چاپ

راه ترقی- کتی گیلسینان در آتلانتیک نوشت: این هفته شاهد حضور رهبران ایران و آمریکا در نیویورک بودیم. البته آن‌ها برنامه‌ای برای مذاکره با یکدیگر در حاشیه مجمع سالانه سازمان ملل نداشتند. روسای جمهور دو کشور تاکنون گامی در جهت گفتگو برنداشته اند. آن‌ها در سخنرانی‌های خود در جمع رهبران دنیا اتهاماتی را علیه یکدیگر مطرح کردند.
هر دو طرف همچنان حاضر نیستند که از خواسته‌های خود عقب نشینی کنند. ایران تاکید کرده است که تنها در صورت برداشته شدن تحریم‌ها با مذاکره موافقت خواهد کرد. مقامات آمریکایی نیز همزمان با تشدید فعالیت‌های هسته‌ای و اقدامات تحریک آمیز تهران در خلیج فارس مرتب خواسته‌های جدیدی را مطرح می‌کنند.
مقامات آمریکایی تاکید می‌کنند که ایران باید شبیه به یک کشور عادی رفتار کند. آن‌ها خواستار توقف آزمایش‌های موشکی، غنی سازی اورانیوم، پایبندی به تعهدات برجام، پایان دادن به ماجراجویی‌های منطقه‌ای ایران و همچنین آزادی گروگان‌های آمریکایی شده اند. سال گذشته وزیر خارجه آمریکا فهرستی از 12 پیش شرط آمریکا را برای دست یابی به یک توافق جدید مطرح کرده بود. اما رئیس جمهور آمریکا تابستان امسال به طور ضمنی اشاره کرده بود که صرفا بر روی برنامه هسته‌ای تهران تمرکز خواهد کرد. برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران این هفته در مدت برگزاری مجمع سازمان ملل خواسته‌های دیگری را نیز مطرح کرد. سال آینده تحریم‌های سازمان ملل در مورد خرید و فروش سلاح به جمهوری اسلامی پایان خواهد یافت. هوک خواستار تمدید این تحریم‌ها و اعمال تحریم‌های جدید توسط کشور‌های اروپایی علیه تهران شده است.
در طول یک سال گذشته تهران موفق شده بود که بین واشنگتن و متحدان اروپایی اش شکاف ایجاد کند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اروپا امروز تاکید که اتحادیه اروپا به دنبال نجات دادن برجام است. اما حملات هفته گذشته علیه میادین نفتی عربستان دوباره آمریکا و اروپا را علیه اقدامات تهاجمی ایران متحد کردند. بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک تهران را به عنوان عامل انجام این حملات معرفی کردند. آن‌ها همچنین خواستار شروع مذاکرات برای دست یابی به یک توافق جدید شده اند که در آن به مسائل دیگر از جمله برنامه موشکی ایران نیز پرداخته می‌شود.
البته اروپا و آمریکا هنوز سیاست یکپارچه‌ای را در قبال ایران اتخاذ نکرده اند. در هفته‌های گذشته رئیس جمهور فرانسه تلاش‌هایی را برای نگه داشتن ایران در توافق هسته‌ای انجام داد. او یک بسته اعتباری 15 میلیارد دلاری را به رهبران ایران پیشنهاد کرده بود. امانوئل مکرون همچنین خواستار دیدار ترامپ با حسن روحانی در مجمع سازمان ملل شده بود. اما ایران و آمریکا تمایلی به گفتگو نشان نداده اند.
برایان هوک در سخنرانی خود در نشست جامعه آسیا در روز دوشنبه از جامعه بین المللی به خاطر عدم حمایت از کمپین فشار ترامپ انتقاد کرد. او اشاره کرد که تعداد محدودی از کشور‌ها در ماه‌های گذشته ایران را متهم به حمله به نفت کش‌های تجاری در خلیج فارس کرده بودند. او همچنین رسانه‌های بین المللی را متهم کرد که در مورد اختلافات آمریکا و اروپا بر سر ایران اغراق می‌کنند.
دونالد ترامپ در سخنرانی خود در سازمان ملل به شدت از جمهوری اسلامی به عنوان بزرگترین حامی تروریسم در دنیا انتقاد کرد. او رهبران ایران را متهم به دخالت در جنگ‌های سوریه و یمن کرده است. ترامپ همچنین اشاره کرد که تحریم‌های بیشتری علیه تهران وضع خواهند شد.
البته رئیس جمهور آمریکا احتمال مذاکره با تهران را رد نکرده است. او در این ارتباط گفت: «آمریکا هیچ وقت به دشمنان دائمی اعتقاد نداشته است. ما شریک و دوست می‌خواهیم و به دنبال دشمن تراشی نیستیم».
صحبت‌های ترامپ در واقع یادآور اظهارات یک دهه پیش باراک اوباما خطاب به دشمنان آمریکا بود: «به کسانی که از طریق فساد، ریا و سرکوب در قدرت مانده اند نصحیت می‌کنم که در طرف اشتباه تاریخ قرار گرفته اید. اما آمریکا همیشه حاضر است دست دوستی به طرف شما دراز کند»
روحانی نیز در سخنرانی خود در روز چهارشنبه اشاره‌ای در مورد احتمال مذاکره با آمریکا نداشت. او تحریم‌های آمریکا را تروریسم اقتصادی توصیف کرد و خروج ترامپ از توافق برجام را اشتباهی تاریخی دانست. روحانی در مصاحبه با شبکه خبری فاکس نیوز گفت: «ما نمیتوانیم دعوت کسانی که سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ملت ما وضع کرده اند بپذیریم».
بنابراین، هنوز شرایط لازم برای مذاکره بین دو کشور فراهم نشده است. اگرچه صبر اروپایی‌ها نیز در حال تمام شدن است، اما آن‌ها هنوز تمایلی به ملحق شدن به کمپین فشار ترامپ ندارند.

