چاپ

راه ترقی- در واقع اگر دهه 60 را دهه زیرسازی ورزش زنان ایران و دهه 70 را دوران جوانه زدن بنامیم، بدون تردید دهه 80 برای ورزش زنان به مثابه به بار نشستن ماحصل سال ها تلاش برای این حوزه است.
در این دهه اعزام بانوان ورزشکار به رقابت های برون مرزی شدت گرفت و بیش از هر زمان پای مدرسان و مربیان خارجی به ورزش بانوان ایران باز شد. پیشتر ورزشکاران رشته های تیمی و انفرادی که در گذشته فقط برای حضور در رقابت های بین المللی به خارج می رفتند، در این دوره برای برپایی اردوها، دیدارهای تدارکاتی، تمرینی و دوره های آموزشی به خارج از کشور سفر می کردند.
از دیگر اتفاق های مهم این برهه زمانی فتح قله 6 هزار و 461 متر در هیمالیا توسط زنان کوهنورد ایرانی، راه اندازی رشته فوتبال و چوگان زنان در فدراسیون های مربوطه و نخستین نشریه تخصصی ورزش زنان بود. در عین حال اخذ مجوز حضور زنان ورزشکار با پوشش اسلامی در عرصه های جهانی و آسیایی در این دهه منجر به واکنش «شیخ احمد الفهد الصباح» رئیس شورای المپیک آسیا در حاشیه برگزاری دومین دوره بازی های آسیایی داخل سالن ماکائو شد که گفته بود: «حضور زنان مسلمان و محجبه در کاروان ورزشی ایران باعث مطرح شدن ورزش زنان مسلمان در سطح آسیایی می شود.»
با تداوم موفقیت های ورزش زنان حتی رئیس کمیته بین المللی وقت المپیک دیپلم موفقیت زنان در ورزش را به فائزه هاشمی و طاهره طاهریان معاون سازمان تربیت بدنی وقت به خاطر نقش برجسته آنها در ارتقا و رشد مشارکت زنان و دختران در ورزش اعطا کرد.
در دهه 80 لیگ‎های بیشتری برای زنان در رشته های تیمی و انفرادی تشکیل و حتی رشته‎های نوپایی برای بانوان راه اندازی شد. حتی برای نخستین بار زنان ورزشکار در بازی های آسیایی به مدال دست یافتند.
آیت الله مکارم شیرازی یکی از مراجع تقلید درباره ورزش زنان گفته بود: « فعالیت های ورزشی زنان با رعایت اصول اخلاقی هیچ محدودیتی ندارد. ما ثابت کردیم که در این کشور اسلامی زنان می توانند با رعایت حجاب اسلامی در عرصه های مختلف اجتماعی شرکت کنند.» وی این اظهارات را در دیدار با مدیرکل تربیت بدنی زنان وزارت آموزش و پرورش در 18 بهمن ماه سال 78 عنوان کرده است.
در این بخش از گزارش به اختصار به اتفاق های مهمی که در دهه 80 برای ورزش زنان ایران رخ داده است، اشاره می شود.

** دهه سوم انقلاب- 78 تا 87 - ( 2000 تا 2009)
در دهه سال سوم انقلاب اسلامی، ساختار ورزش زنان با تغییراتی همراه بود و برای نخستین بار اداره کل تربیت بدنی دختران در آموزش و پروش تشکیل و «مهین فرهادی زاد» به عنوان نخستین مدیرکل تربیت بدنی دختران دانش آموز منصوب شد. به دنبال این تغییر اداره های ورزش زنان در سازمان تربیت بدنی و آموزش و پروش و انجمن های ورزشی زنان هم در فدراسیون ها تجمیع شد.
با این رویه انتصاب رئیسان انجمن ها به عنوان نایب رئیس بانوان فدراسیون فعالیت خود را از سر گرفتند. در این برهه در واقع توجه جدی تری به جایگاه مدیریتی زنان شد. هر چند با این ارتقا انتظار می رفت بودجه بیشتری اختصاص یابد اما همانند دهه 70، کمتر از 30 درصد اختصاص یافت.

** بیش از 700 هزار ورزشکار زن در بخش قهرمانی
در این فاصله زمانی شمار ورزشکاران زن در بخش قهرمانی با افزایش 2 و نیم برابری به 700 هزار نفر رسید و به دنبال آن مشارکت زنان در ورزش همگانی با رشد حدود چهار برابر به سه میلیون 500 هزار نفر افزایش یافت.
با این روند افزایشی تعداد رشته ها به 42 رشته، مربیان به 95 هزار و 211 مربی و شمار داوران در سطح ملی و بین المللی به 65 هزار و 424 نفر افزایش یافت.

