راه ترقی- بسیاری از پژوهشگران بیماری‌هایی چون طاعون
را نقطه عطف تاریخ بشریت می‌دانند. طاعون قرن شاید مقدمه‌ای برای استیلای
دگراندیشی در اروپا بود اما آیا کرونا هم می تواند نقشی همانند طاعون در
سپهر اندیشه، سیاست و جامعه جهانی ایفا کند؟
تغییر در ایستارهای سنتی به سان طاعون قرن چهاردهم مهدی مطهرنیا در این خصوص به ابتکار می گوید:
در خصوص کرونا یا کوید19 باید ابعاد گوناگونی مورد توجه قرار گیرد. کوید
19 می تواند به سان طاعون در قرن 14 میلادی، ایستارهای ارزشی و سنتی حاکم
بر ارباب دین را زیر پرسش ببرد و زمینه پرور ایجاد فضای جدید در سپهر
اندیشگی در سروش جوانب زندگی بشر امروز شود.
وی با بیان اینکه این تغییر بیشتر متوجه جوامع دین مدار منطقه خاورمیانه است، اظهار می کند: به
ویژه این معنا در تجربه آنچه که در عصر رنسانس و رویدادهایی که بخشی از آن
را طاعون قرن چهاردهم میلادی در بر می‌گرفت؛ باید دانست، اما همه جهان به
کرونا اینگونه نمی‌اندیشند؛ چرا که آن‌ها این مرحله را سده‌های پیش از قرن
21 میلادی گذرانده‌اند. از جنگ‌های صلیبی گرفته تا سفرهای سیاحانی چون
مارکوپولو و رویدادهای زیادی که تشدید کننده این معنا بود مانند قیام ژان
ویکیلف و شاگرد او ژان هوس و روشن اندیشان دینی در کلیسا مانند برونئو و در
کنار آن ها بیماری طاعون مطرح شد که تمام ایستارهای ارزشی مقوم کلیسای
کاتولیک را به زیر پرسش جدی برد و در واقع این بیماری موجب ایجاد تلنگری
بسیار اثربخش برای نفوذ استراتژیک دستاوردهای رویدادها و روندهای گذشته شد.
عصر جدید جنگ های ویروسی
مهدی مطهرنیا همچنین به جنبه عمومی اثر این ویروس بر جهان اشاره می کند و می گوید:
اثر دیگر این ویروس به صورت عمومی در جنگ های نوین بشر امروز است. در کتاب
خود به نام جنگ‌های آینده و عملیات روانی سال‌ها پیش بر این نکته تاکید
کردم که پارادایم جنگ‌های بدون سرنشین، جنگ‌های دانش‌بنیان و یا جنگ‌های
سایبری به همراه چند پارادایم دیگر جای جنگ‌های کلاسیک را خواهد گرفت و ما
شاهد ایجاد فضای دیگری برای حرکت به سوی جنگ‌هایی خواهیم بود که
پارادایم‌های حاکم بر آن‌ها با جنگ‌های کنونی و گذشته مبتنی بر جنگ‌های
کلاسیک و دولت- ملت ها متفاوت خواهد بود.
این استاد دانشگاه می افزاید:
اینکه در ووهان چین در آزمایشگاه‌هایی به دنبال آزمایش ویروس‌هایی هستند
که بتوانند زمینه‌های ایجاد فضای بهره‌برداری از آن‌ها را در برابر رقبا
حاصل کنند ناشی از تلاش قدرت‌های جهانی برای ورود به پاردایم‌های جدید جنگی
و نظامی است.
مطهرنیا خاطرنشان می کند: به
هر تقدیر چینی ها به دنبال آزمایش، سرمایه‌گذاری و مطالعه در مورد این
ویروس‌ها بودند. سارس نیز نمونه بارز آن است که در سال های گذشته موجب
کشتار بسیاری از مردم در سطح بین المللی شد. این معنا نشان دهنده ایجاد
فضایی است که ما شاهد رودرویی قدرت‌های بزرگ برای تجهیز خود و ورود به
جنگ‌های بیولوژیک هستیم.
ماکیاولیسم جهانی در راه است؟
مطهرنیا یادآور می شود:
در اینجا هم درس‌های متفاوتی وجود دارد اینکه کشورهای بزرگ جهان یا قدرت
های بزرگ، که مدعی اند در صحنه بین المللی حافظ امنیت جهانی هستند اکنون در
پس پرده تحرکات خود از هیچ گونه جهت گیری ماکیاولیستی برای افزایش قدرت
خود حتی به بهای در خطر قرار دادن سلامت جهانی کوتاهی نمی کنند. این نه
قدرت شرق می شناسد و نه قدرت غرب.
وی می افزاید: اگر همین فعل و انفعالات در ایالات متحده آمریکا
صورت پذیرد و یکی از آزمایشگاه‌های غربی یکی از این اشتباهات را در
آزمایشگاه خود مرتکب می شد آیا با چنین واکنشی در نظام رقیب روبرو می‌شد؟
اکنون که چین این اشتباه را کرده و تلاش می‌شود با متهم کردن رقیب در قالب
یک مفروض آن را تا حدودی پوشش دهند آیا مورد خطاب و عتاب جامعه بین المللی
قرار می‌گیرد؟
مطهرنیا تصریح می کند: اکنون که این ویروس از ووهان چین منتشر شده ما شاهد موضع گیری وزیر امور خارجه چین در برابر وزیر امور خارجه آمریکا
که آن را ویروس ووهان نامید هستیم و چین در این مورد اعتراض رسمی خود را
اعلام کند. اما آیا این حق برای جامعه جهانی محفوظ نیست که از رهبران چین
بپرسد چه اقداماتی در ووهان چین صورت می‌گیرد که از سارس تا کوید19 ما شاهد
نشت ویروس ها هستیم که نظام بین‌الملل را تهدید می کند؟
این استاد دانشگاه در پایان می گوید: همانگونه که آمریکا
و کشورهای غربی می توانند مورد پرسش مشابه قرار گیرد این حق برای جامعه
جهانی نیز وجود دارد که بخواهد از چین در خصوص این ویروس‌ها پرسشگری کند که
همواره باید در دهه‌های گذشته تا به امروز، جهان هزینه مطالعه و پژوهش‌های
چین در خصوص ویروس‌ها را بپردازد؟ آیا این حرکت‌های چینی‌ها جهت‌گیری
پزشکی و مطالعات در این حوزه محدود می‌شود با اینکه این اقدامات تشدیدکننده
جنگ بیولوژیک در جهان است؟ بنابراین همانگونه که همه کشورهای غربی باید
مورد این پرسش قرار گیرند چین نیز نباید خود را در مقابل این پرسش مصون
بداند.