روحانی: اگر دولت آمریکا منطق را انتخاب کند، امکان مذاکره وجود دارد
در همین ارتباط رئیس جمهور عصر چهارشنبه به وقت نیویورک با حضور در جمع نمایندگان رسانه های بین المللی، تازه ترین مواضع ایران اسلامی در مسایل منطقه ای و بین المللی را تشریح و تبیین کرد و به پرسش های آنان پاسخ داد.
حسن روحانی در این نشست خبری با اشاره به برنامه های خود در این سفر ، گفت: امسال برنامه‌های بسیار فشرده‌ای داشتیم و عمدتاً بحثها، ملاقات‌ها و گفتگوهای ما پیرامون مسأله برجام و نحوه اجرای توافقات هسته‌ای و نیز موضوع ثبات و حساسیت و ضرورت صلح و امنیت در منطقه و پایان جنگ خونین بی‌ثمر یمن بود.
رئیس جمهور ادامه داد: در هفتاد و چهارمین اجلاس سازمان ملل متحد، طرح ابتکار صلح هرمز را ارایه کردیم و نظر ما بر این بود که در مسأله خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، تنها راهی که وجود دارد گفتگوی سازنده بین کشورهای منطقه، تفاهم بین آنها و همکاری برای امنیت و پایان یافتن جنگ یمن است که می‌تواند امنیت منطقه را تضمین کند.
روحانی خاطر نشان کرد: در برخی موارد در مذاکرات‌مان موفقیت‌هایی داشتیم و در برخی از موارد همچنان باید موضوع را دنبال کنیم تا به ثمر برسد؛ یعنی برخی از تلاش‌های ما به نتیجه نهایی نرسید و برخی از تلاش‌های ما تلاش‌های موفقی بود؛ ضمن اینکه با کشورهایی که مذاکره می‌کردیم به طور طبیعی مسایل دو جانبه و مسایلی که در روابط اقتصادی و سیاسی بین دو کشور بود هم بحث و بررسی شد.
رییس جمهور افزود: آمریکا شرط کرده که تحریم‌های شدید و فشار حداکثری بر ملت ایران وارد کند و بعد مذاکره کند و ما می‌گوییم این پیش شرط، پیش شرط غلطی است و باید پیش شرط و تحریم‌ها را بردارد و دست از سیاست فشار حداکثری بردارد.
روحانی تصریح کرد: آمریکا باید سیاست مذاکره و سیاست منطق و سیاستی که به نفع ملت آمریکا و جهان است را انتخاب کند و در شرایطی که آن پیش‌شرط‌های غلط را بردارد، امکان مذاکره با آمریکا وجود دارد.

