چاپ

راه ترقی- پس از التهاب بازار و نوسان‌های شدید نرخ ارز که گاه به چند هزار تومان در یک روز می‌رسید، سیاست‌ها و ابزارهای متعددی توسط دولت به کارگرفته شد تا تعادل به بازار بازگردد که از مهمترین آنها سامانه نیما بود.

سامانه نیما از طریق ساماندهی عرضه و تقاضای ارز در بخش تجارت خارجی توانست آرامش را به بازار ارز بازگرداند. بر این اساس، نیما با شناسایی و ثبت نیازهای ارزی واقعی واردکنندگان، جلوی تقاضاهای کاذب و غیرواقعی را گرفت.

همچنین با الزام صادرکنندگان به عرضه ارز در سامانه نیما، روند تامین ارز نیز شفاف شد که البته این کار به سختی صورت گرفت.

صادرکنندگان که بخشی از آنها صادرکنندگان خصولتی نیز بودند در مقابل عرضه ارز در نیما و بازگرداندن ارز، مقاومت می‌کردند به طوری که شماری از آنها تلاش داشتند ارز صادراتی را در خارج از کشور صرف کارهای غیر اقتصادی کنند.

اما با تاکید دولت و اتخاذ راهکارهای سخت‌گیرانه توسط بانک مرکزی و نهادهای ذیربط که گاه به تنبیه، توبیخ و معرفی متخلفان به دستگاه قضایی منتهی شد، صادرکنندگان متخلف ناچار به عرضه ارز در نیما شدند.

سامانه نیما از نیمه نخست پارسال پس از تعدیل سیاست‌های ارزی دولت به عنوان مرجع تعیین نرخ خرید و فروش حواله‌های ارزی تعیین شد.

با وجود گمانه زنی‌هایی که درباره احتمال کنار گذاشتن سامانه نیما پس از راه‌اندازی بازار متشکل ارزی مطرح شده، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلیل تفاوت ماهیت کار سامانه نیما و بازار متشکل، این دو بازار به صورت جداگانه و موازی به کار خود ادامه خواهند داد.

بازار متشکل ارز قرار است به معاملات فیزیکی اسکناس اختصاص یابد اما در سامانه نیما تنها حواله‌های ارزی خرید و فروش خواهد شد.

فراز و نشیب عرضه ارز صادراتی در سال‌های 97 و 98

در سال 97 (مرداد تا اسفند 97) در مجموع 11 میلیارد و 190 میلیون یورو ارز در نیما عرضه شد، اما در سال 98 با تثبیت جایگاه سامانه نیما و افزایش سخت‌گیری‌ها برای بازگشت ارز صادراتی، حجم عرضه‌ها در این سامانه رو به افزایش گذاشت به طوری که از ابتدای فروردین تا 12 بهمن امسال حدود 14 میلیارد و 37 میلیون یورو در نیما به فروش رسید.

بیشترین عرضه ارز صادراتی در عمر 19 ماهه سامانه نیما مربوط به اسفند 97 است که در آن، دو میلیارد و 738 یورو به فروش رسید. پس از آن بیشترین عرضه ها به اردیبهشت 98 با دو میلیارد و 151 میلیون یورو و مهر 97 با یک میلیارد و 999 میلیون یورو بوده است.

کمترین میزان عرضه ارز صادراتی نیز در مرداد 97 یعنی نخستین ماه آغاز عرضه در سامانه نیما با 536 میلیون یورو ثبت شده است. پس از آن، کمترین عرضه در مرداد 98 با 927 میلیون یورو و آذر 97 با 929 میلیون یورو صورت گرفته است.

جزییات کارنامه 19 ماهه سامانه نیما

نگاهی به کارنامه 19 ماهه سامانه نیما نشان می‌دهد که در این مدت (مرداد 97 تا 12بهمن 98) مجموع فروش ارز صادراتی حدود 25 میلیارد و 228 میلیون یورو شده است.

به گزارش ایرنا، عرضه حواله های ارز صادراتی در سامانه نیما از مرداد97 آغاز شد که طی آن 536 میلیون یورو ارز به فروش رسید.

در شهریور 97 یک میلیارد و 472 میلیون یورو، مهرماه یک میلیارد و 999 میلیون یورو، آبان‌ماه یک میلیارد و 265 میلیون یورو و آذر 97 حدود 929 میلیون یورو ارز در نیما در معرض فروش قرار گرفت.

میزان فروش ارز صادراتی در نیما در ماه‌های پایانی 97 روندی افزایشی یافت به طوری که در دی 97 یک میلیارد و 63 میلیون یورو، بهمن‌ماه یک میلیارد و 189 میلیون یورو و اسفند 97 معادل 2 میلیارد و 738 میلیون یورو ارز صادراتی از طریق نیما فروخته شد.

سامانه نیما، سال 98 را با عرضه یک میلیارد و 273 میلیون یورو در فروردین ماه آغاز کرد که در اردیبهشت ماه به 2 میلیارد و 151 میلیون یورو افزایش یافت.

در خرداد 98 معادل یک میلیارد و 241 میلیون یورو، تیر 98 یک میلیارد و 338 میلیون یورو، مردادماه 927 میلیون یورو و شهریور امسال یک میلیارد و 25 میلیون یورو ارز صادراتی در نیما عرضه شد.

حجم عرضه ارز در مهر 98 به یک میلیارد و 550 میلیون یورو و آبان‌ماه به یک میلیارد و 252 میلیون یورو رسید.

به دلیل سهمیه بندی بنزین و وقوع اغتشاشات و ناآرامی‌در برخی مناطق کشور و به تبع آن، قطعی و اختلال در اینترنت، حجم معاملات سامانه نیما در آبان امسال کاهش داشت.

در آذر 98 میزان فروش ارز در نیما معادل یک میلیارد و 381 میلیون یورو و دی‌ماه یک میلیارد و 530 میلیون یورو شد.

بررسی عملکرد سامانه نیما نشان می‌دهد که از اول تا 12 بهمن امسال نیز 370 میلیون یورو ارز صادراتی فروخته شده است.

ارزش 13 هزار و 500 تومانی فروش حواله‌های یورو

نرخ فروش هر حواله یورو اکنون به حدود 13 هزار و 499 تومان رسیده است. حواله هر دلار نیز حدود 12 هزار و 200 تومان فروخته می‌شود.

میانگین نرخ فروش دلار در بازار ثانویه 12 هزار و 391 تومان شده است.

افزایش عرضه در نیما با کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد

در ابتدای راه‌اندازی سامانه نیما، فاصله نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد زیاد بود که گاهی به بیش از 6 هزار تومان می‌رسیدکه این موضوع باعث کاهش انگیزه عرضه ارز در نیما می‌شد، به طوری که آنها به هر شیوه قانونی و غیرقانونی متوسل می‌شدند که بتوانند ارز خود را به نرخ آزاد به فروش برسانند.

اما به تدریج این فاصله کاهش یافت و این دغدغه برطرف شد؛ پس از کاهش فاصله ارز نیمایی با ارز آزاد، حجم زیادی از حواله‌های ارزی صادرکنندگان پتروشیمی و غیر پتروشیمی به سوی سامانه نیما سرازیر شد.