چاپ

راه ترقی- یونس محمدی روز یکشنبه در نشست استنفورد - ایران 2040 در محل مرکز سیاست‌های علمی کشور با اشاره به مقاله استنفورد در خصوص رتبه علمی و تولید مقالات ایران، اظهار داشت: سهم کمی مقالات 41 درصد در دنیا است و علم مهندسی بیشترین چاپ شدن مقالات را داشته است.

وی با اشاره به سهم دانشگاه‌های ایران در انتشار مقالات از سال 1997 تا 2018 اظهار داشت: در این گزارش برتری دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی از منظر تعداد کمی مقالات در رتبه‌های نخست و بالاترین میزان بهره‌وری به لحاظ نسبت و تعداد مقاله به ازای هر عضو هیات علمی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی ( 7.4 مقاله)، دانشگاه صنعتی شریف (4.5 مقاله) و دانشگاه صنعتی امیرکبیر (4/4) مقاله است.

محمدی با اشاره به رتبه ایران در تعداد مقالات و استنادات عنوان کرد: در این رتبه‌بندی رشد تعداد استنادات همراه با رشد تعداد مقالات دارای اهمیت است، در کشورهایی که عملکرد خوبی در تولید مقاله داشته باشند، مقالات و استنادات باید با یکدیگر رشد کند و ما پایین‌تر از این خط هستیم و رشد استنادات ما کمتر از مقالات است.

مدیرکل نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: در گزارش‌های بین‌المللی، شاخص کیفیت یک شاخص چندگانه است و شاخص استناد یکی از شاخص‌های تحلیل اثرات مقالات به شمار می‌آید و صرف توجه به آمار استانادات مقالات، سوء تحلیل ایجاد می‌کند، شاخص‌هایی مانند مقالات داغ، مقالات پر استناد، شاخص Q و شاخص H در این زمینه کاربرد دارند.

وی با اشاره به رتبه ایران در تعداد مقالات و تعداد استنادات تصریح کرد: در آمار و استنادات ارائه شده، صرفا استنادات خارجی مورد بررسی قرار گرفته است که با این نوع سنجش طبیعتا تعداد استنادات افراد ایرانی به مقالات خود مورد بررسی قرار نگرفته است. اگرچه در سنجش و مقایسه استنادات افراد و موسسات این امر منطقی به نظر می‌رسد اما در ارائه آمار یک کشور، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

محمدی عنوان کرد: اصلی‌ترین محور گزارش حاضر موضوع بزرگ‌نمایی و کمیت و غفلت از کیفیت در انتشار مقالات است، داده‌ها و آمارهای موجود در مقالات برتر ایرانی نشان می‌دهد مقالات داغ و پر استناد در 22 رشته موضوعی حکایت از رشد روز افزون کیفیت مقالات و انتشارات ایرانی در سال‌های اخیر دارد.

محمدی ادامه داد: در این گزارش از داده‌های اسکوپوس استفاده شده است که در آن شاخص‌هایی نظیر مقالات داغ و برتر و یا حتی پژوهشگران برتر مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: هر چند اسکوپوس از نظر تعداد و رتبه گزارش‌های خوب و مناسبی ارائه می‌کند؛ اما از نظر کیفیت سایر پایگاه‌های مهم از جمله سایول Scival و پایگاه ESI نیز خروجی مناسبی ارائه می‌کنند و بی‌توجهی به علوم انسانی و اجتماعی، موجب شده که مقالات این حوزه‌ها که عمدتا در مجلات داخلی منتشر شود.

وی عنوان کرد: در سال 2018 ایران با سهم 1.85 درصد در دنیا رتبه 16 با سهم 21 درصد در جهان اسلام، رتبه اول و نیز با سهم 30 درصد کل علم درمنطقه خاومیانه رتبه اول را دارد. همچنین ایران در مقالات داغ در دنیا 16، در مقالات پر استناد 19در مرجع ISC است.

وی ادامه داد: میزان انتشار مقالات و مدارک علمی دانشمندان ایرانی در مجلات با کیفیت Q1 در دوره زمانی 2014 تا 2018 تعداد مقالات 36 هزار و 683 و رتبه در جهان 29 و در کشورهای اسلامی 2 است.

به گفته محمدی ارجاعات به مقالاتی که محققان خارجی در تهیه آن همکاری داشته‌اند دو برابر مقالات کاملا ایرانی بوده است.

وی در خصوص نتیجه‌گیری در ارائه راهبردی سیاستی که باید به آنها توجه شود، عنوان کرد: کمی‌نگری درآموزش عالی، مسئله اخلاق پژوهشی، توجه به شاخص‌های اثربخشی و بهره‌وری آموزش عالی مانند رفع نیازهای جامعه، میزان اثرگذاری در تولید ناخالص ملی، ضرورت گسترش همکاری‌های علمی بین‌المللی به عنوان محملی برای ارتقای کیفیت مقالات، توجه به مسئله نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه‌ها، عدم تخصیص بودجه مناسب به علم و فناوری و نگاه فرمایشی به آن و توجه به نویسندگان تعداد نامعقول مقاله است.