راه ترقی- رئیسی که در این نشست در جمع برخی فعالان حقوقی زنان سخن می گفت، بیان
داشت: «لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت، از ابعاد گوناگون حقوقی،
اجتماعی و فرهنگی در دست بررسی است تا انشاالله یک لایحه جامع و واجد همه
ابعاد و جهات مورد نیاز، تقدیم دولت و سپس مجلس شود».
«لایحه تأمین امنیت زنان» یا آنچه از آن تحت عنوان «لایحه مقابله با
خشونت علیه زنان» و «لایحه منع خشونت علیه زنان» نیز یاد می شود، لایحه‌ای
است که تا آذر 1396 به مرحله نهایی ارائه به مجلس رسیده است. این لایحه
برای تأمین امنیت جانی زنان شامل 3 بخش بازدارندگی، حفاظتی و حمایتی است.
منع ازدواج اجباری دختران زیر 18 سال و تأمین خانه امن برای این دختران و
تغییر قانون در مورد برخورد با اسیدپاشی نسبت به زنان، مثال هایی از موارد
برجسته در این لایحه هستند که مدفعان آن قصد تثبیتش را دارند.
لایحه ای پراهمیت و البته کلیدی که شاید بتواند منشا اثری پراهمیت در
تثبیت و بهبود شرایط اجتماعی، حقوقی، عرف و اخلاق برای زنان در کشور باشد؛
بر این اساس و در اهمیت این لایحه باید گفت که برخی تنها اجرایی شدن همین
یک طرح را به مثابه دستاوردی بزرگ برای دوره ریاست رئیسی و بدعتی در دستگاه
قضا می دانند.
در این میان اما یک جمله از صحبت های رئیسی در این نشست برجسته شده و در
منابع خبری متعددی بازتاب یافته است و آن این اس: «هر آنچه یک زن را در
مضیقه قرار دهد، مصداق خشونت علیه زنان است». این عبارت بسیار کوتاه، البته
در فحوای خود بسیار بلند و سنگین است وگستره ای به وسعت تمام زنان ایران
دارد؛ آن هم به این دلیل ساده که تمام شیوه های در مضیقه بودن را شامل می
شود. شاید به دلیل گستره سترگ و ثقیل این عبارت کوتاه است که مانور خبری
روی آن، بیش از سایر سخنان مطرح شده در این نشست بوده است.
حالا باید دید که به دلیل عدم وجود بیشمار پیش نیازهایی که برای این
عبارت کلیدی و این رویکرد کلان در جامعه نیاز داریم اما نداریم، این مساله
تا چه میزان قابلیت اجرا و اعمال در ایران را دارد.
نویدی از یک اتفاق
«پروانه سلحشوری» سیاستمدار و نماینده مجلس ضمن ابراز امیدواری نسبت به
رویکرد و سخنان حجت الاسلام رئیسی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا بیان داشت:
به نظرم می رسد، وقتی آقای رئیسی چنین مساله ای را مطرح کرده اند به احتمال
زیاد به حرفی که زده اند، باور داشته اند. از طرف دیگر همسر آقای رئیسی
فردی تحصیل کرده و دانشگاهی هستند، و خودشان هم از نظر میانگین سنی نسبت به
بسیاری از علمای ما، فرد میانسالی هستند؛ در عین حال ایشان مراجع مذهبی را
به خوبی طی کرده اند و از زمانی که آمده اند هم، نگاه مثبتی به امور داشته
اند. تجربه حضور ایشان با مدیران پیش از خودشان، نشان از وجوه مثبتی دارد؛
تعاملی که از زمان حضور ایشان صورت گرفته بیشتر شده است و حتی دوست دارند
بیشتر با رسانه ها ارتباط داشته باشند و اطلاع رسانی کنند.
«حتی ایشان در آخرین صحبت هایشان گفته بودند که پوشش چادر برای کسانی که
به دلایل مختلف در دادگاه ها هستند، الزامی نیست و همچنین صحبت هایی که در
مورد منع خشونت داشته اند؛ ما امیدوار هستیم با توجه به صحبت هایی که
ایشان کرده اند و حمایت هایی که انجام می دهند، لایحه امنیت زنان و منع
خشونت زودتر به مجلس برود تا ما هم بتوانیم در راستای صحبت های شخص ایشان،
انشالله آن را تصویب کنیم و کمکی به منع خشونت علیه زنان کرده باشیم».
