چاپ

راه ترقی- حوالی ظهر دیروز شنبه 16 آذر و در حالی که اغلب رسانه‌ها اخبار آخرین روز ثبت نام داوطلبان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی را پوشش می‌دادند، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه از آزادی دانشمند ایرانی دکتر مسعود سلیمانی خبر داد و در توییتر نوشت: «بسیار خوشحالم که استاد دکتر مسعود سلیمانی و آقای وانگ بزودی به خانواده‌هایشان ملحق می‌شوند. از همه کسانی که در این امر دخیل بودند بویژه دولت سوئیس قدردانی می‌کنم.»

مسعود سلیمانی، پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی و دانشیار دانشگاه تربیت مدرس که جزو یک درصد دانشمندان برتر جهان از حیث استنادهای علمی در مجلات معتبر علمی شناخته می‌شود، 15 مهر سال گذشته در قالب یک فرصت مطالعاتی عازم کشور آمریکا شد.

این دانشمند ایرانی که در رشته خون‌شناسی (هماتولوژی) و سلول‌های بنیادی تحقیق می‌کند، با ویزای رسمی تحقیقاتی و با هماهنگی دانشگاه تربیت مدرس، وارد فرودگاه شیکاگوی آمریکا شد، اما آمریکا در اقدامی غیرقانونی و با زیرپاگذاشتن پروتکل‌های دانشگاهی و تحقیقاتی، پیش از ورود دکتر سلیمانی به خاک آمریکا، وی را بازداشت و به زندان منتقل کرد.

تیر ماه امسال خبرگزاری آسوشیتدپرس جزییاتی از پرونده مسعود سلیمانی که بلافاصله پس از ورود به آمریکا به اتهام نقض تحریم ها بازداشت شد ارائه کرد. دو دانشجوی سابق پروفسور سلیمانی هم در این ارتباط متهم شدند. سلیمانی در این سفر تصمیم داشت مرحله نهایی پژوهشی درباره معالجه بیماران سکته مغزی در کلینک «مه‌یو» در مینه‌سوتا را کامل کند. اما بلافاصله پس از ورود به آمریکا ماموران دولت فدرال او را به اتهام نقض تحریم های تجاری آمریکا علیه ایران و تلاش برای صادر کردن مواد بیولوژیکی به ایران بازداشت کردند.

به گفته وکلای سلیمانی، وی برای به دست آوردن پروتئین‌های نوترکیب که در تحقیقاتش در ایران کاربرد دارد، در سپتامبر 2016 از یک دانشجوی سابق خود خواسته بود آنها را به ایران ببرد. به گفته آنها دلیل این اقدام ارزانی قابل توجه این مواد در آمریکا نسبت به بازار ایران بود.

پیگیری‌های دستگاه دیپلماسی

وزیر امور خارجه کشورمان از ابتدای امسال تلاش زیادی در راستای مبادله زندانیان میان دو کشور انجام داد. اواخر مهرماه ظریف با اشاره به رایزنی‌های خود گفت امیدوار است به زودی خبرهای خوبی درباره آزادی مسعود سلیمانی محقق ایرانی بشنود.

سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه هم در یکی از نشستهای خبری از ادامه تلاش‌های دیپلماتیک و حقوقی ایران برای آزاد کردن زندانیان ایرانی خبرداد و گفت: ما حتی لیست را برای مبادله ارائه کردیم و اسامی که بایستی آزاد شوند را ارائه کردیم.

پیشنهاد آزادی متقابل زندانیان مدت‌ها پیش توسط محمد جواد ظریف مطرح شده بود. اردیبهشت ماه امسال ظریف در سفری که به آمریکا داشت گفت که ایران شش ماه پیش به آمریکا پیشنهاد تبادل زندانی داده است اما تا امروز به این پیشنهاد پاسخی نداده‌اند.

وزیر خارجه گفت: شش ماه پیش به آمریکایی‌ها گفتیم آماده تبادل زندانیان آمریکایی در ایران با ایرانیانی که به خاطر قوانین تحریم در آمریکا یا به خواست آمریکا در کشورهایی دیگر حبس شدند، هستیم. هیچ پاسخی نیامد. اگر حرفی غیر از این به شما بزنند دروغ می‌گویند.

ظریف گفت که ایران اتهامات زندانیان ایران در آمریکا را ساختگی می‌داند و آمریکا هم اتهام زندانیان خود را در ایران. او خطاب به آمریکا گفت: بیایید تبادل زندانی کنیم. من آماده این کار هستم و اختیار کافی برای انجام آن را دارم.

حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان در جریان سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل گفته بود: در دولت ترامپ هم یکی دو بار این بحث شد و ما راجع به زندانیان با هم حرف زدیم و حتی یک نفر دو تابعیتی آمریکایی-لبنانی آزاد شد اما آمریکایی‌ها به جای اینکه به وعده خود عمل کنند، تنها به تشکر کردن اکتفا کردند.

موضوع تبادل زندانی میان ایران و آمریکا پیش از این هم بارها مطرح شده بود. بعد از اجرای توافق هسته‌ای ایران در اواخر دی ماه 1394 خبر تبادل چند زندانی میان ایران و آمریکا منتشر شد که در آن زمان برای بسیاری خبری غیرمنتظره بود.

