راه ترقی- کوه‌ها یکی از زیباترین آفریده‌های خلقت و اکوسیستم‌های ارزشمند و مفیدی
برای انسان و طبیعت هستند، یک سوم از مردم جهان از لحاظ غذا، چوب، برق و
مواد معدنی به کوه‌ها وابسته‌اند و 90 درصد آب شیرین مصرفی مردم جهان از
کوه‌ها سرچشمه می‌گیرد. کوه‌ها همچنین مهد تمدن، فرهنگ و ادیان مختلف هستند
از این رو قداست دارند و گویی روح می‌بخشند.
از آنجا که انواع معادن از جمله فلزات گرانبها، صنعتی، غیرفلزی، انرژی و
زغال سنگ، انواع سنگ‌های تزیینی، مواد اولیه مصالح ساختمانی در دل کوه‌ها
نهفته است از گزند انسان در امان نمانده‌اند، همچنین به علت داشتن زمین‌های
حاصلخیز و کشاورزی که محلی برای تولید علوفه، تولید داروهای گیاهی وحشی و
پرورشی، پرورش دام و تولید گوشت و لبنیات و انواع مواد غذایی است همواره
مورد تاخت و تاز قرار گرفته‌اند.
این تخریب‌ها تا جایی پیش رفت که سازمان ملل با هدف تاکید هر چه بیشتر
بر اهمیت و نقش کوهستان در پنجاه و هفتمین جلسه خود در ژانویه 2003 روز 11
دسامبر (20 آذر) را به عنوان روز جهانی کوهستان تعیین و از سازمان خواربار و
کشاورزی ملل متحد (فائو) دعوت کرد تا مسوولیت هماهنگی این روز در سطح جهان
را بر عهده بگیرد. فائو هر سال با تعیین یک موضوع، از کشورهای کوهستانی و
اعضای مشارکت برای کوه‌ها (MP) دعوت می‌کند تا با اجرای آیین‌های ویژه
مانند گردهمایی و اجرای برنامه‌های کوهنوردی در بزرگداشت این روز بکوشند و
هر سال نیز یک شعار ویژه این روز انتخاب می‌کند که شعار امسال «کوه برای
جوانان مهم است» تعیین شده است.
ایران نیز همگام با دنیا از سال 2003 فعالیت‌های خود را با توجه خاص به
محیط‌های کوهستانی آغاز کرده است و اکنون سازمان حفاظت محیط زیست به منظور
ایجاد کارگروه ملی مدیریت پایدار کوهستان با سایر ارگان‌های ذیربط همکاری
دارد.
مدیر انجمن کوهستان سبز روز چهارشنبه گفت: هزاران سال است که در جهان بخش قابل توجهی از جوامع بشری ساکن در
کوهستان و حتی در حاشیه‌های آن زندگی می‌کنند توانسته‌اند از طریق مناطق
کوهستانی امرار معاش کنند و از فعالیت‌های حاصل از مناطق کوهستانی برای خود
درآمدهای اقتصادی کسب کنند اما در چند دهه اخیر بشر توانست با پیشرفت علم و
تکنولوژی محدوده وسیعی از مناطق کوهستانی را برای بهره‌برداری تحت کنترل
خود در آورد و این بهره‌برداری‌ها باعث شد که موضوع «توسعه پایدار در
کوهستان» به یکی از دغدغه‌های اصلی بشر کنونی تبدیل شود.
حسین عبیری گلپایگانی افزود: از زمانی که انسان‌ها طبق تجربه فهمیدند که
مناطق کوهستانی یکی از منابع غنی اقتصادی است بنابراین انواع و اقسام
طرح‌های عمرانی در این مناطق آغاز شد و متاسفانه گاهی بهره‌برداری بیش از
حد از مناطق کوهستانی باعث شد صدمات جبران‌ناپذیری به مناطق کوهستانی وارده
شود که جبران این صدمات بسیار مشکل و احتیاج به هزینه‌های زیادی دارد.
