راه ترقی- یکی از برنامه های منظم گروهی از خیریه ها و «ان جی او»ها ارائه سبد
کالا به افراد کم برخوردار و سرپرست خانوار است. سبدهایی که معمولا بخشی از
آن را مواد پروتیئنی تشکیل می دهد و بخش دیگری را حبوبات و برنج و دیگر
ضروریات. خیریه ها و سازمان های مردم نهاد به طور معمول این سبدها را از
کمک های خیرخواهانه مردم و حامیانشان و در قالب پک هایی با عنوان بسته
ارزاق به دست جامعه هدفشان به صورت فصلی یا ماهیانه می رسانند.
شاید تصور کنید ارائه این بسته ها ممکن است به کلیشه ای برای خانواده
های نیازمند تبدیل شود و پس از مدتی آنها را متوقع کند اما سازمان های مردم
نهاد حرفه ای به خوبی می دانند که توانمندی و آموزش ماهیگیری فاکتور اصلی
توانمند کردن سرپرست های خانوار است. آنها پس از مدتی که خیالشان از
استقلال و درآمدزا شدن خانواده های مورد نظرشان راحت شد اتصالشان را با
آنها قطع کرده یا دورادور بر روی کارهایشان نظارت می کنند. در مقابل به جای
آنها خانواده های کم برخوردار دیگری را شناسایی و جایگزین می کنند تا چرخه
کمک ها به همه نیازمندان جامعه برسد.
در همین راستا امروز به بنیاد نیکوکاری شریف رفته ایم تا از نزدیک شاهد
نحوه کمک های آنها به گروه هدفشان که کودکان بی سرپرست و بدسرپرست و زنان
سرپرست خانوار است باشیم.
حال و هوای امروز بنیاد شلوغ است. در ساختمانی که متعلق به دپوی مواد
غذایی و خوراکی است همه در تلاش برای بسته بندی ارزاق فصلی هستند. این بسته
ها قرار است به خانواده های نیازمندی که تحت حمایت بنیاد هستند برسد.
رضا منصورنیا معاون ارتباطات و امور بین الملل بنیاد نیکوکاری شریف می
گوید: این بسته ها در تهران و شعبات دیگرمان قرار است به دست 2500 خانوار
برسد که شامل برنج، گوشت، مرغ، حبوبات، روغن، خرما و... است». این
درحالیست که آنها همزمان پویشی را هم برای تهیه وسایل گرمایشی برای خانواده
های تحت پوشش خود راه انداخته اند.
مددجویان را توانمند می کنیم
به گفته منصورنیا بنیاد نیکوکاری شریف از سال 93 توسط شیوا محمدی نیک
راه اندازی شد و اکنون 13 هزار نفر تحت حمایت مستمر و غیرمستمر آنها هستند.
«این خانواده ها اغلب در فضاهای متشنج و دارای مشکلات جدی زندگی می کنند.
به همین دلیل هدف اصلی مان حل مشکلات آنها در مباحث اقتصادی از جمله خوراک،
پوشاک و مسکن است اما کارمان به این معنی نیست که همیشه در خدمت مددجو
باشیم. بعد از فرایند توانبخشی و درمان روحی و جسمی مددجو، وی باید روی پای
خودش بایستد و برای گذران زندگی اش کاری انجام بدهد».
مععاون ارتباطات بنیاد نیکوکاری شریف درباره وضعیت یکی از مددجویانش
مثال می زند و ادامه می دهد: ما مددجوی خانمی داریم که چهار فرزند دارد و
در خانه ای خرابه و حاشیه تهران زندگی می کند. آرزویش این است که هیچ وقت
باران نبارد. چون سیم های لخت از سقف خانه عبور کرده و آب به داخل خانه چکه
می کند. در این مواقع خانم نایلونی را روی سر خودش و بچه ها می کشد و تا
وقتی باران بند نیاید از زیر آن خارج نمی شوند. به طور قطع این خانواده
نیازمند کمک است زیا سرپرست ندارند اما وقتی نیازهای اولیه شان را تامین
کردیم، این خانم باید توانایی خود را در یادگیری یک هنر یا حرفه محک بزند و
سپس از این راه درآمدزایی کند».
خانواده های جامعه هدف این بنیاد خیریه به طور معمول سرپرست ندارند.