مطالبه محوری مردم؛ ماهیت جامعه امروز
این نماینده تهران در مجلس دهم در تشریح ماهیت صحبت هایی که در باب
تغییر وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب مطرح می شود، بیان داشت: بیان این
صحبت ها حتی اگر شعار باشند، من استقبال می کنم؛ امروز الزامات جامعه مدرن و
ابزارهای فناورانه ای که وجود دارد (شبکه های ارتباطی که باعث نشر سریع
اخبار شده اند) شرایط متفاوتی را ایجاد کرده اند. بر این اساس آدمی که
بخواهد فارغ از عمل شعار بدهد، زود دستش رو می شود و بدین گونه نیست که
بتوانیم حرف بزنیم و عمل نکنیم. مطالبه محوری حق مردم است؛ یعنی بلافاصله
که حرفی را می زنید، مردم انتظار عمل دارند.
«نمونه ملموس این صحبت این است که بعد از داستان دختر تهرانپارس، من جزو
اولین کسانی بودم که بلافاصله نسبت به این موضوع واکنش نشان دادم و در
توئیترم نوشتم که تلاشم را خواهم کرد که در این رابطه مقام مسوول را به
پاسخگویی فرابخوانم. مردم بلافاصله شروع به بیان این مطالبه کردند که اگر
این را گفتید، نباید به توئیت اکتفا کنید. پس من حرف را زدم و اگر می
خواستم در مرحله شعاری بمانم، به همان توئیت بسنده می کردم».
وی افزود: در نتیجه مردم ما مطالبه محورند و شما حق ندارید وعده بدهید و
بعد بنشینید (در مورد خودم این مساله را می گویم و البته در مورد دیگران
هم وضع به همین منوال است) مردم از ما مطالبه می کنند و انتظار عمل دارند.
در نتیجه من فکر می کنم که آقای رئیسی در مدتی که ریاست دستگاه قضا را
برعهده دارند، نشان خواهند داد که چه تلاش هایی در این رابطه خواهند داشت و
فرق بین شعار و عمل را ما بعداً خواهیم دید.
«به نظرم ایشان باید یک لطف کنند و لایحه امنیت زنان را هرچه زودتر به
مجلس برسانند و اگر اینکار را بکنند، همین یک کار برای دوره ایشان، برای
زنان کافی است».
به قدرت زنان ایمان بیاوریم
سلحشوری تصریح کرد: مساله شعار نیست و باور است و کرامتی که از آن صحبت
می شود و صحبتی که درباره خاستگاه زنان می شود، کسانی که این صحبت ها را می
کنند به این مساله باور دارند اما از نظر خیلی از افراد این کرامت، فضلیت
به جایگاه بلندپایه زنان این نیست؛ یعنی اینکه شما یک خبرنگار خیلی خوب زن
باشید، یک نماینده زن باشید، یک پزشک زن یا یک فعال اجتماعی یا سیاسی یا
اقتصادی، زن باشید، فضلیت نیست، فضیلت این است که شما در خانه باشید.
«به نظرم این فضیلت حتی در این نیست که الزاماً مادر خوبی باشید، فقط
این است که شما بیرون از خانه نباشید. وقتی که این باور وجود داشته باشد،
حرفی که زده می شود در راستای همین باور است؛ پس شعار نیست و باوری است که
دارند و این باور، در خانه بودن زنان است. معتقدان به این باور، مقوم این
مساله هستند و همیشه هم آن را تقویت کرده اند؛ زنان باید خودشان را نشان
بدهند و علاوه بر اینکه وجوه اجتماعی پررنگی را می توانند داشته باشند، می
توانند که در خانه و خانواده هایشان هم موثر واقع شوند؛ نه تنها زنان
ایرانی که زنان تمام دنیا این قابلیت را دارند؛ بارها و بارها گفته ام که
همان طور که ما می توانیم برای خانه هایمان مادری کنیم و خانواده هایمان را
خوب بگردانیم، اجازه دهند که این مادری را برای جامعه مان هم انجام دهیم؛
آن موقع خواهیم دید که شرایط اجتماع تا چه اندازه تغییر خواهد کرد»