چاپ

راه ترقی- ویروس مرگبار «کووید19» یا همان «کرونا» کشورهای مختلف جهان را درگیر خود کرده به طوری که تا دیروز چهارشنبه بیستم فروردین‌ماه آمار مبتلایان در جهان به بیش از یک میلیون و 400 هزار نفر و شمار فوتی‌ها به بیش از 62 هزار نفر رسید. میانه اسفندماه که آمار به شکل کنونی نبود، صندوق بین‌المللی پول با درک بحران پیش‌رو، بودجه‌ای 50 میلیارد دلاری را برای کمک‌رسانی به کشورهایی که از ویروس کرونا آسیب دیده‌اند اختصاص داد.

در این میان، ایران نیز به عنوان یکی از قربانیان کووید19 با هدف مبارزه با ویروس از صندوق بین‌المللی پول درخواست کمک پنج میلیارد دلاری کرد و «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: «روز جمعه 16 اسفندماه نامه‌ای به "خانم کریستالینا گئورگیوا" رئیس صندوق بین‌المللی پول نوشته و اعلام کردم بر اساس اعلان رسمی شما برای پشتیبانی از اعضاء از جمله ایران و با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورمان و ضرورت تداوم پرقدرت اقدامات پیشگیری، درمان و مقابله با آثار اقتصادی آن با توجه به میزان سهمیه جمهوری اسلامی ایران در صندوق خواستار بهره‌مندی از "تسهیلات تامین مالی سریع، RFI "در حدود پنج میلیارد دلار می‌باشیم».

علاوه بر همتی، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان نیز در توئیتی با عنوان «فوری»، فهرستی از اقلام مورد نیاز ایران را منتشر کرد و نوشت که نیروهای درمانی ایران با شجاعت در حال مبارزه در خط مقدم با کووید 19 هستند اما اقدامات آنها به دلیل کمبودهای گسترده‌ای که بر اثر محدودیت‌های اعمالی بر دسترسی مردم ما به تجهیزات پزشکی، دارویی رخ داده، کند شده‌است.

در پیام رئیس کل بانک مرکزی موضوع «عضویت ایران در صندوق بین‌المللی پول» و در توئیت ظریف «تحریم و تنگناهای آمریکا» برجسته‌است.

در ارتباط با تاریخچه تشکیل و عضویت ایران در صندوق لازم به یادآوری است که طرح تاسیس صندوق در کنفرانس «برتون وودز» در سال 1944 (1323) به وجود آمد و در مارس 1945 (دی 1324) شروع به کار کرد. صندوق بین‌المللی پول از زیرمجموعه‌های ویژه سازمان ملل به شمار می‌رود که بر سیاست‌های پولی 189 عضو خود نظارت می‌کند و مقر این نهاد مالی در واشنگتن قرار دارد.

ایران که از همان سال آغاز به کار صندوق به عضویت آن درآمد، تاکنون فقط یک بار در سال 1330 و بعد از مسائل اقتصادی و اجتماعی به‌وجود آمده پس از جنگ جهانی و کاهش درآمدهای نفتی، واجد دریافت وام تشخیص داده‌شد. ایران تا سال 1350 در مجموع 184.2 میلیون دلار از صندوق وام گرفت که البته تا سال 1352 بازپرداخت شد. بنابراین، کشور ما در حدود پنج دهه اخیر هیچ وامی از این صندوق دریافت نکرده‌است.

جمهوری اسلامی ایران اینک در شرایطی قرار دارد که افزون بر بحران کرونا با تحریم‌های آمریکا مواجه است. «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری این کشور در چارچوب «فشار حداکثری» حاضر به کاستن از بار تحریم‌ها حتی در برهه شیوع کرونا نیست. این در حالی است که بحران جهانی ناشی از این ایپدمی مرز و قلمرو سیاسی نمی‌شناسد.

تازه ترین آمار نشانگر بیشترین مبتلایان و قربانیان کرونا در آمریکا است. آمار انتشاریافته در روز چهارشنبه بیستم فروردین نشان می‌دهد که آمریکا با مرگ یک هزار و 800 نفر در یک روز، بیشترین میزان مرگ را در یک روز ثبت کرده به طوری که شمار جان‌باختگان در این کشور به 13 هزار نفر و افراد آلوده به ویروس به بیش از 398 هزار نفر رسید. با وجود اینکه دولت و مردم آمریگا به طور مستقیم دشواری‌های ناشی از شیوع کرونا را درک می‌کند، ترامپ همواره بر ابزار تحریم و زیر فشار اقتصادی قرار دادن مردم و دولتمردان ایران اصرار می‌ورزد.

