راه ترقی
خصوصی سازی و خلاصی فرهنگ از رخوت و انحصار
دوشنبه 12 آذر 1397 - 11:15:21 AM
ایرنا
راه ترقی- پیشرفت و شکوفایی فرهنگ به عنوان عرصه ای که پیوند عمیق و ناگسستنی با جامعه دارد، به شدت نیازمند مشارکت های مردمی است. از این رو، انحصار در حوزه فرهنگ مانعی جدی در مسیر اعتلای آن به شمار می رود و می تواند آسیب های جدی بر آن وارد سازد.
ایجاد تحولات مثبت فرهنگی و هنری به تقویت بخش خصوصی نیاز دارد؛ موضوعی که تحقق آن به فعالان فرهنگی این امکان را می دهد تا بدون دغدغه و در بستری امن و پویا گام های موثری را در مسیر پیشرفت فرهنگ و هنر این مرز و بوم بردارند.
تجربه نشان داده است که انحصار در عرصه فرهنگ و هنر به ویژه انحصار دولتی، اغلب مانعی در برابر شکل گیری رقابت، رشد خلاقیت و در نتیجه تولید و آفرینش بوده است. از این منظر، تکثر مشارکت کنندگان در فرایند تولید و احیای فرهنگ و هنر به رونق و شکوفایی این عرصه کمک شایانی خواهد کرد.
در همین پیوند «فاطمه ذوالقدر» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، «جواد مجابی» نویسنده، طنزپرداز، روزنامه نگار و منتقد ادبی و «ایرج تقی پور» تهیه کننده سینما و تلویزیون،  با اشاره به آسیب های دولتی شدن فرهنگ به بیان ضرورت های خصوصی سازی در حوزه فرهنگ و هنر پرداختند.

** مهندسی فرهنگ؛ موقت و ناکارآمد
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در خصوص باید و نبایدهای دخالت سکانداران سیاست و قدرت در حوزه فرهنگ گفت: بعضی تفکرها به شکل افراطی حوزه فرهنگ را قابل مهندسی از سوی دولت می دانند. به عنوان مثال برخی بر این باورند که اگر تصمیمی در سطح دولت یا نهادی مرتبط با حاکمیت گرفته شود باید این تصمیم به طور حتم در حوزه فرهنگ عملی شود. این شیوه حتی اگر قابل اجرا باشد شیوه درستی نیست.
ذوالقدر افزود: حتی اگر نهاد حاکمی بتواند تحمیلی و به زور فرهنگ را مهندسی کند این امر صحیح و موثر نیست و اگر تاثیرگذار باشد این تاثیر کوتاه مدت خواهد بود. در همین حال اینکه بخواهیم دولت و نهادهای حاکم عرصه فرهنگ را به طور کلی رها کند هم نگاهی تفریطی و نادرست است.
این نماینده مجلس با اشاره به لزوم اجرای اصل 44 قانون اساسی اضافه کرد: با وجود تاکیدهای مقام معظم رهبری درباره اجرای تفسیر جدید از اصل 44 قانون اساسی که بر خصوصی سازی تاکید دارد، متاسفانه فرهنگ در کشور به شیوه سنتی و به طور عمده با تصدی بخش دولتی اداره می شود. اما باید با گسترش نهادهای فرهنگی برای کاهش بار دولت اقدام کرد و از سویی با مشارکت دادن بخش خصوصی، زمینه تنوع و نوآوری در فعالیت های فرهنگی را فراهم آورد.

** فرهنگ متعلق به مردم است، فرهنگ را تابع سیاست و اقتصاد نکنیم
مجابی  ضمن تاکید بر اینکه دولت ها اجازه ندارند فرهنگ را از آن خود بدانند، گفت: فرهنگ متعلق به مردم است. مردم خودشان خیلی خوب تشخیص می دهند که در حوزه فرهنگ از چه چیزی حمایت کنند و از چه چیزی حمایت نکنند.
به گفته این نویسنده، همان مردمی که شاهنامه فردوسی و آثار حافظ و سعدی را در طول قرن ها نگه داشته اند و این آثار گرانبها را از دل مصائبی چون زلزله ها، سیل ها، جنگ ها، خونریزی ها و غارت ها حفظ کرده و به دست ما رسانده اند می توانند کیارستمی ها و تناولی ها را نیز حفظ کنند و به دست آیندگان برسانند. بنابر این شاعری چون احمد شاملو را مردم نگهداری می کنند و هیچ رویکرد جناحی و سیاسی نمی تواند با مداخله در فرهنگ و اعمال سلیقه در آن، هنر و هنرمندی را که مردم می خواهند نادیده بگیرد.
به باور مجابی، در مسیر ارتقای فرهنگ بهترین کار این است که نظام های حاکم به ارتباط دقیق بین فرهنگ با سیاست و اقتصاد واقف باشند اما در عین حال فرهنگ را تابع سیاست و اقتصاد نکنند.
وی در این زمینه بیان داشت: فرهنگ، سیاست و اقتصاد ارتباط ارگانیک و اندام واری با یکدیگر دارند اما سیاست یک مملکت باید آنقدر آگاهانه و هوشیارانه و آزادمنشانه عمل کند که فرهنگ را محدود و منحرف نکند و بگذارد این عنصر راه خودش را برود. شکی نیست وقتی که ما آزادی می دهیم از یک دوران هرج و مرج نیز عبور خواهیم کرد و این دوران هرج و مرج را باید حکومت ها تحمل کنند تا فرهنگ زلال شود و در مسیر اصلی خود قرار گیرد.

** ضرورت وجود فضای امن برای فعالیت فرهنگی
اهمیت حمایت های دولتی و قانونی از فرایند خصوصی سازی از طریق ایجاد قوانین صیانتی و قوانین مرتبط با مالکیت مدنی، موضوعی است که ایرج تقی پور به آن پرداخت.
وی در این زمینه گفت: در زمینه خصوصی سازی فرهنگ دولت ها چند وظیفه دارند. نخستین وظیفه دولت ها آن است که از تولیدات فرهنگی و هنری که در بسیاری موارد سهم مهمی در حفظ امنیت ملی و بالا بردن سطح آگاهی و توسعه اجتماعی دارند حمایت کنند. اصلی ترین اقدام حمایتی دولت ها، تصویب قوانین صیانتی و نظارت بر اجرای درست این قوانین است.
تقی پور افزود: دولت باید قوانینی برای صیانت از مالکیت معنوی تنظیم کرده و وارد شدن ایران در چرخه بین المللی مالکیت معنوی را تسهیل کند تا هنرمندان و تولیدکنندگان آثار فرهنگی و هنری، آثار خودشان را با اطمینان بیشتری خلق کرده و نگران سرقت یا پایمال شدن تولیدات خود در عرصه فرهنگ نباشند.
کوتاه سخن آنکه، هدایت و سیاست گذاری های فرهنگی یکی از فعالیت های عمده نظام های سیاسی در کشورهای مختلف است، با این حال رویکرد و شیوه کنشگری دولت و نهادهای حاکم است که می تواند فرهنگ یک کشور را در مسیر پویایی قرار دهد یا آن را به انقیاد درآورده و سد راه زایندگی و رشد آن شود.
در مقابل، انحصار دولت در عرصه فرهنگ، ابتکار عمل را در این عرصه می گیرد و این خصوصی سازی است که گریزگاهی را برای رهایی از خمودگی و رخوت ایجاد می کند و به رشد و بالندگی آن یاری می رساند.

http://www.RaheNou.ir/fa/News/48548/خصوصی-سازی-و-خلاصی-فرهنگ-از-رخوت-و-انحصار
بستن   چاپ