این فعال محیط زیست گفت: شاید در حین خواندن مطالب محیط زیستی ده‌ها بار
با کلماتی مانند رشته کوه البرز، زاگرس، الوند، بینالود و یا قله‌های
دماوند، سبلان، سهند، دنا و تفتان مواجه شده باشید، از طرفی ایران یکی از
معدود کشورهای جهان است که بخش زیادی از سرزمین آن را مناطق کوهستانی تشکیل
می‌دهد و این گستردگی مناطق کوهستان باعث شده که کشوری سرشار از
منابع طبیعی خدادادی باشد و همین مساله وظیفه ما را در راستای حفاظت از این
اکوسیستم ارزشمند چند برابر می‌کند.
کوهستان و منافع اقتصادی آن
عبیری اظهار داشت: حدود 90 درصد آب شرب جهان از کوهستان‌ها سرچشمه
می‌گیرد که این آب‌ها می‌توانند به صورت منابع زیر زمینی و از طریق
چشمه‌ها، قنوات، حفر چاه و به صورت منابع رو زمینی از طریق رودخانه‌ها و
نهرها جاری و یا در پشت سدها ذخیره می‌شوند و مورد استفاده قرار
می‌گیرند.
وی ادامه داد: بیشتر معادن غنی از جمله فلزات گرانبها ،فلزات صنعتی،
مواد غیر فلزی، معادن انرژی و ذغال سنگ، انواع سنگ‌های تزیینی، مواد اولیه
مصالح ساختمانی در دل کوه‌ها نهفته است، همچنین زمین‌های وجود حاصلخیز
کشاورزی که محلی برای تولید علوفه، داروهای گیاهی وحشی و پرورشی، پرورش دام
و تولید گوشت و لبنیات و انواع مواد غذایی، وجود جنگل‌های بکر و دست
نخورده، وجود گونه‌های کمیاب گیاهی و جانوری در منطقه کوهستانی این
اکوسیستم ارزشمند را برای همگان دوست‌داشتنی کرده است.
مدیر انجمن کوهستان سبز اظهار داشت: وجود آب و هوای خوش در مناطق
کوهستانی تعداد زیادی را در فصول مختلف به ویژه در زمان گرما به این مناطق
می‌کشاند حتی این آب و هوا موجب به وجود آمدن برخی تمدن‌های بزرگ بشری شده
است. همچنین بیشتر مکان‌های گردشگری، تفریحی، آبشارها، غارها، آثار باستانی
و همچنین دشت‌های زیبای پر از گل‌های وحشی در کوهستان به وفور دیده می‌شود
بنابراین با توجه به این مواهب بهره‌برداری از مناطق کوهستانی فقط مربوط
به یک بخش خاص دولتی و یا خصوصی نیست بلکه حجم زیادی از بخش‌های مختلف
دولتی، خصوصی و مردمی از کوه‌ها استفاده می‌کنند که باید تمام آنها در
حفاظت از این اکوسیستم ارزشمند همکاری کنند.
عبیری تاکید کرد: بنابراین تعداد زیادی از مردم با فعالیت و تلاش
روزانه خود در محیط‌های کوهستانی و یا در حاشیه‌های کوهستان امر معاش
می‌کنند و حال اگر در این میان عده‌ای سودجو درصدد تخریب کوهستان برآیند
باید مورد مواخذه قرار گیرند، در واقع کسانی که در مسندهای اجرایی دولتی و
غیر دولتی می‌توانند در مورد محیط‌های کوهستانی تصمیم‌گیری کنند تا افراد
معمولی که در محیط‌های کوهستانی مشغول به کار هستند باید پیش از هر دستوری و
یا فعالیتی در این محیط، منافع ملی کشور را در نظر بگیرند و بدانند
همانطور که گذشتگان ما از این گنج‌ها و منابع به خوبی مواظبت کرده‌اند و
آنان را در اختیار ما قرار داده‌اند ما نیز به آیندگان خود فکر کنیم و این
منابع را برای آنها حفظ کنیم.