راه ترقی- از آنجایی که سند ملی سالمندان با
هدف پاسخ هماهنگ به چالش‌ها و فرصت‌های سالمندی تنظیم شده برای رسیدن به
این اهداف چه برنامه‌هایی دارید؟ خوشبختانه پس از مدت‌ها تلاش
فراوان مدیران، سیاستگذاران، متخصصان و کارشناسان از بخش‌های مختلف، سند
ملی سالمندان کشور تهیه شد. اولین سند ملی سالمندان ایران با هدف پاسخ
هماهنگ به چالش‌ها و فرصت‌های ناشی از سالمندی جمعیت ایران برای رسیدن به
بهترین نتیجه برای همه ایرانیان با توجه به سن‌شان تهیه شده است. هدف از
تدوین این سند هدایت سیاستگذاری‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های آینده در امور
سالمندان بود. این سند شش هدف اصلی را دنبال می‌کند: (1) ارتقای سطح فرهنگی
جامعه در خصوص پدیده سالمندی، (2) توانمندسازی سالمندان، (3) حفظ و ارتقای
سلامت جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان، (4) ارتقای سرمایه اجتماعی و
حمایت‌های اجتماعی، (5) توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز در امور سالمندی و
(6)امنیت مالی نظام حمایت از سالمندان.
با توجه به شیب تند سالمندی در کشور
و افزایش جمعیت سالمندان تا سال 1425، چشم‌انداز شما در مورد آینده این
سند چیست و نسبت به کسب نتیجه مطلوب از آن یعنی افزایش کیفیت زندگی
سالمندان چقدر خوشبین هستید؟
واقعیت اجتناب‌ناپذیر، افزایش
جمعیت سالمندان ایران است و تصویر و چشم‌انداز آینده سند، ارتقای کیفیت
زندگی سالمندان است. لذا برنامه‌ریزی مناسب برای دو سطح «سالمندی فردی» و
«سالمندی جمعیت» ضرورتی انکارناپذیر است تا همه افراد در همه گروه‌های سنی
مورد حمایت قرار گیرند و همه سالمندان با ارتقای کیفیت زندگی از حداکثر
سلامت جسمی، روانی و اجتماعی خود لذت ببرند. این مهم با افزایش مشارکت فعال
سالمندان در خانواده، جامعه و کلیه امور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و
همچنین تحکیم ارتباط بین نسلی تقویت می‌شود. در واقع در راستای قانون
اساسی، سند چشم‌انداز 1404، سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در حوزه
سلامت و سیاست‌های کلی «جمعیت» در چشم‌انداز آینده، باید به‌دنبال جامعه‌ای
با نگاه مثبت و بر اساس برابری، استقلال، مشارکت، حمایت، امنیت، اهمیت
دادن و سلامت جسمی، روانی و اجتماعی توأم با منزلت همیشگی برای سالمندان
باشیم. برای رسیدن به این اهداف لازم است که با مشارکت خود سالمندان،
خانواده‌ها و مراقبین و همکاری‌های بین بخشی، ضمن تقویت امکانات موجود و
تأکید بر فرهنگ ایرانی- اسلامی که همیشه احترام و توجه به سالمندان از
ارزش‌های والای آن بوده است، جامعه‌ای امن، متناسب و پاسخگو برای نیازهای
متفاوت و متنوع سالمندان فراهم کنیم، به طوری که آنان با داشتن حق انتخاب و
آزادی به زندگی با حداکثر کیفیت و استقلال ادامه دهند. شرایط موجود بویژه
ابلاغ سند ملی سالمندان وتعامل و همدلی همه دستگاه‌ها و نهادها کسب نتایج
مطلوب را قابل دسترس می‌کند.
همگرایی بین دستگاه‌های دخیل در
اجرای سند یکی از مهم‌ترین شروط عملیاتی شدن آن است. با توجه به زمان کم
باقی مانده برای برداشتن گام‌های اساسی در این باره، سیاستگذاری سازمان
بهزیستی برای رویارویی با مشکلات ناشی از افزایش جمعیت سالمندی در سال‌های
آینده چیست؟
تشکیل شورای ملی سالمندان که مستند به آیین‌نامه
اجرایی جزء 5 بند الف ماده 192 قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران
است؛ از جمله اقدامات اساسی جهت ایجاد همگرایی بین بخش‌های مختلف دولتی و
غیردولتی در راستای ارتقای وضعیت سلامت و رفاه سالمندان کشور به شمار
می‌آید.
