چاپ

راه ترقی - آرمان ملی / متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
خبرهایی از یک دیدار بی‌سابقه که تا پیش از این با چنین سرعتی توقع آن نمی‌رفت. دیدارهایی تاییدنشده از بن‌سلمان و بنیامین نتانیاهو و البته تحلیل‌های متفاوت دراین‌باره. رسانه‌های اسرائیلی روز دوشنبه از سفر مخفیانه نتانیاهو و برخی مقامات موساد به عربستان همزمان با حضور پمپئو در این کشور خبر دادند. منابع آگاه اسرائیلی اعلام کردند که نتانیاهو در این سفر مخفیانه با محمد بن‌سلمان و مایک پمپئو دیدار کرده است. خبرگزاری فرانسه نیز در خبری، از ملاقات مخفیانه نتانیاهو با پمپئو و بن‌سلمان در عربستان خبر داد. از سویی یک روزنامه صهیونیستی با اشاره به سفر مخفیانه نتانیاهو به عربستان، دلیل تمایل ولیعهد سعودی به برقراری روابط با رژیم‌صهیونیستی را تشکیل اتحادی با این رژیم در برابر سیاست‌های دولت جدید آمریکا در قبال ایران دانست. روزنامه ‌صهیونیستی «اسرائیل هایوم» در بخشی از یک تحلیل درباره دلایل مرتبط با ایران در تمایل محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی به برقراری روابط با رژیم‌صهیونیستی با وجود مخالفت‌های داخلی در عربستان سعودی و در دستگاه حکومتی این کشور، نوشت: بن‌سلمان بسیار درباره آینده و به‌ویژه اینکه دولت جدید آمریکا [دولت جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا] به منافع حیاتی آن آسیب خواهد زد، نگران است. او نگران است که دولت جو بایدن به توافق هسته‌ای بازگشته و شرایطی را ایجاد کند که تنها منجر به افزایش تمایل تهران برای تضعیف حکومت سلطنتی عربستان سعودی شود. این روزنامه در ادامه می‌نویسد: دیدار مخفی انجام‌شده میان بنیامین نتانیاهو و بن‌سلمان در شهر جدید نیوم با پس‌زمینه این نگرانی‌ها انجام شد. ولیعهد سعودی خواستار یک جبهه واحد با اسرائیل در برابر دولت جدید آمریکا و رویکرد آن نسبت به توافق هسته‌ای است و بر روابط صمیمانه قبلی اسرائیل با بایدن و اطرافیانش تکیه می‌کند تا به او کمک کنند صفحه‌ای جدید در روابط ریاض و واشنگتن باز کند. آن‌طور که ایسنا می‌نویسد اسرائیل‌هایوم افزود: او تمام اینها را می‌خواهد، بدون اینکه مجبور باشد پایان خطوط یک معاهده صلح با اسرائیل را امضا کند و شاید حتی سفارتی در تل‌آویو یا قدس باز کند. البته که عربستان تاکنون زیر بار این موضوع نرفته است و مقامات این کشور نیز وجود چنین دیدار محرمانه‌ای را تایید نکردند. این اتفاق در حالی رخ داده که در جدیدترین موضوع مرتبط با این دیدار، اما مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا تلاش کرد تا به نوعی از پاسخ به این سوال که این دیدار صحت داشته یا نه نیز طفره برود.
در گفت‌وگوی پمپئو با خبرنگار شبکه فاکس‌نیوز، وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به این پرسش که آیا بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی با بن‌سلمان ولیعهد سعودی در جریان سفر وی به خاورمیانه دیدار کردند، گفت: ملاقاتی با ولیعهد در آنجا داشتم. ملاقاتی با ولیعهد در امارات داشتم. نمی‌خواهم اطلاعات بیشتری در این مورد ارائه کنم. پمپئو در ادامه بار دیگر در پاسخ به این سوال که آیا نتانیاهو و رئیس موساد برای دیدار با بن‌سلمان به شهر نئوم در عربستان سفر کردند، بیان کرد: گزارش‌ها در این‌باره را دیده‌ام. با هر دوی آنها بودم و با نخست‌وزیر در قدس دیدار کردم. همچنین با رئیس موساد در قدس بودم و گفت‌وگوهای سازنده‌ای داشتیم. کاملا واضح است که پمپئو علاقه‌ای به پاسخ به این سوال ندارد.
