راه ترقی- امروزه ارتقای استانداردهای اجتماعی همچون عدالت و بشردوستی به منظور
رشد و توسعه نشاط که بی شک نقشی موثر بر سلامت روان و پیشرفت جامعه ایفاء
می کند، از اهداف اساسی هر یک از جوامع به شمار می رود.
احساسی (نشاط) که به اعتقاد شماری از روانشناسان و تحلیلگران
مسایل اجتماعی با تجربه‌های تلخ و ناگوار به حزن و اندوه بدل و با تداوم و
توسعه موجب بروز یک جامعه اندوهگین می شود. احساسی که این روزها برای
مردم ایران پس شهادت سوزناک سردار سپهبد قاسم سلیمانی، مرگ 59 هموطن کرمانی حین تشییع پیکر سردار و جانباختن 146 ایرانی در سقوط هواپیمای اوکراینی رنگ باخته است.
مجید صفاری‌نیا روانشناس و استاد دانشگاه در این باره گفت: حزن و اندوه تک تک اعضا یک جامعه، بی شک
موجب شکل گیری یک جامعه اندوهگین می شود و در این جامعه به طور حتم خشونت و
پرخاشگری، نزاع های خانوادگی، عدم نوع دوستی و حیوان آزاری افزایش می
یابد.
وی با اشاره به برخی حوادث ناگوار اخیر یادآور شد: اشتباهات شناختی نیز
در یک جامعه غمگین افزایش می یابد؛ اما یک جامعه با نشاط بی شک اعتماد،
احترام و نوع دوستی را تجربه می کند.
به گفته، صفاری نیا غم به عنوان یک هیجان نظیر خشونت و پرخاشگری و شادی و
نشاط در ذات آدمی نهفته است؛ اما بروز و تقویت آن سبب آثار و تبعات مخرب
است و قدرت شناخت و ادراک آدمی را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال براساس نتایج یک تحقیق قدرت تشخیص برخی
دانشجویان با بهره گیری از اصوات شاد افزایش یافت و شماری از دانشجویان که
در معرض موسیقی محزون قرار گرفتند؛ به مراتب بیش از گروه نخست در تشخیص با
دشواری روبه رو شدند.
استانداردهای سلامت اجتماعی در ایران نیازمند اصلاح اساسی است
صفاری‌نیا تاکید کرد: به منظور افزایش نشاط در یک جامعه باید شاخص‌های
استاندارد سلامت اجتماعی افزایش یابد؛ به عبارت دیگر انسجام اجتماعی، حقوق
شهروندی، روابط خانوادگی، عدالت، اقتصاد، اشتغال و شفافیت و پاسخگویی به
جامعه توسعه و برخی از آسیب ها همچون مهاجرت و تهدید جوامع کاهش یابد.
وی افزود: در زمان حاضر بر اساس مقایسه های بین‌المللی کشور ایران (در
زمینه رفاه و سلامت اجتماعی) از 167 کشور رتبه 119 را کسب کرده و این رتبه
در هر سال نزول می یابد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: کاهش استانداردهای سلامت اجتماعی جامعه
را به سمت غم و اندوه سوق می دهد و عدم برنامه ریزی برای افزایش شادی و
نشاط نیز این آسیب را تقویت می کند.
به گفته صفاری نیا، عدم برقراری روابط اجتماعی، سستی و کاهلی، ازدواج
دیرهنگام، طلاق عاطفی و فقدان احترام در یک کشور هم از نتایج یک جامعه
غمگین است.
وی با تاکید بر این مهم که استانداردهای سلامت اجتماعی نیازمند اصلاحات
اساسی است، گفت: کشور مستلزم طراحی یک شورا به منظور تدوین استانداردهای
سلامت اجتماعی است که برای رشد و توسعه این استانداردها (انسجام و عدالت
و...) اقدام کند.
به اعتقاد شماری از متخصصان روانشناسی نیز تنش‌های محیطی و تجربه‌های
منفی سبب بروز و تقویت احساس غم و اندوه در یک جامعه می شود؛ احساسی که در
درازمدت خطر ابتلاء به افسردگی و گرفتگی را افزایش می دهد.
رئیس مرکز مشاوره دانشگاه تهران در این رابطه نیز عنوان کرد: غم و اندوه
در سطح فردی و اجتماعی به دلیل فشارهای اجتماعی و تنش‌های محیطی تجربه می
شود.
حمید پیروی افزود: طی روهای اخیر وقوع برخی حوادث ناگوار همچون شهادت سردار قاسم سلیمانی
و مرگ برخی شهروندان در مراسم تشییع سردار در کرمان و جان باختن تعدادی از
هموطنان در نتیجه سقوط هواپیما، تجربه فشارهای عصبی را تشدید کرده است.
وی تصریح کرد: تنش و فشار به عنوان یک هیجان منفی که احساس غم و اندوه
را تقویت می کند، افزایش خودکشی، اضطراب و افسردگی و گرفتگی را رقم می زند.
پیروی با بیان اینکه سلامت روان اجتماعی در واقع تحت عنوان عوامل معین
اجتماعی سلامت مطرح می شود، تاکید کرد: بیش از 80 درصد از سلامت اجتماعی
تحت تاثیر عوامل محیطی است؛ به عبارت دیگر 30 درصد از این مهم تحت تاثیر
خدمات جامعه (خدمات اجتماعی، رفاهی، اقتصادی، درمانی و...) و 50 درصد از
نیز تحت تاثیر محیط (فضا) قرار می گیرد.
به گفته وی، 20 درصد از سلامت اجتماعی نیز تابع ژنتیک (طبیعت) است.
این روانشناس یادآور شد: در حقیقت اختلال در سلامت روان و احساس غم و
اندوه در سطح فردی گاه به دلیل بروز برخی بیماری های روحی و روانی نظیر
افسردگی است. دغدغه های اقتصادی، خانوادگی و طلاق هم بی شک روح و روان آدمی
را تحت تاثیر و موجب تجربه احساس غم و اندوه می شود.
پیروی همچنین با اشاره به نقش موثر رسانه ها خاطرنشان کرد: رسانه‌ها اعم
از خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها نیز بر کاهش حزن و اندوه جامعه نقش موثری
ایفا می کنند؛ بررسی سواد سلامت روان جامعه، مدیریت و کاهش اضطراب و علائم
آسیب های روحی و روانی از اقدامات تاثیرگذار در این خصوص محسوب می شود.
این استاد دانشگاه افزود: همچنین بررسی منابع خودآموز نظیر کتاب و سایت
های اینترنتی از طریق رسانه ها به منظور کاهش غم و اندوه در سطح فردی نیز
از دیگر اقدامات موثر در این رابطه است.
براساس منابع رسمی، ایران از 156 کشور جهان رتبه 107 را از منظر نشاط
اجتماعی به خود اختصاص داده؛ مطابق با این آمار همچنین جامعه از نظر شاخص
تجربه منفی در 146 کشور شاخص 45 را کسب کرده است.