تدوین سند ملی برنامه‌های راهبردی سالمندان
کشور که با همدلی و همفکری دستگاه‌های عضو شورای ملی سالمندان تهیه شده؛
محورهای اساسی فعالیت‌های مرتبط با سالمندان کشور را بر اساس تحلیل
نیازمندی‌های متنوع و روزافزون آنان؛ مشخص می‌کند و بر همین اساس تحقیق و
توسعه در راستای شناخت وضعیت سلامت سالمندان و جست‌وجوی راه‌های بهبود
عملکرد و توانمندسازی این قشر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
در راستای تحقق این محور مهم از برنامه
استراتژیک سالمندی کشور، ارتباط سازنده‌ای بین دبیرخانه شورای ملی سالمندان
کشور به نمایندگی از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی عضو این شورا از یک
طرف و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور از سوی دیگر ایجاد شده است که حضور مستمر
گروه‌های غیردولتی عهده‌دار حمایت و ارائه خدمات به سالمندان در این عرصه
موجبات شناخت درست نیازمندی‌های جمعیت هدف را فراهم کرده است.
سن سالمندی مترادف با ابتلا به بیماری‌های
مزمن ناتوان‌کننده نظیر دیابت، فشارخون بالا و سایر اختلالات قلبی و عروقی،
بیماری‌های اسکلتی – عضلانی، بدخیمی‌ها و اختلالات شناختی است که بسیاری
از این موارد با برنامه‌ریزی صحیح آموزش روش زندگی و آزمایشات غربالگری جهت
شناخت عوامل خطرزا؛ قابل پیشگیری هستند و برخلاف باورهای عامیانه ورود به
دوران سالمندی به‌معنای غلتیدن به ورطه ناتوانی‌های جسمی و روانی نیست.
با توجه به سالمند شدن جمعیت کشور، ایجاد
بستری اجتماعی با محوریت خانواده برای رسیدگی به وضعیت سالمندان ضروری است
همچنین توجه به گروه‌های سنی میانسال برای ورود سالم به دوران سالمندی نیز
مدنظر است و سیاست‌های دولت تدبیر و امید تحول جدی در سازمان بهزیستی را
می‌طلبد که در این راه باید از سرمایه‌های اصلی یعنی بدنه کارشناسی سازمان
استفاده کرد.
ارتقای سطح فرهنگی جامعه یکی از
مهم‌ترین راه‌های تبدیل دوران سالمندی از تهدید به فرصت است. برای دستیابی
به این مهم چه برنامه‌هایی در دست اجرا دارید؟ تکریم و احترام
به سالمند بخشی از فرهنگ ایرانی- اسلامی کشور ما به‌شمار می‌آید. بنابراین
با توجه به تغییرات فرهنگی و اجتماعی جامعه لازم است که ارتقای سطح فرهنگی
جامعه در خصوص پدیده سالمندی در اولویت قرار گیرد. در اینجا می‌توان با
استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ها در راستای احیا و ارتقای منزلت سالمندان و
بهره‌مندی از توان دستگاه‌های اجرایی و ظرفیت‌های بخش خصوصی، تعاونی و
سازمان‌های مردم نهاد در راستای احیا و ارتقای منزلت سالمندان شاهد وجود
دیدگاه مثبت به سالمندی در جامعه بود. به سالمند نباید به‌عنوان یک قشر
آسیب‌پذیر و یک بارِ اجتماعی نگریست، بلکه بایسته است به عنوان منبع تحول و
تکامل اجتماعی در فعالیت‌های مختلف شراکت داده شوند. حق مسلم آنان است که
یک زندگی ارزشمند با حفظ کرامت و رعایت کیفیت زندگی سالم و امکان دستیابی
به استانداردهای کیفی زندگی داشته باشند. باید منابع اجتماعی به گونه‌ای
تخصیص یابد که در صورت هر نوع مشکلی، دسترسی کامل و عادلانه‌ای با حمایت از
سوی اعضای خانواده، اجتماع، جامعه و دولت به آن منابع داشته باشند.
دستیابی به امنیت و آرامش برای سالمندان یک فرایند اجتماعی و مستلزم مشارکت
کلیه بخش‌های مرتبط با این قشر از جمله: گروه‌های دولتی موظف و مسئول،
اعضای خانواده، گروه‌های اجتماع محور، حمایت‌های قانونی و حقوقی در سطح
کشوری است.