هاله‌ای از ابهام
دیدارهای نتانیاهو و بن‌سلمان درحالی در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته که مدت‌هاست موضوع صلح ابراهیم طرحی که با ابتکار ترامپ برای دوستی اسرائیل و جهان عرب شکل گرفته مطرح بوده است. طرحی که در آن عادی‌سازی رابطه امارات و بحرین با اسرائیل به میانجیگری آمریکا کلید خورد. اکنون سایر کشورها چون عمان و سودان، نیز از این صلح استقبال کرده‌اند و چه بسا دولت‌هایی که کمتر می‌اندیشیدیم نیز رفتارهایی نشان دادند که بدشان نمی‌آید که به این صلح بپیوندند. نمونه‌اش کویت که باوجود مخالفت‌های بخشی از پارلمان این کشور و به‌ویژه شیعیان آن، رهبرانش دیدارهایی با ترامپ داشته و چراغ سبزهایی در ارتباط با صلح ابراهیم نیز به رئیس‌جمهور آمریکا نشان دادند. همه این اتفاقات باعث شده تا گمانه‌زنی‌های زیادی نیز در ارتباط با عربستان سعودی مطرح شود. صلح ابراهیم آنقدر برای عربستان اهمیت داشت که میان بن‌سلمان و ملک‌سلمان ولیعهد و پادشاه سعودی اختلاف انداخت، آنچنان‌که بن‌سلمان خواهان پیوستن به ابراهیم است و آن را بهترین راه مقابله با ایران می‌داند و از سویی ملک ‌سلمان به‌واسطه آنکه خود را حامی بی‌چون‌وچرای فلسطین می‌دانست می‌خواهد تا پسرش فعلا دست نگه دارد. اما بااین‌حال همه ظواهر امر گویای این مهم است که بن‌سلمان و سیاستمداران جوان عربستان به دور از شعارهای پیشین که کشور خود را پایتخت معنوی فلسطین می‌دانستند به فکر سازش با اسرائیل هستند؛ ازهمین رو خیلی‌ها این گمانه را مطرح می‌کردند که عربستان نیز روزی به این صلح ابراهیم خواهد پیوست. اما وقتی این کشور به اسرائیل برای پرواز هواپیماهایش بر آسمان عربستان چراغ سبز نشان داد، خود این موضوع بیانگر این مهم بود که عربستانی‌ها نسبت به گذشته زمین تا آسمان مواضعشان تغییر کرده است. باعث و بانی‌اش هم بن‌سلمان و تفکرات اصلاحی او و البته عنادش با ایران است. از همین روست که وقتی این روزها موضوع دیدار وی و نتانیاهو شنیده می‌شود چندان هم عجیب به نظر نمی‌آید. هرچند خیلی‌ها این همه سرعت در این دیدار را غیرمنتظره می‌دانند. با این حال خبر این دیدار به موازات سفر پمپئو و البته معرفی بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا و البته احتمال ارتباطاتش در این حوزه شنیده می‌شود؛ از این روست که گمانه‌زنی‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود. در همین رابطه روزنامه العرب می‌نویسد عربستان سعودی به‌سرعت وارد مانوری شده است تا قدرت خود را نمایان کند و این مهم را از طریق گشودن کانال‌های ارتباطی با ترکیه و اسرائیل، انجام می‌دهد، تا از فشار‌هایی که متحمل می‌شود کاسته و خود را برای اقدامات غافلگیرکننده جو بایدن آماده کند.
همچنان روابط خوب است
اساسا این دیدار اگر صحت داشته باشد چه قدر مانعی بر سر بایدن و رابطه‌اش با ایران خواهد بود؟ محسن جلیلوند استاد حقوق بین‌الملل دراین‌باره به «آرمان ملی» می‌گوید: بگذارید یک نکته را پیش از هرچیزی برای خود روشن کنیم و آن اینکه با آمدن بایدن سیاست‌های آمریکا در قبال اسرائیل تغییر نمی‌کند. بایدن همچنان با اسرائیل رابطه خوبی خواهد داشت، همانطور که نتانیاهو نیز به دوستی چهل‌ساله‌اش با وی اشاره می‌کند. اساسا سیاست‌های آمریکا در حوزه امنیتی اسرائیل دستخوش تغییرات نخواهد شد و محفوظ می‌ماند. بنابراین چه دیدار نتانیاهو و بن‌سلمان صورت می‌گرفت چه نمی‌گرفت خط قرمز بایدن هم اسرائیل بود. بایدن در این مورد ادامه‌دهنده راه ترامپ اما شاید با قالب و شکلی جدید باشد. وی می‌افزاید: دیدار بن‌سلمان و نتانیاهو حتی اگر ترامپ بازهم رئیس‌جمهور می‌شد و خبری از بایدن نبود هم صورت می‌گرفت اما قطعا انتخاب بایدن می‌تواند آن را تسریع بخشیده باشد چرا که به هر حال مواضع اسرائیل و عربستان در عصر بایدن نیز باید مشخصا معلوم شود. شاید بن‌سلمان و نتانیاهو با وجود ترامپ خیال راحت‌تری داشتند، اما نمی‌شود تصور کرد که با وجود بایدن دستپاچه و ناامید هستند بلکه می‌خواهند قبل از تشکیل دولت بایدن حجت را بر او در قبال ایران تمام کنند. ازسویی دیگر نکته مهم این است که نتانیاهو و بن‌سلمان در ادامه صلح کشورهای عربی و اسرائیل مدت‌هاست که می‌خواهند ترتیب دیدار و گفت‌وگویی را بدهند، اکنون به نظر می‌آید با این دیدار احتمالی مقدمات دوستی‌های جنجالی آینده چیده می‌شوند. اما چون برای عربستان با توجه به سیاست‌های گذشته تغییر موضع نسبت به اسرائیل کار ساده‌ای نیست، هم‌اکنون به صورت رسانه‌ای مطرح نمی‌شود و مخفی مانده است.