شرط ایران برای مذاکره با آمریکا
محمدجواد ظریف هم در پایان سفر به نیویورک در جمع خبرنگاران در پاسخ سوالی مبنی بر اینکه آیا در این سفر با اعضای کنگره آمریکا دیدار و یا رایزنی داشته است، اظهار کرد: در سفرهای مختلف با گروه‌های مختلف آمریکایی دیدار و رایزنی دارم البته این بار سفرم را بسیار کوتاه کردم. البته همان‌طور که می‌دانید اکنون فضای آمریکا فضای استیضاح است و همه در این فضا هستند. با چند نفر تلفنی صحبت کردم. آن‌ها به من تلفن زدند و چون حضور من در نیویورک کوتاه بود، این امکان نبود که وقتش را هماهنگ کنیم که آن‌ها برای دیدار حضوری به نیویورک بیایند.
وزیر امور خارجه با اشاره به شرط مذاکره با آمریکا در پاسخ به این سوال که درخواست ایران از اعضای کنگره آمریکا چیست، گفت: ما خواسته‌ای از اعضای کنگره آمریکا نداریم، در امور داخلی آمریکا هم دخالتی نمی‌کنیم و دیدارهایی که تا الان داشته‌ایم به درخواست طرف مقابل بوده است. ما از این دیدارها برای ارائه یک تصویر واقعی از ایران استفاده می‌کنیم.

علت اصرار اروپایی‌ها به انجام دیداری بین مقامات ایران و آمریکا
وی در ادامه صحبت های خود با خبرنگاران در پاسخ به سوالی در مورد علت اصرار اروپایی‌ها به انجام دیداری بین مقامات ایران و آمریکا در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد اظهار کرد: اروپایی‌ها نتوانستند به تعهدات خود در برجام و همچنین به تعهداتی که بعد از خروج آمریکا از برجام ارائه کردند، عمل کنند، آنها فکر می‌کنند راه حل مشکلاتشان این است که ما با ترامپ مذاکره کنیم.
ظریف در همین راستا تاکید کرد: این مشکل ما نیست آنها در اجرای تعهداتشان ایراد دارند، مشکل دارند و یا اراده و توان کافی ندارند که این تعهدات را اجرا کنند آنها باید برای حل این مشکل شان راه حلی پیدا کنند. ما آمادگی نداریم اقتصاد مردم و آینده مردم مان را در گرو یک دیدار نمایشی با رئیس‌جمهوری قرار بدهیم که تاکنون به تعهدات خود پایبند نبوده است و از تعهدات خود خارج شده است.

شرط مذاکره با آمریکا توقف تحریم‌ها است
وی با اشاره به شرط مذاکره با آمریکا خاطرنشان کرد: ما همواره اعلام کرده‌ایم اگر آمریکایی‌ها می‌خواهند این توفیق را داشته باشند که با جمهوری اسلامی ایران طرف صحبت شوند باید به تعهدات خود بازگردند و و شرط مذاکره با آمریکا این است که تحریم‌ها را متوقف کنند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که گفته شده برخی از کشورها از جمله پاکستان از طرف عربستان پیام هایی را برای ایران آورده اند و آیا طرف ایرانی نیز از طریق این واسطه ها پیامی را به عربستان فرستاده است، تصریح کرد: ما همه پیام هایمان علنی است و آن این است که ما به همه همسایگان مان گفته ایم و باز هم می گوییم که امنیت را نمی توانند از طریق خرید سلاح های آمریکایی، باز کردن پای آمریکایی ها به منطقه و درگیری در جنگ های بی پایان با همسایگان به دست آورند، امنیت از طریق اعتماد به مردم خودشان و انجام گفتگو و همکاری با همسایگان حاصل می شود.
ظریف با اشاره به طرح «ابتکار صلح هرمز» که رئیس جمهور در جریان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد آن را مطرح کرد، افزود: پیشنهاد مجدد آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل در این ارتباط به این دلیل بود که ما یک بار دیگر در بالاترین سطح پیشنهاد گفتگوی منطقه ای برای صلح را مطرح کنیم.