** کسب نخستین مدال بازی‌های آسیایی پس از 22 سال
اما در سال های 2000 تا 2009 بیش از 9 هزار سفر ورزشی درحوزه ورزش زنان انجام شد که نخستین حضور زنان در بازی‌های آسیایی پس از 22 سال در 2002 بوسان کره جنوبی بود و «پروانه محمد تقی پور تهرانی» بانوی تکواندوکار ایران با کسب برنز اولین مدال آور بازی های آسیایی بعد از انقلاب اسلامی لقب گرفت. سپس «الهه کرمی و الهام هاشمی» با کسب مدال برنز تیمی در تیراندازی دومین نشان را برای کشور کسب کردند.

** سه رشته مدال آور
با این خیز زنان ورزشکار، عطش کسب مدال های رنگارنگ در عرصه آسیایی شدت گرفت و در بازی‌های 2006 دوحه قطر شطرنج به رشته های مدال آور اضافه شد و «احسان قائم مقامی»، «الشن مرادی» و «آتوسا پورکاشیان» در بخش تیمی با کسب برنز، سومین نشان بازی‌های آسیایی را به نام ایران ثبت کردند.
همچنین «مهروز ساعی» و «افسانه شیخی» 2 هوگوپوش تکواندو ایران برای دومین دوره حضور در بازی های آسیایی 2 نشان برنز صید کردند که در این مقطع فقط پنج نشان آسیایی در سه رشته تیراندازی، شطرنج و تکواندو کسب شد.

** 290 نشان بازی های اسلامی و 114 مدال بین المللی
اما در 2 دوره بازی های اسلامی زنان به میزبانی تهران ضمن کسب عنوان های قهرمانی، 290 نشان مختلف از سوی ورزشکاران زن ثبت شد و در رقابت‌های بین المللی هم 141 مدال کسب شده که در مقایسه با دهه هفتاد 66 مدال کمتر دریافت شده است.
در این دهه شمار کسب سهمیه های المپیک از یک به پنج سهمیه افزایش یافت که « منیژه کاظمی» با حضور در المپیک 2000 سیدنی در رشته تپانچه 10 متر بادی توانست تنها مسیر را برای حضور دیگر بانوان این رشته ورزشی در المپیک هموار کند، طوری که «نسیم حسن پور» در همین رشته سهمیه المپیک 2004 آتن را بدست آورد.
سپس «نجمه آبتین» نخستین زن تیرانداز ریکرو ایران، « سارا خوش‌جمال فکری» نخستین تکواندوکار زن ایرانی راه یافته به المپیک تابستانی و «هما حسینی» اولین زن روئینگ سوار به بازی های المپیک 2008 پکن راه یافتند. اما هیچ کدام موفق به کسب نخستین نشان در این رویداد نشدند.

**نخستین مدال پارالمپیکی و رشد هفت برابری نشان بین‌المللی
اما در بازیهای پارالمپیک 14 سهمیه توسط ورزشکاران زن معلول کسب شده است که نخستین مدال ایران در ورزش زنان معلول را «نیره عاکف»، تیرانداز پرآوازه کشورمان در پارالمپیک 2000 سیدنی استرالیا به دست آورد.
البته در همین دهه، 69 مدال مختلف هم در رویدادهای بین المللی از سوی زنان معلول ورزشکار ایران کسب شده که در مقایسه با دهه دوم هفت برابر رشد داشته است و اینجاست که از دید زنان معلول ورزشکار، محدودیت‌ها سکوی پرش به سوی افتخارات بزرگ جهانی است.

** افزایش کرسی‌های بین‌المللی
این فعالیت و افتخار آفرینی زنان ورزشکار در عرصه های آسیایی، المپیکی، پارالمپیکی و جهانی اثربخشی خود را در کسب کرسی های بین المللی گذاشت تا جایی که با 15 کرسی در مقایسه با دهه 70 رشد 2 و نیم برابری به خود گرفت.

** 420 مدیر ورزشی
همچنین در بخش مدیریتی شمار تصدی‌گری زنان در مدیریت ورزشی در فاصله سال های 78 تا 87 از 90 مدیر در دهه 70 به 420 مدیر افزایش یافت.
برای نخستین بار در این دهه 158 اماکن ورزشی مجزا در کشور برای زنان احداث شد و شمار باشگاه های ورزشی ویژه زنان از 95 مورد تا دهه 70 به 2 هزار 200 باشگاه در مقطع کنونی رسید.
همچنین باشگاه های دومنظوره هم به پنج هزار و 285 باشگاه افزایش یافت. همچنین 2 هزار و 491 باب خانه های ورزش روستایی احداث و تجهیز شده اند.
در مجموع در این دهه با وجود توسعه برخی از رشته‎های جدید، اما ورزش بانوان با پایان دهه 80 همچنان یک حسرت و ضعف عمده داشت و آن کسب مدال المپیک و سهم صفر زنان ورزشکار رشته‎های دیگر.