راه ترقی- حجت‌الاسلام محسن عطاءاله اظهار کرد: مباهله یکی از
روش‌هایی است که در برخورد با دگراندیشان، دین مبین اسلام به ما پیشنهاد
می دهد.
وی در رابطه با روش‌های مواجهه و برخورد با دگراندیشان، گفت: منطق مبتنی
بر حکمت، اندرز و موعظه نیکو و در نهایت مجادله و مناظره احسن، سه روشی
است که در آیه 125 سوره نحل برای برخورد با دگراندیشان توصیه شده است.
عطاءاله افزود: در روش مبتنی بر منطق و حکمت، از راه برهان و استدلال
عقلی، مخالفان به اسلام دعوت می‌شوند، در روش موعظه حسنه نیز، سعی می‌شود
تا با اندرز نیکو، عواطف شنونده تحریک شود و از این راه طرف مقابل با اسلام
آشنا می‌شود، روش سوم، یعنی مجادله و مناظره احسن نیز، نوعی گفت‌وگو و بحث
آزاد است که در مواجهه با طرف مقابل استفاده می‌شود.
پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث بیان کرد: زمانی که این سه شیوه نتیجه
ندهد و طرف مقابل در نپذیرفتن اسلام و انکار آن لجاجت بورزد، برای اثبات
حقانیت اسلام از روش مباهله استفاده می شود.
مباهله به چه معناست؟
وی اضافه کرد: مباهله یعنی نفرین کردن دو نفر به یکدیگر برای اثبات
ادعا، به این صورت که آنان، درباره مسئله مورد اختلاف، خدا را داور قرار
داده و از او می‌خواهند که هر کدام، حق نیستند مورد لعن و نفرین او قرار
گیرند.
این کارشناس مذهبی گفت: پیامبر اکرم (ص) در برخورد با اُسقف و عده ای
از مسیحیان منطقه نجران هنگامی که دید در برابر استدلالهای او به جای
تسلیم شدن، لجاجت کرده و حاضر به پذیرش دعوت او نیستند، برای اثبات نبوت
خویش، آنان را به مباهله دعوت کرد.
وی ادامه داد: در روز مباهله یعنی 24 ذی حجة سال دهم هجری، زمانی که
اُسقف مسیحی دید آن حضرت، امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام
را همراه خود آورده است، به مسحیان گفت: من چهرههایی را میبینم که اگر از
خدا بخواهند نه تنها ما بلکه همه مسیحیان از بین خواهند رفت، در نهایت
آنان از مباهله منصرف شدند و پیشنهاد مصالحه کردند. رسول خدا نیز پذیرفت که
مسیحیان سالانه به حکومت اسلامی "جزیه" پرداخت کنند.
پیامدهای مهم و تاثیرگذار جریان مباهله چیست؟
پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث با تاکید بر اینکه نکته های بسیار مهمی از
این رویداد با اهمیت دریافت می‌شود، گفت: اثبات حقانیت اسلام، اثبات جانب
داری اسلام از منطق و صلح و همچنین اثبات برتری اهل بیت (ع) از مهم‌ترین
مطالب قابل برداشت از این اتفاق مهم تاریخی است.
وی با اشاره به کتاب "فرهنگ نامه مباهله" نوشته آیت الله ری شهری اظهار
کرد: در این کتاب بر نکاتی که در بالا ذکر شد، تاکید شده و در ذیل مسئله
اثبات حقانیت اسلام تبیین شده است که در برابر ادیان دیگر به خصوص مسیحیت،
با وجود اینکه عالمان مسیحی و بزرگان آنها، پیش از رسالت حضرت محمد (ص)
اطلاعات و علائم زیادی در خصوص پیامبری ایشان داشتند، باز هم این امر را
انکار می‌کردند، بنابراین زمانی که ادله پیامبر اکرم (ص) برای قانع کردن
آنها کارساز نشد ایشان برای اثبات حقانیت اسلام، اقدام به مباهله کردند؛
بدیهی است که دعوت به مباهله بیانگر حقانیت اسلام و صداقت مدعی نبوت است؛
زیرا ورود به این میدان بدون اطمینان به نتیجه آن، معقول نیست.
عطاءاله در رابطه با مسئله "اثبات جانب داری اسلام از منطق و صلح" که از
پیامدهای مهم جریان مباهله است، اظهار کرد: جریان مباهله نشان می‌دهد که
پیامبر(ص) در برخورد در برابر دگراندیشان تا جایی که ممکن بود از روش
استدلال، گفت‌وگو و مجادله با آنان استفاده می‌نمود، در مرحله بعد آنان را
به مباهله دعوت می‌نمود و در نهایت اگر این شیوه نیز پاسخگو نبود و
معاندان، لجاجت می کردند، برای شکستن سدهای آگاهی و آزادی اندیشه جنگ و
الزام را برمیگزید؛ بنابراین، جنگ با دشمنان، در مرحله آخر و پس از گفتگو
و احتجاجهای قبلی با آنان است.
پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث در خصوص "اثبات برتری اهل بیت (ع)" گفت:
در آیه 61سوره آل عمران که به آیه مباهله معروف شده است، می‌خوانیم: "
فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ
تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءَکُمْ وَ نِسَاءَنَا وَ
نِسَاءَکُمْ وَ أَنفُسَنَا وَ أَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ
فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ اللَّـهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ"، پس از نزول این آیه،
پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) را به عنوان مصداق «أنفسنا» و حضرت زهرا (س) را
به عنوان مصداق «نسائنا» و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را به عنوان
مصادیق «أبناءنا»، به میدان مباهله برد و با این کار، بار دیگر نشان داد که
«اهل بیت» افضل و برتر از دیگران هستند.