چاپ

راه ترقی - روزنامه شهروند / متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اگر از بنده بخواهند که یکی از پنج مورد مهم‌ترین ویژگی‌های سیاست در ایران را شرح دهم، بدون تردید به ویژگی کوتاه‌مدت‌بودن تصمیمات اشاره می‌کنم. منظور چیست؟ اگر توجه کرده باشید در اطراف‌مان کسانی را می‌بینیم که حاضرند بیمه نشوند و سهم بیمه را دریافت و مصرف کنند. آنان اکنون جوان و سالم هستند، از این‌رو گمان می‌کنند دلیلی ندارد حق بیمه بپردازند. مصرف حال آن حق بیمه برای آنان لذت‌بخش‌تر است و مطلوبیت بیشتری از خدمات بیمه در آینده دارد.
این رفتار نادرست و غیرعقلایی است، ولی از جوان سالم و بانشاط و مجرد هر چند فاقد آینده‌نگری باشد، انجامش نامنتظر نیست، ولی برای کسی که میانسالی را رد کرده، هر روز با یک مشکل و بیماری مواجه است، امکان اخراج از کار هم زیاد است و خرج خانواده هم بر دوش او سنگینی می‌کند، پرداخت حق بیمه از واجبات است، حتی اگر برای امور فوری مثل تهیه غذا یا دارو به آن احتیاج داشته باشد، باز هم مقرون به صرفه است که بیمه خود را حفظ کند. آن جوان تصمیم کوتاه‌مدت گرفته و به سود بلندمدت رفتارش فکر نمی‌کند.
بسیاری از تصمیمات و رفتارهای سیاسی در ایران از الگوی کوتاه‌مدت تبعیت می‌کند. نمونه مهم آن نحوه برخورد با رسانه‌ها است. رسانه‌های مستقل در کوتاه‌مدت کمتر مطلوب و مورد استقبال دولت است، چون انتقاد می‌کنند و حقایق را می‌نویسند، بعضا دروغ هم می‌نویسند. خلاصه تحمل آنها سخت است، ولی مواقعی پیش می‌آید که همین دولت‌ها انگشت حسرت به دندان می‌گیرند که چرا رسانه‌ای مستقل ندارند که با اتکا به آن به مقابله با تهاجمات ناجوانمردانه علیه خود بروند؟ در حقیقت در چنین مواقعی باید همان پاسخ مورچه به گنجشک را داد که در برابر ابراز نیاز گنجشک به غذا و جا در زمستان گفت: «آن وقت که جیک‌جیک مستونت بود فکر زمستونت نبود!»
ساختار سیاسی ما امروز بیش از هر زمان دیگری متوجه اهمیت وجود و نقش رسانه مستقل و آزاد است. صداوسیمایی که به اندازه چندین شبکه بین‌المللی امکانات و نیروی انسانی دارد، در جریان این اتفاقات به اندازه اندکی نیز نتوانست اثرگذار باشد و به اصلاح رفتارهای خشن و همراهی با دولت و حکومت کمک کند. مطبوعات و رسانه‌های مجازی نیز به علل دیگری ازجمله وابستگی به اینترنت و دستورات محدود‌کننده نتوانستند پابه‌پای اتفاقات حرکت و نقش موثری را در تعدیل اوضاع ایفا کنند. قطع اینترنت شاید جلوی برخی سوءاستفاده‌ها را گرفت، ولی از بخش مهم‌تر آن که منافع اطلاع‌رسانی بود، غفلت شد.
این رویدادها حتی موجب مراجعه مردم به مطبوعات نیز نشد. توصیه‌های مختلف به رسانه‌ها جز اینکه مردم را به سوی رسانه‌های خارجی سوق داد، هیچ اثر دیگری نداشت.
می‌خواهم ادعای مهم‌تری کنم، اگر رسانه‌های ما استقلال داشتند اصولا کار به اینجاها نمی‌رسید. اینکه چنین رفتاری علیه امکانات این کشور شود و کسی هم به مقابله با آنان برنخیزد، نشانه جدایی میان مردم و مدیران است و بخش مهمی از این جدایی محصول اختلال در نظام ارتباطی و رسانه‌ای جامعه ایران است.
برای مقابله با این رویدادها توانایی امنیتی و انتظامی لازم است، ولی این توانایی بدون رسانه مستقل باید چندین برابر شود تا کارایی پیدا کند. مهم‌تر از مقابله با این اتفاقات، پیشگیری از رخ‌دادن آنهاست که به‌طور قطع در این زمینه رسانه مستقل بسیار موثرتر از هر عامل دیگری است. استفاده از قدرت رسانه‌ای ایران ظرفیت فراموش‌شده در اتفاقات اخیر و دیگر موضوعات است. سیاست کنونی حاصل بی‌توجهی گذشته تا به امروز و نتیجه آن میخکوب‌کردن مردم جلوی رسانه‌های فرامرزی است.