پدران خانواده یا مجهول الهویه یا از کار افتاده هستند. در این بین زنان
سرپرست خانوار یا فرزندان ارشد خانواده ها که به سن قانونی کار کردن رسیده
باشند از سوی این بنیاد مشغول حرفه آموزی می شوند. «سعی می کنیم مهارتی را
که فرد به انجام آن علاقه مند است به وی آموزش بدهیم. اینجا خانم ها می
توانند طبق علاقه مندی شان یک هنر و حرفه مثل ویترای، چرم دوزی، جعبه سازی
و... یاد بگیرند یا برای یادگیری علاقه مندی هایشان که در بنیاد آموزش داده
نمی شود، آنها را به مراکز فنی و حرفه ای که در ارتباط هستیم ارجاع داده
تا حرفه موردنظرشان یاد بگیرند و وارد بازار کار شوند».
یا وام یا کار
در این میان عده ای می توانند کارآفرین شده و بنیاد نیکوکاری شریف شرایط
کارآفرینی(مثل ارائه وام به مددجو) را با نظارت غیرمستقیم بر روی فعالیت
وی فراهم می کند اما برای گروه دیگر که قدرت کارآفرینی ندارند حامی فروش
محصولاتشان می شود یا فضای اشتغال آنها را به عنوان کارمند در کسب و کاری
ایجاد می کند. «خیلی جالب است که این افراد بعد از اینکه توانمند می شوند
بعدها خودشان با پرداخت مبلغی حتی ناچیز و اندک یا ارائه تخصصشان حامی
خانواده های جدید تحت پوشش بنیاد می شوند».
وقتی اعضای این «ان جی او»ها از فعالیت فرد و درآمدزا شدنش خیالشان راحت
شد نقطه اتصالشان را با وی قطع می کنند تا افراد کم برخوردار دیگری را
وارد انجمن کرده و از آنها حمایت کنند. «سال گذشته به خاطر مشکلات اقتصادی و
تورم آمار مددجویان ما از چهار هزار مورد به 13 هزار نفر رسید که این
افراد به صورت مستمر و غیرمستمر تحت پوشش بنیاد نیکوکاری شریف هستند با این
حال تا شهریور ماه سال گذشته توانستیم 900 خانواده را به نقطه توانمندی و
استقلال مالی رسانده و با آنها خداحافظی کنیم».
البته گروهی از مددجویان این بنیاد به صورت غیرمستمر نیازمند کمک هستند.
برای مثال ممکن است فردی نیاز به جراحی داشته و بنیاد هزینه جراحی وی را
تامین کرده و پس از آن فرد دیگر نیاز به کمک ندارد اما ازائه خدمت به این
گروه از افراد نیز در بنیاد نیکوکاری شریف ثبت می شوند. «یا گاهی فرد در
تامین جهیزیه درمانده مانده و ما با کمک های مردمی حمایتش می کنیم تا جایی
که سال گذشته توانسیم 100 جهیزیه برای دختران تحت حمایت بنیاد یا همچنین
بورسیه تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویانمان فراهم کنیم».
در مواقعی هم که پدر خانواده به دلیل جرائم غیرعمد مالی در زندان باشد،
اعضای بنیاد نیکوکاری شریف با کمک خیرین سعی می کنند پدر را بالای سر
فرزندانش بیاورند. «در خیلی از مواقع بازگشت پدر بالای سر خانواده باعث حل
مشکلاتشان می شود».
احداث مرکز درمانی برای کاهش هزینه بیماران
به گفته منصورنیا کمک های مردمی بخشی به صورت مردمی و بخشی نیز در قالب
مسئولیت اجتماعی شرکت ها و اداره ها به دست بنیاد می رسد. «اکنون غیر از
تهران، یک شعبه در رشت و یک شعبه هم در حال راه اندازی در استان سیستان و
بلوچستان هستیم. هدفمان در این استان ایجاد یک مدرسه و تهیه لوازم التحریر
در یکی از مناطق کم برخوردار است».
این درحالیست که آنها در زلزله کرمانشان سه مرکز بهداشت نیز در این
منطقه ساختند و تحویل مردم دادند. «بعد زلزله کرمانشاه، بحث درمان بسیار
پررنگ شد و خیلی از بیماران قادر نبودن برای درمان به شهر دیگر بروند و
هزینه زیادی را متحمل شوند و این احداث مراکز درمانی با هدف کاهش دردهای
مردم و کمک به آنها احداث شد».