راه ترقی- سال گذشته در این روزها کمتر کسی فکر می‌کرد که این حجم از تغییرات در
تمام بخش‌های زندگی بشر تجربه شود. این تغییرات که بیش از هر چیز به دلیل
شیوع کرونا در جهان به وجود آمد تمام ارکان زندگی را دستخوش تحول کرد.
اقتصاد نیز از این قاعده مستثنی نبود و شرایط اقتصادی جهان به دلیل کرونا،
اعمال محدودیت‌ها و کاهش فعالیت‌ها در ماه‌های اول سال 2020 میلادی به کما
رفت.
اگرچه به مرور اقتصاد جهانی سعی کرد تا این صدمات را بی‌اثر کند اما
سوغات کرونا برای اقتصاد دنیا در سال 2020 چیزی جز رشد اقتصادی منفی نبود.
منفی‌شدن رشد اقتصادی بیش از هر چیز بر بازار نفت اثر گذاشت تا
بی‌سابقه‌ترین سقوط در این بازار رقم بخورد. در کنار آن کاهش تقاضا برای
نفت به دلیل توقف مسافرت‌ها در جهان و خاموش‌شدن خطوط تولید نیز بر سقوط
قیمت نفت تاثیرگذار بود. بنابراین پر بی‌راه نیست که بگوییم سرنوشت نفت و
کرونا تا زمان پایان این همه‌گیری به هم گره خورده و نفت نمی‌تواند از سایه
این ویروس بیرون بیآید.
نگاهی بر اتفاقات بازار نفت در سال 2020 میلادی نیز این ادعا را تایید می‌کند.
آغاز یکه‌تازی کرونا در بازار نفت
طلای سیاه سال میلادی را در حالی آغاز کرد که هنوز کشورهای زیادی درگیر
ویروس کرونا نشده بودند با این حال چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا
محدودیت‌های سختی برای تردد اجرا کرده بود و همین موضوع قیمت نفت را با
کاهش همراه کرده بود.
قیمت نفت برنت در نخستین روز سال 2020 در هر بشکه 66 دلار قیمت خورده
بود. همچنان توافق فریز نفتی اجرا می‌شد و قرار بود اوپک پلاس در اسفند ماه
برای تمدید این توافق تصمیم‌گیری کند.
اما در دومین روز سال شهادت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه
پاسداران و ابومهدی المهندس، معاون حشدالشعبی، در فرودگاه بغداد قیمت نفت
را بالا برد. این موضوع باعث شد تا نگرانی‌ها نسبت به درگیری نظامی بین
ایران و آمریکا افزایش پیدا کند و قیمت نفت با نزدیک شده به 72 دلار در هر
بشکه بالاترین قیمت خود را در سال 2020 به ثبت برساند.
اما سال 2020 هر چقدر که جلوتر می‌رفت، شرایط برای بازار نفت نیز
سخت‌تر می‌شد. کرونا کم کم به تمام نقاط دنیا سرایت کرد و قرنطینه به عنوان
اولین راه حل در دستور قرار گرفت.
نشست اوپک پلاس بی‌نتیجه باقی ماند و همین موضوع قیمت‌های شکننده نفت را به حدود 40 دلار در هر بشکه رساند.
بی‌نتیجه ماندن نشست اوپک پلاس باعث شد تا قیمت‌ها بیش از پیش کاهش پیدا
کند. کشورهای تولیدکننده نفت وارد رقابت سرسام‌آور تولید شده بودند تا
جهان را در نفت غرق کنند. رقابتی که با دامپینگ (قیمت‌شکنی) تولیدکنندگان
همراه بود تا آنجا که پیدا کردن مخازن خالی برای نفت در جهان مشکل شد. این
افت تاریخی قیمت‌ها باعث شد تا اعضای اوپک پلاس دوباره دور هم جمع شوند و
اینبار پیش از برگزاری نشست فوق‌العاده حتی روسای جمهوری آمریکا و روسیه
برای تعادل در بازار نفت با هم گفت و گو کردند.
اگرچه اولین جلسه برای رسیدن به توافقی برای کاهش 10 میلیون بشکه در روز
به دلیل عدم اجماع با شکست رو به بور شد اما سرانجام در روز 12 آوریل اوپک
پلاس کاهش تولید 9.7 میلیون بشکه‌ای را تصویب کرد و قرار شد تا این کاهش
تولید از اول ماه می میلادی (اواسط اردیبهشت) اجرایی شود.
نفتی که مفت گران بود
با این حال آوریل سیاه ادامه‌دار بود و از آنجا که تولیدکنندگان نفت
می‌خواستند از فرصت باقیمانده تا اجرای توافق برای تولید بیشتر استفاده
کنند، قیمت نفت بیش از پیش کاهش پیدا کرد زیرا با وجود افزایش عرضه اما
تقاضای نفت به دلیل شیوع کرونا 9 میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده بود.
رقابت تولید، قیمت نفت شاخص آمریکا را در روز استثنایی 20 آوریل (اول
اردیبهشت) به منفی 37 دلار و 63 سنت در هر بشکه رساند. این در حالی بود
که اول ژانویه 2020 قیمت این نفت 61 دلار و 6 سنت در هر بشکه بود.
نفت برنت نیز در روز 22 آوریل کف قیمتی سال 2020 را تجربه کرد و 20 دلار و 37 سنت در هر بشکه قیمت خورد.
با اجرای توافق کاهش تولید، قیمت‌ها آرام آرام افزایش پیدا کرد و تاثیر
مثبت این توافق باعث شد تا اوپک پلاس در هشتمین نشست خود، این توافق را
برای سال 2021 نیز تمدید کند زیرا قیمت نفت همچنان در بازار شکننده است و
از همین رو تولیدکنندگان تصمیم گرفته‌اند تا با تصمیم عقلانی جلوی عرضه
مازاد را در بازار نفت بگیرند.
در مجموع نفت برنت با توجه به این اتفاقات، در سال 2020 با کاهشی 28
درصدی به پایان می‌برد. نفت برنت که با قیمت 66 دلار در هر بشکه پا به سال
2020 گذاشت حالا با قیمت 51 دلار در هر بشکه با این سال سیاه برای نفت
خداحافظی می‌کند.
نفت شاخص آمریکا نیز 26 درصد از ارزش خود را در سال جاری میلادی از دست داد و از 61 دلار و 6 سنت تا 48 دلار و 40 سنت سقوط کرد.
سال 2021 در حالی از فردا آغاز می‌شود که با آغاز واکسیناسیون کرونا و
امید به موفقیت آن، چشم‌انداز رشد اقتصادی در جهان مثبت خواهد بود اما
همچنان برای رسیدن به سطح تقاضا در سال 2019 باید منتظر ماند.