجانبه چند روز آتی با پوتین و مذاکره چندجانبه، از توان مانور بیشتری برخوردار شود؛ اما شواهد نشان داد که روس‌ها در ماجرای ادلب کوتاه نمی‌آیند و همچنان بر توافق و قراردادهای پیشین تاکید می‌کنند.
هشدار مسکو به آنکارا
کما اینکه دیروز سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه بار دیگر به اردوغان هشدار داد که ترکیه باید به توافق ادلب پایبند باشد وگرنه، ارتش سوریه کاملاً حق دارد با تروریست‌ها مقابله کند و مسکو هم نمی‌تواند مانع این اقدام دمشق شود؛ سخنانی تند که منجر به تماس تلفنی اردوغان با پوتین شد و طرفین روز گذشته بر سر موضوع ادلب به گفت‌وگو پرداختند و بر ضرورت اتخاذ اقدامات بیشتر برای کاهش تنش در شمال سوریه تاکید کردند.
روس‌ها در یک ماه اخیر، در چند نشست سطح بالای نظامی و امنیتی که با ترک‌ها داشتند، بارها مواضع خود را تکرار کرده و صراحتاً اعلام کردند که حاضر نیستند امتیاز دهند. آنان بر این مساله تاکید کردند که تعیین ضرب‌الاجل از سوی اردوغان برای عقب‌نشینی نیروهای بشار اسد از ادلب، یک درخواست معقول نیست و نمی‌توانند چنین چیزی را بپذیرند؛ بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که تنش بین ترکیه و سوریه فعلاً ادامه پیدا کند و روسیه نیز از حالا با اعلام لغو دیدار چند روز آتی اردوغان و پوتین، نشان داده که به فکر مدیریت صحنه است و قصد دارد به شکل موقت، پایان دادن به ماجرای ادلب را متوقف کند و در همان حال، ممانعت از تقابل و تخاصم میدانی، مستقیم و طولانی‌مدت بین ترکیه و سوریه را به شکل جدی در دستور کار قرار دهد.
پافشاری کرملین بر توافق ادلب
اردوغان روابطی را که سال‌های گذشته پس از سرنگونی بمب‌افکن سوخو24 روس‌ها به وسیله اف16 ترک تحت‌تاثیر قرار گرفته بود، با زحمت زیاد دوباره احیا کرد اما بار دیگر با حماقتش در حمایت از تروریست‌ها در سوریه به گونه‌ای پیش می‌رود که این روابط را کمرنگ می‌کند. شلیک حداقل 15 موشک به سمت جنگنده‌های روسی و سپس تماس با مسکو برای برقراری دیدار با پوتین، در واقع توهین به روسیه محسوب شده و آنها هیچ‌وقت این توهین را فراموش نمی‌کنند و اینگونه است که مسکو تصمیم گرفته همچنان بر توافق و قراردادهایش درباره ادلب پافشاری کند.
در حالی بیش از 30 نیروی نظامی ترکیه کشته شدند که صحبت از حضور هواپیماهای روسی در این عملیات را نشان می‌دهد عملیاتی که عصر دیروز جمعه کاخ کرملین در بیانیه‌ای درباره این حادثه عنوان کرد: نظامیان کشته‌شده ترکیه خارج از پست‌های دیده‌بانی در ادلب حضور داشتند. ترکیه به ما اطلاع نداده بود که نظامیانش در محل تجمع تروریست‌ها هستند. نظامیان ترکیه نباید خارج از پست‌های دیده‌بانی خود در منطقه کاهش تنش ادلب باشند. ترکیه وظیفه داشت مانع فعالیت تروریستی در ادلب شود اما به این وظیفه عمل نکرد.
تماس تلفنی اوغلو با دبیرکل ناتو
درصورت آغاز یک جنگ احتمالی، فاکتورهای مهمی همچون روسیه و محورهای منطقه‌ای، موجب آن می‌شود که ترکیه با وجود برخورداری از برتری نظامی، متحمل هزینه‌های سنگینی شود، هرچند اقدام به فراخوانی ناتو برای مشارکت در این تنش‌ها داشته است؛ دعوتی که هنوز پاسخ داده نشده و بعید است تصمیمی جدی برای ورود به این تنش منطقه‌ای داشته باشد.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امورخارجه ترکیه نیز پس از انتشار خبر کشته‌شدن 33 نظامی ترکیه در ادلب، در تماس با تلفنی با استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، خواهان توجه ناتو به تحولات ادلب و شرایط دشوار ترکیه شد. مقامات ترکیه در روزهای اخیر، از ناتو و آمریکا سیستم موشکی پاتریوت کمک خواسته بودند اما پاسخی به این درخواست
داده نشد.
از همان آغاز روند مذاکرات آستانه و قرار گرفتن ترکیه در کنار ایران و روسیه، می‌توان دریافت که همراهی اردوغان بنا به مصلحت بود و نه تغییر رویکرد و راهبرد، چرا که او به دنبال توسعه سرزمینی خود و عثمانی‌گری است، کما اینکه این نوع تفکرات او را در ارسال برخی تجهیزات و نیرو به لیبی هم می‌توان دریافت که در اندیشه این است تا سهمی در قدرت و تصمیم گیری‌های کلان طرابلس و نیروهای فائز سراج داشته باشد.
هلاکت 64 تروریست در ادلب
گفتنی است ترکیه پس از تغییر استراتژی روسیه و سوریه در مورد ادلب و به نمایش گذاشتن اراده‌ای جدی برای گشودن این گره کور، این واقعیت را درک کرد که پاکسازی کامل ادلب و استیلای حاکمیت بشار اسد بر این منطقه، به معنی پایان زودرس توان معارضین سوری تحت حمایت آنکارا برای اثرگذاری بر معادلات ساخت قدرت در آینده سوریه است. می‌توان دریافت درگیرشدن اردوغان با سوریه و حمله به ارتش تحت امر بشار اسد، الزاماً به معنی درگیرشدن با ارتش روسیه نیست و او همچنان در تلاش است تا مواضع قدرتی برای خود در شمال سوریه به دست آورد و حداقل بتواند با ایجاد یک منطقه بی‌طرفی، آوارگان یا خانواده برخی تروریست‌ها را در این مناطق اسکان دهد؛ موضوعی که از آن به‌عنوان حربه‌ای برای رسیدن به تمایلات قدرتی خود سوءاستفاده می‌کند و در پیامی به غرب گفته است اگر حمایتی از آنها درباره ادلب نبیند، راه مهاجرت آوارگان به سوی قاره سبز را باز می‌گذارد. هرچند تنش‌ها میان طرفین شدت یافته است و در روزهای اخیر 64 تروریست به دست ارتش سوریه در حومه ادلب و در محور شهر سراقب کشته شدند اما جمهوری اسلامی ایران خواستارآرام‌سازی فضای متشنج میان ترکیه و سوریه شد.
ایران خواستار آرام‌سازی فضای متشنج شد
درپی تشدید تنش در استان شمالی ادلب سوریه، وزارت خارجه کشورمان طی بیانیه‌ای بر ضرورت مدیریت فضای متشنج موجود در اسرع وقت تاکید کرد. در این بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران از نزدیک و با حساسیت در حال رصد و پیگیری تحولات میدانی و پیامدهای منطقه‌ای جاری در ادلب بوده و بر ضرورت مدیریت فضای متشنج موجود و آرام‌سازی آن در اسرع وقت تاکید دارد.»