حدود یک سال و نیم پیش هم مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، بدون آن که درباره آمادگی کشورش برای تبادل زندانی با ایران اظهار نظر کند، گفته بود آزادی زندانی‌های آمریکایی حداقل کاری است که ایران می‌تواند انجام دهد. این اظهار نظر آمریکا بلافاصله بعد از خروج این کشور از توافق هسته‌ای ایران صورت گرفت که به بازگشت کامل تحریم‌های آمریکا علیه ایران منجر شد.

پاسخ به حاشیه‌سازی رسانه‌های معاند

این در حالی است که در روزهای اخیر برخی رسانه‌های معاند و ضد انقلاب اقدام به حاشیه سازی و خبرسازی درباره دلیل لغو سفرآخر هفته ظریف به ایتالیا برای و شرکت در کنفرانس سالانه گفت و گوی مدیترانه ای و جایگزینی دکتر سجادپور معاون وزیر خارجه به جای وی کرده بودند. در حالی که این جایگزینی به دلیل پیگیری موضوع‌ آزادی دکتر سلیمانی بوده است.
نکته دیگر اینکه وزیر امور خارجه برای مبادله دکتر سلیمانی و وانگ به سوییس نرفت، در واقع مبادله توسط نمایندگان دو طرف با وساطت سوییس انجام شد و سفر دکتر ظریف به سوییس صرفا برای استقبال از دانشمند ایرانی آزاد شده و آوردن ایشان به ایران بود.

مسعود سلیمانی در تهران چه گفت؟

مسعود سلیمانی که حدود 14 ماه به اتهام واهی دور زدن تحریم‌ها در زندان‌های آمریکا به سر برده است، دیروز در جمع خبرنگاران گفت: مقامات آمریکایی در زندان برای اینکه دیگر زندانی‌ها به من نزدیک نشوند گفته بودند که من یک تروریست هستم که قصد داشتم در آمریکا بمب‌گذاری کنم. وقتی من به آنها می‌گفتم خیلی از بیماران منتظر هستند و باید کارهای آنها انجام شود می‌گفتند خب این بیماران بمیرند، مشکلی نیست. از این سخنان پیداست که مشکل اصلی آنها با مردم ایران است و آنها از پیشرفت‌های علمی و مسیر درستی که ایران طی کرده ناراحت و عصبانی هستند و ما وظیفه داریم که این مسیر را ادامه دهیم تا کشور به رشد و پیشرفت بیشتری نائل شود.

تلاش‌هایی که دیده نمی‌شود

محمد جواد ظریف که برای استقبال از دکتر مسعود سلیمانی به زوریخ سوییس سفر کرده بود شامگاه دیشب در فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران با ابراز خرسندی از آزادی این دانشمند ایرانی گفت: در طول این مدت بارها از سوی آمریکایی‌ها به آقای سلیمانی پیشنهاد شده بود که به جای بازگشت به کشور یا ماندن در زندان بپذیرد که در آمریکا بماند ولی این استاد وطن‌پرست، این پیشنهاد را نپذیرفته است.

ظریف با بیان اینکه افتخار می‌کنم که در خدمت این مرد بزرگ هستم، افزود: «در اینجا لازم است از شورای عالی امنیت ملی، قوه قضاییه و دستگاه‌های امنیتی قدردانی کنم که موجب شدند با تبادل یک زندانی آمریکایی که به جرم جاسوسی در ایران زندانی بود و امروز صبح براساس رأفت اسلامی مورد بخشش قرار گرفت و به آمریکا بازگشت، این استاد بزرگوار را امروز در ایران داشته باشیم.»

آزادی دکتر مسعود سلیمانی حاصل تلاش گسترده و مستمری است که دستگاه دیپلماسی برای حفاظت و حمایت از اتباع خود انجام می‌دهد. واقع امر این است که دستگاه دیپلماسی و شخص محمد جواد ظریف اهتمام ویژه ای به حل و فصل مشکلات اتباع ایرانی در اقصی نقاط جهان دارند و در این زمینه از هیچ تلاشی دریغ نکرده‌اند هرچند عمده این تلاش‌ها به دور از چشم رسانه‌ها انجام می شود و ممکن است همین امر باعث انتقاد از بی‌عملی دستگاه دیپلماسی در حمایت از اتباع ایرانی شود.
در عین حال با توجه به میزان خصومت دولت ترامپ با ایران و مشکلات و تنگناهایی که اتباع ایرانی به بهانه‌های واهی درگیر آن هستند، کم نیست و همین امر بخش زیادی از ظرفیت‌های دستگاه دیپلماسی را به خود اختصاص داده است. با این وجود وزارت امور خارجه و مشخصا محمد جواد ظریف نشان داده‌ که در گره گشایی از مشکلات اتباع ایرانی از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند و برای آزادی اتباع ایرانی هرجا که لازم باشد سفر می‌کند؛ خواه این سفر برای آزادی دکتر مسعود سلیمانی به زوریخ باشد و خواه برای ازادی نرگس کلباسی در دهلی نو.