چاپ

راه ترقی - صبح نو / متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
راهبرد کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، همیشه بر مبنای جذب حداکثری و دفع حداقلی بوده است؛ موضوعی که البته دشمنان انقلاب، سعی در وارونه جلوه دادن آن دارند. راهبرد کلان کشورمان در حوزه خارجی، موردی بود که در آخرین سخنرانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب به آن پرداخته شد. ایشان در سخنان خود، منظور نظام اسلامی از عبارت دشمن و دامنه آن را تشریح کردند.
رهبر انقلاب روز 18 دی ماه در دیدار مردم قم، منظور جمهوری اسلامی ایران از مفهوم دشمن را اینگونه بیان کردند: «دشمن عبارت است از آمریکا، رژیم صهیونیستی و دستگاه استکبار؛ دستگاه استکبار فقط آمریکا نیست، فقط دولت‌ها نیستند؛ یک مجموعه‌ای از کمپانی‌ها و غارتگران دنیا و ستمکاران دنیا و مانند این‌ها هستند که با هر مرکزی که با ستم و غارتگری مخالف باشد، مخالفند؛ دشمن این‌ها هستند.» ایشان در این‌باره تصریح کردند: «ما فلان دولتِ در منطقه یا بیرون منطقه که حالا یک وقتی، یک حرفی هم علیه ما بزند و یک چیزی هم بگوید را دشمن به حساب نمی‌آوریم؛ اینها دشمن نیستند؛ مادامی که حرکتی از آنها در خدمت دشمن و علیه جمهوری اسلامی سَر نزند، اینها را دشمن به حساب نمی‌آوریم.»
شاخه زیتون در برابر تیغ
فرمایشات اخیر رهبر انقلاب در تبیین دشمن، مانیفست و مرام همیشگی جمهوری اسلامی ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران در طول دوران حیات خویش، این مساله را به اثبات رسانیده که هدفش حسن همجواری با کشورهای همسایه بر پایه احترام متقابل، بدون دخل و تصرف قدرت‌های جهانی است. بر پایه همین نگاه همکاری‌جویانه هم بود که حسن روحانی، رییس‌جمهوری کشورمان در مجمع عمومیسازمان ملل در مهرماه امسال، ابتکار «صلح هرمز» را در پیشگاه نمایندگان کشورها مطرح کرد. روحانی در سخنرانی خود در سازمان ملل ضمن دعوت از همه کشورهای منطقه برای شرکت در ائتلاف امید یا همان ابتکار صلح هرمز، تاکید کرد: «هدف ائتلاف امید ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز و تفاهم متقابل و روابط صلح‌آمیز و دوستانه میان ایشان است. این ابتکار، حوزه‌های مختلف همکاری مانند تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع به کشورهای حوزه تنگه‌هرمز و فراتر از آن را دربرمی‌گیرد.» همچنین روحانی برای پیشبرد ابتکار مزبور ایران، بنا بر آنچه سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه رسانه‌ای کرد، آبان‌ماه طی نامه‌ای به سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و همچنین عراق، خواستار همکاری آنها در طرح صلح پیشنهادی ایران برای تأمین صلح و ثبات در منطقه شد.
نگرش مسالمت‌جویانه ایران به همسایگانش، تا جایی پیش رفت که سردار قاسم سلیمانی، مسوول انتقال پیام تهران به ریاض شد؛ امری که با شهادت او البته به سرانجامی نرسید. «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر موقت عراق چندی پس از اقدام جنایتکارانه آمریکا در ترور سردار سلیمانی و همراهانش در حوالی فرودگاه بغداد، در جلسه پارلمان این کشور اعلام کرد که هدف شهید سپهبد «قاسم سلیمانی» از ورود به این شهر، ارسال پیام ایران به عربستان بوده است.
با وجود علائم ملاطفت‌جویی کشورمان، برخی همسایگان که خود را مستحضر به حمایت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای مشخصا آمریکایی‌ها می‌بینند، هیچ‌گاه دست یاری ایران را به گرمی نفشرده و شاخه زیتون را با تیغ و دشنه پاسخ داده‌اند؛ آنها حتی پس از آنکه ناکارایی سامانه‌های پدافندی آمریکا در ردیابی و موردهدف قراردادن پهپادهای هجومی به تاسیسات آرامکو را به‌عینه مشاهده کردند و ضمنا دیدند که ترامپ برای تامین امنیت ریاض، حاضر به پادرمیانی نشد، باز هم به درخواست‌های مکرر ایران برای از سرگیری مذاکرات، در عمل اعتنایی نشان نداده و به رفتارهای خصمانه خود ادامه دادند. یکی دیگر از نشانه‌های صلح‌خواهی جمهوری اسلامی ایران در نسبت با همسایگان خود، سفر دو روز پیش «شیخ تمیم‌بن‌حمد‌بن‌خلیفه آل‌ثانی» امیر قطر به تهران بود. در دیداری که مقام قطری با رییس‌جمهوری کشورمان داشت، دو طرف بر گسترش مناسبات موجود در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی تاکید کردند. حتی مقرر شد که کمیسیونی مشترک میان ایران و قطر طی ماه‌های آینده برای تمشیت امور جاری میان دو کشور تشکیل شود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب نیز در دیدار امیر قطر، بر این گسترش همکاری‌ها تاکید کرده و فرمودند: «روابط اقتصادی دو کشور در سطح روابط سیاسی نیست و باید همکاری‌های ایران و قطر در زمینه‌های مشترک بیش از پیش گسترش یابد.»
موشک‌های صلح
یکی دیگر از جلوه‌های دگردوستی ایران در منطقه، تلاش برای پیشرفت در حوزه‌های دفاعی بوده است. جمهوری اسلامی ایران همواره اذعان کرده که تسلیح به سلاح‌ها و جنگ‌افزارهای پیشرفته از جمله موشک‌های دوربرد، هدفی جز حفظ امنیت منطقه از لوث وجود نابجا و مخاطره‌ساز کشورهایی مانند آمریکا و برخی واحدهای نامشروع مانند رژیم اشغالگر قدس ندارد. این مساله البته هیچ‌گاه مورد پذیرش و پسند قدرت‌ها نبوده و آن‌ها با بهانه‌ها و عناوین مختلف مثلا «برجام مکمل»، سعی در محدودسازی توانمندی راهبردی تهران دارند.
دشمن‌تراشی دشمن
با وجود آنکه جمهوری اسلامی ایران، سیاست جذب حداکثری را نصب‌العین خود در عرصه خارجی به ویژه در ارتباط با همسایگان قرار داده، قدرت‌های غربی به کرات نشان داده‌اند که چشم دیدن این وفاق و همدلی را ندارند. مورد آخری که صحت این گزاره را تایید می‌کند، تلاش شبانه‌روزی آمریکا و دوستان ثروتمند منطقه‌ای‌اش، در تشدید آشوب‌های اخیر در عراق بود. یکی از اهدافی که آمریکایی ‌ها در این آشوب‌ها دنبال می‌کردند، ایجاد حس کینه در دل عراقی‌ها نسبت به ایران و مقامات ایرانی بود؛ به نوعی مشروعیت‌زدایی از قاموس ایران و ایرانی در ذهن جامعه عراقی در جریان اعتراضات علیه دولت این کشور، پروژه خطرناکی بود که غایتی جز ایجاد فضای عداوت و دشمنی میان این دو متحد استراتژیک را پیگیری نمی‌کرد؛ پروژه‌ای که البته به مدد شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و مانور قدرت دو ملت در تشییع باشکوه این دو چهره مقاومت، نقش بر آب شد.