به تازگی مقامات کاخ سفید صراحتا مخالفت خود را به اعطای هر گونه وامی از سوی صندوق جهانی پول به ایران ابراز کرده‌اند. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با «المانیتور» به تکرار ادعاهای تکراری علیه ایران پرداخت و تلاش کرد مخالفت واشنگتن را با وامی که ایران به منظور مقابله با ویروس کرونا مطالبه کرده توجیه کند.

وی با اطلاق عنوان «پیش‌قراول تروریسم دولتی در دنیا» به ایران مدعی شد که تهران دنبال آن است تا برای ماجراجویی‌های خود در خارج از کشور پول تامین کند نه اینکه برای ایرانی‌ها دارو بخرد؛ سخنانی که از سوی «مورگان اورتگاس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز تکرار شد و در گفت وگو با «بی‌بی‌سی فارسی» تاکید کرد: آنها چنین پولی را در جیب خود و برای کمک به گروه‌های نیابتی تروریست خود در خاورمیانه صرف خواهند کرد.

مقامات کاخ سفید که همواره در سیاست‌های اعلانی خود بر ایستادگی در کنار مردم ایران تاکید دارند در برهه حساس کنونی همزمان با تشدید تحریم‌ها، از هر گونه وام یا کمک خارجی به مردم ایران با بهانه‌های واهی ممانعت به عمل می‌آورند. آنها حتی با مسدودسازی و تحریم شبکه بانکی ایران، امکان ورود هر نوع دارو و مواد غذایی به داخل ایران را با مشکل مواجه می‌سازند. از این رو است که مسوولان جمهوری اسلامی، ادعای آمریکا مبنی بر کمک به ایران را «مضحک» و «بازی سیاسی» ارزیابی می‌کنند و دست رد بر سینه آنان می‌زنند.

در این زمان استقلال عمل و نقش سازمان‌ها و شخصیت‌های اثرگذار بین‌المللی بیش از هر زمانی برجسته شده‌است. طی روزهای اخیر حمایت‌های بسیاری از ایران برای دریافت وام پنج میلیاردی از صندوق صورت گرفته‌است به عنوان نمونه 24 دیلپمات ارشد و مقام دفاعی اسبق جهان در نامه‌ای به ترامپ، خواستار لغو تحریم‌های پزشکی و کمک‌های انسان‌دوستانه به ایران شدند.

در نامه ارسالی این گروه 24 نفره، نام دیپلمات‌های ارشد و مقامات دفاعی- امنیتی جهان از جمله «فدریکا موگرینی» مسوول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا، چهار دبیر کل ناتو، رییس سابق سازمان جهانی بهداشت، «هانس بلیکس» دبیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و برخی مقامات پیشین آمریکا از جمله «مادلین آلبرایت» وزیرخارجه اسبق، «ویلیام کوهن» و«چاک هاگل» وزرای دفاع اسبق، «پاول اونیل» وزیر خزانه‌داری پیشین، «ویلیام برنز» از دیپلمات‌های ارشد آمریکایی حاضر در مذاکرات اتمی با ایران مشاهده می‌شود.

ضمن اینکه «جوسپ بورل» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده از درخواست کمک ایران از صندوق بین‌المللی پول حمایت می‌کند. این در حالی است که نخستین مبادله ایران و اتحادیه در چارچوب اینستکس نیز در روزهای اخیر انجام گرفت و از ترمیم روابط دو طرف نشان داشت.

«گری رایس» سخنگوی صندوق بین‌المللی پول در آخرین موضع‌گیری از بررسی مطالبه ایران در این روزها سخن به میان آورده‌است. تصمیم سنجیده و منصفانه مسوولان صندوق بین‌المللی پول به ویژه شخص «کریستالینا جورجیوا» ریاست آن، افزون بر حفظ اقتدار و جایگاه صندوق، استقلال عمل این نهاد بین‌المللی در برابر آمریکا را به تصویر خواهد کشید. در مقابل، پیروی یا دست‌کم تسلیم مقابل تروریسم درمانی ترامپ برای همیشه در کارنامه این نهاد به ثبت خواهد رسید.